Xử lý tài sản công sau sắp xếp bộ máy bảo đảm hiệu quả, không để lãng phí
Thảo luận tình hình kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước và việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, mở rộng địa giới hành chính, sáng 18/6, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Hoàng Quốc Khánh (Lai Châu) đề cập đến việc bố trí cơ sở vật chất sau sáp nhập các đơn vị hành chính và một số khó khăn sau khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã.
Theo ông, đến nay, Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết về sáp nhập tỉnh, sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã; các địa phương đang rốt ráo chuẩn bị để đi vào hoạt động từ 1/7/2025. Đây là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước được cán bộ, đảng viên và nhân dân ủng hộ rất cao, chấp hành nghiêm túc chủ trương và sẵn sàng nhận nhiệm vụ mới.
Tuy nhiên, tại thực tế địa phương cho thấy, sau sáp nhập các xã, cán bộ, công chức, viên chức đều tăng. Có xã trên 100 người, trong khi trụ sở làm việc chật hẹp, xuống cấp, trước mắt cần phải tu sửa, xây mới một số hạng mục. "Nhu cầu kinh phí rất lớn, nhưng theo Nghị quyết 76, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bố trí cho mỗi xã sát nhập là 500 triệu đồng - kinh phí này không đủ để thực hiện đối với các tỉnh chưa tự cân đối được ngân sách gặp rất nhiều khó khăn", ông nhấn mạnh.
Về bố trí ô tô cho xã, đại biểu dẫn chứng, hiện nay, bình quân một huyện có 4 xe ô tô và tới nay sẽ điều chuyển các xe này xuống xã. Như vậy, một số nơi chỉ đáp ứng được gần một nửa nhu cầu, chưa kể số xe đã cũ, xuống cấp cần phải thay thế, trong khi ngân sách địa phương hạn chế, không đủ nguồn mua sắm phương tiện mới. Với các tỉnh miền núi khoảng cách từ trung tâm xã đến một số thôn bản rất xa, có nơi gần 100 cây số, rất khó khăn...
ĐBQH Nguyễn Thị Quyên Thanh (Vĩnh Long) đánh giá, việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố tại Việt Nam là một bước đi quan trọng trong quá trình cải cách hành chính nhằm xây dựng bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, tạo không gian phát triển đa dạng cả về tự nhiên, kinh tế, văn hóa. Tuy nhiên, bà cũng lo ngại quá trình sáp nhập không chỉ mang lại những lợi ích về mặt tổ chức mà còn đặt ra nhiều thách thức trong điều hành, quản lý địa bàn rộng lớn.
Bà đề nghị cần có cơ chế chính sách lớn đầu tư về cơ sở hạ tầng giao thông, hạ tầng nông nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực, gắn kết giữa nông nghiệp và các ngành khác, tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn, sức hút lớn hơn đối với doanh nghiệp đầu tư trong tương lai để phát triển bền vững. Sớm điều chỉnh quy hoạch không gian phát triển, xây dựng hạ tầng liên thông hiện đại, tích hợp cả hạ tầng giao thông, hạ tầng viễn thông, hạ tầng đô thị, hạ tầng công nghiệp, kết nối hiệu quả với các tỉnh trong vùng, hình thành mạng lưới hạ tầng đồng bộ của vùng và của cả nước.
ĐBQH Nguyễn Văn Cảnh (Bình Định) bày tỏ đồng ý với việc ưu tiên dùng các trụ sở dôi dư để phục vụ cho mục đích y tế, giáo dục, thư viện, công viên, thiết chế văn hóa, thể thao. Đồng thời, đề nghị thêm là nên dùng một số trụ sở để làm nơi đỗ xe công cộng, bởi nhu cầu đỗ xe ở các đô thị rất lớn nhưng tỷ lệ đất dành cho giao thông ở tỉnh đang thiếu so với quy định.
"Nhiều nhà đỗ xe thông minh nhỏ sẽ hiệu quả hơn vài bãi đỗ xe lớn do người dân ngại để xe xa nơi ở, nơi làm việc. Đây là thời điểm thích hợp để chúng ta dành một số lượng phù hợp các trụ sở dôi dư để xây dựng các nhà đỗ xe thông minh, đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp, giải quyết tình trạng đỗ xe sai quy định, góp phần chỉnh trang đô thị", ông góp ý.
Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ Tài chính đang triển khai rất quyết liệt việc xử lý tài sản công sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy. Bộ đã báo cáo Chính phủ và Quốc hội để sửa đổi Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, bổ sung 12 nghị định; 1 quyết định; 2 công điện, và đã ban hành theo thẩm quyền 1 thông tư để phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, phân cấp thẩm quyền cho lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản công, tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, xe ô tô, máy móc thiết bị...
"Về mặt thể chế, chúng ta đã có đầy đủ, hiện Bộ Tài chính đang thành lập các đoàn đi khảo sát, vừa hỗ trợ các địa phương; đã ban hành văn bản hướng dẫn các địa phương sau hợp nhất, sáp nhập thì sử dụng tài sản như thế nào, như chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư là tập trung ưu tiên lĩnh vực giáo dục, đào tạo, y tế... Phần còn lại, các địa phương dứt khoát phải đưa vào quy hoạch và khai thác", Bộ trưởng thông tin và mong các đại biểu song hành cùng với Chính phủ giám sát việc này, đảm bảo không để các tài sản bị lãng phí, sử dụng không hiệu quả...