Triển vọng ngừng bắn tại Ukraine vào năm 2025:

Cơ hội, thách thức và bài học từ lịch sử

08:11 04/12/2024

Cuộc chiến tại Ukraine đã bước sang năm thứ ba, gây ra những hậu quả to lớn cả về nhân đạo lẫn chính trị. Sự kéo dài của xung đột này không chỉ khiến hàng triệu người dân Ukraine chịu cảnh di tản, mất mát mà còn tác động nghiêm trọng đến kinh tế và an ninh của châu Âu, cũng như cục diện địa chính trị toàn cầu.

Trong bối cảnh đó, chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 đã mở ra một viễn cảnh mới: một lệnh ngừng bắn khả thi vào năm 2025. Tuy nhiên, câu hỏi lớn đặt ra là liệu đây có phải là dấu hiệu đầu tiên hướng tới hòa bình bền vững, hay chỉ là một giải pháp tạm thời trước khi xung đột tái bùng phát với quy mô lớn hơn.

Từ khi cuộc chiến bùng nổ, Mỹ đã đóng vai trò trung tâm trong việc hỗ trợ Ukraine chống lại Nga, cung cấp hàng chục tỷ USD viện trợ quân sự và tài chính. Chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã thiết lập một chính sách rõ ràng nhằm đối đầu với Moscow thông qua sự hậu thuẫn cho Kiev, đồng thời củng cố liên minh với các đồng minh NATO. Tuy nhiên, với chiến thắng của ông Donald Trump, chính sách này có thể thay đổi.

Ông Donald Trump đã cam kết “nhanh chóng chấm dứt chiến tranh” thông qua việc giảm hoặc đình chỉ viện trợ cho Ukraine, đồng thời thúc ép Kiev ngồi vào bàn đàm phán với Moscow. Đây là một thay đổi lớn, không chỉ tác động đến cán cân quyền lực tại Ukraine mà còn đặt ra những câu hỏi về vai trò toàn cầu của Mỹ. Nếu Mỹ giảm viện trợ, khoảng trống này sẽ buộc Ukraine phải tìm kiếm các nguồn hỗ trợ mới từ Liên minh châu Âu (EU) và NATO. Tuy nhiên, cả hai tổ chức này đều đang đối mặt với những thách thức riêng. EU, mặc dù đã cam kết hỗ trợ tái thiết Ukraine, vẫn tồn tại những mâu thuẫn nội bộ.

Cơ hội, thách thức và bài học từ lịch sử -0
Binh sĩ Ukraine trong khóa huấn luyện ở tiền tuyến gần khu vực Donetsk. Ảnh: Getty Images

Một số quốc gia như Đức và Hungary có lập trường mềm mỏng hơn với Nga, trong khi các nước như Ba Lan và các quốc gia Baltic thúc giục áp dụng các biện pháp cứng rắn hơn. Việc duy trì sự đoàn kết trong EU không chỉ là thách thức, mà còn là yếu tố quyết định để khối này có thể đóng vai trò lãnh đạo trong tiến trình hòa bình. Trong khi đó, NATO, dù đã tăng cường sự hiện diện quân sự tại Đông Âu, vẫn chưa trao tư cách thành viên chính thức cho Ukraine, chủ yếu do lo ngại rằng điều này sẽ kích động Nga và kéo NATO vào một cuộc đối đầu quân sự trực tiếp. Sự không rõ ràng trong cam kết của NATO đã khiến Ukraine rơi vào tình thế khó khăn, đặc biệt trong bối cảnh Nga vẫn tiếp tục củng cố vị thế tại các khu vực như Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson. Những vùng lãnh thổ này không chỉ có giá trị kinh tế mà còn mang ý nghĩa chiến lược, giúp Moscow duy trì khoảng cách với NATO và kiểm soát các tuyến giao thương quan trọng.
Nga, từ khi cuộc chiến bắt đầu, đã phải đối mặt với các lệnh trừng phạt kinh tế nghiêm trọng từ phương Tây. Tuy nhiên, Moscow vẫn duy trì khả năng kiểm soát các vùng lãnh thổ chiếm đóng và tìm cách mở rộng ảnh hưởng tại các khu vực khác như Trung Đông và châu Phi. Một thỏa thuận ngừng bắn, dù chỉ mang tính tạm thời, có thể mang lại cho Nga nhiều lợi ích chiến lược. Trước hết, điều này giúp Nga giảm bớt áp lực từ các lệnh trừng phạt, đồng thời tạo cơ hội để tái thiết lập quan hệ kinh tế với EU và các đối tác quan trọng khác.

Thứ hai, một lệnh ngừng bắn sẽ cho phép Nga tập trung nguồn lực vào các mục tiêu khác, bao gồm củng cố ảnh hưởng tại các khu vực có tầm quan trọng chiến lược toàn cầu. Ngược lại, Ukraine phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc đạt được một thỏa thuận ngừng bắn mà không làm suy yếu lợi ích quốc gia. Việc nhượng lại lãnh thổ, nếu được đưa ra như một điều kiện của thỏa thuận, sẽ không chỉ gây chia rẽ trong lòng dân chúng mà còn làm tổn hại đến vị thế chính trị của chính quyền Tổng thống Volodymyr Zelensky. Một số người dân, đặc biệt ở miền tây và trung tâm Ukraine, sẽ coi đây là một sự thất bại trong việc bảo vệ chủ quyền. Ngoài ra, việc đảm bảo an ninh lâu dài là một vấn đề khó khăn, khi Nga vẫn duy trì tiềm lực quân sự mạnh mẽ và có khả năng tái phát động xung đột bất cứ lúc nào.

Trong bối cảnh này, vai trò của các tổ chức quốc tế và các quốc gia trung lập trở nên cực kỳ quan trọng. EU, với tư cách là một trong những đối tác chính của Ukraine, đã cam kết hỗ trợ tài chính và nhân đạo để giúp nước này vượt qua hậu quả chiến tranh. Tuy nhiên, khả năng của EU trong việc duy trì sự thống nhất nội bộ và tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine vẫn còn là một dấu hỏi lớn.

Liên hợp quốc (LHQ) và Tổ chức An ninh và hợp tác châu Âu (OSCE) cũng có thể đóng vai trò giám sát và thực thi các thỏa thuận ngừng bắn. LHQ, với tư cách là tổ chức đa phương toàn cầu, có thể đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một khuôn khổ pháp lý quốc tế để đảm bảo tính khả thi của thỏa thuận ngừng bắn. Tuy nhiên, vai trò này cũng bị hạn chế bởi sự chia rẽ giữa các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an, đặc biệt là Nga, nước có quyền phủ quyết. Mặc dù vậy, các cơ quan trực thuộc LHQ như Chương trình phát triển (UNDP) hoặc Cao ủy LHQ về người tị nạn (UNHCR) có thể tham gia sâu hơn vào các nỗ lực tái thiết và hỗ trợ nhân đạo tại Ukraine. Trong khi đó, OSCE, với kinh nghiệm lâu năm trong việc giám sát các khu vực xung đột, có thể đảm nhận vai trò trung lập hơn so với NATO, vốn bị Nga coi là một phần nguyên nhân dẫn đến xung đột.

Ngoài các tổ chức quốc tế, các quốc gia trung lập như Ấn Độ, Brazil và Nam Phi cũng có thể đóng vai trò trung gian hòa giải. Những nước này không chỉ đại diện cho các lợi ích của Global South mà còn có khả năng mang lại một cách tiếp cận cân bằng hơn, không bị chi phối bởi các động cơ chính trị từ phương Tây hay Nga. Vai trò của họ trong việc thúc đẩy các giải pháp sáng tạo, như thiết lập các khu vực phi quân sự hoặc tạo ra các cơ chế hợp tác kinh tế giữa các bên, có thể giúp tháo gỡ bế tắc.

Một kịch bản khả thi cho thỏa thuận ngừng bắn là việc thiết lập một khu vực phi quân sự dọc theo ranh giới giữa Nga và Ukraine, được giám sát bởi các lực lượng quốc tế. Tuy nhiên, để đạt được điều này, các bên cần thống nhất về các đường ranh giới lãnh thổ, vốn là vấn đề nhạy cảm nhất trong cuộc xung đột. Nga có thể yêu cầu duy trì quyền kiểm soát tại các vùng lãnh thổ chiếm đóng, trong khi Ukraine chắc chắn sẽ đòi lại toàn bộ lãnh thổ. Một giải pháp trung hòa có thể là đặt một số khu vực tranh chấp dưới sự quản lý quốc tế, tương tự như cách LHQ từng áp dụng ở một số khu vực xung đột khác trên thế giới. Ngoài ra, tình hình nhân đạo tại các khu vực bị ảnh hưởng bởi chiến tranh cũng cần được ưu tiên trong bất kỳ thỏa thuận nào. Hàng triệu người dân đang sống trong điều kiện thiếu thốn nghiêm trọng, với khả năng tiếp cận viện trợ quốc tế bị hạn chế. Các tổ chức nhân đạo như Hội Chữ thập đỏ hoặc Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) cần được trao quyền tiếp cận không giới hạn để cung cấp hỗ trợ cho những người dân bị ảnh hưởng.

Lịch sử đã chỉ ra rằng, các thỏa thuận ngừng bắn thường chỉ là bước khởi đầu trong một tiến trình dài để đạt được hòa bình bền vững. Các ví dụ từ bán đảo Triều Tiên, Trung Đông và châu Phi cho thấy, hòa bình chỉ có thể được duy trì khi các vấn đề cốt lõi được giải quyết triệt để. Tại Ukraine, điều này đồng nghĩa với việc xử lý các mâu thuẫn về lãnh thổ, đảm bảo an ninh lâu dài và tạo điều kiện cho tái thiết kinh tế. Nếu không có cam kết rõ ràng và cơ chế thực thi hiệu quả, nguy cơ tái diễn xung đột sẽ vẫn hiện hữu. Dù vậy, tình hình hiện nay cũng mang lại một số cơ hội. Sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với cuộc xung đột Nga-Ukraine đang ở mức cao, tạo ra áp lực buộc các bên phải tìm kiếm giải pháp hòa bình. Đồng thời, sự tham gia của các tổ chức quốc tế và các quốc gia trung lập có thể giúp thúc đẩy tiến trình này một cách hiệu quả hơn.

Năm 2025 có thể là thời điểm bản lề cho tương lai của Ukraine và toàn bộ khu vực. Một thỏa thuận ngừng bắn, nếu đạt được, sẽ không chỉ mang lại hy vọng cho hàng triệu người dân Ukraine mà còn mở ra cơ hội xây dựng một trật tự thế giới ổn định hơn. Tuy nhiên, hòa bình không chỉ là việc chấm dứt xung đột mà còn đòi hỏi các bên liên quan cam kết hợp tác lâu dài để xây dựng một nền tảng bền vững, dựa trên sự công bằng và tôn trọng lợi ích của nhau.

Khổng Hà

Buôn bán ma túy, cho vay lãi nặng được xem là “bầu sữa” để nuôi tội phạm và là mầm mống phát sinh nhiều loại tội phạm khác như giết người, cố ý gây thương tích, cưỡng đoạt tài sản, bắt giữ người trái pháp luật…

LTS: Tại Kết luận số 126 trung tuần tháng 2/2025, Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao Đảng ủy Chính phủ chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Quốc hội, các cấp ủy, tổ chức đảng liên quan nghiên cứu định hướng tiếp tục sắp xếp bỏ cấp hành chính trung gian (cấp quận, huyện). Sau đó 2 tuần, ngày 28/2, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành Kết luận 127-KL/TW về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Đây là một chủ trương được dư luận đặc biệt quan tâm và đặt nhiều kỳ vọng…

Ngày 10/3, Cơ quan CSĐT Công an TP Đà Nẵng đã ra quyết định truy nã đặc biệt đối với Trịnh Văn Thái (SN 1986, quê tỉnh Thanh Hóa) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Là một trong những mắc xích trong đường dây lừa đảo quy mô lớn do TikToker Mr Pips - Phó Đức Nam cầm đầu, Thái đã góp sức để lôi kéo, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của nhiều bị hại ở Đà Nẵng.

Quá trình cầm cái, Toàn tiêu xài thâm tiền hụi dẫn đến mất khả năng chi trả cho những người góp hụi. Để có tiền trả nợ, Toàn đưa ra mức lãi chơi hụi cao và lợi dụng mối quan hệ quen biết từ trước rủ rê nhiều người tham gia chơi hụi rồi chiếm đoạt tiền.

Sốt liên tục kèm đau bụng âm ỉ kéo dài 1 tháng, cụ ông ở Hà Nội đi khám phát hiện trong thùy gan trái có chiếc tăm tre dài 5cm đã bị nhiễm trùng thành ổ áp xe.

Liên quan đến vụ việc cưỡng chế đối với Trường Mẫu giáo quốc tế và trường Tiểu học quốc tế Ngôi Sao Sài Gòn ở TP Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh để bảo đảm thi hành án khiến 300 học sinh mầm non và tiểu học phải dời khỏi trường ngay giữa học kỳ 1 mà Báo CAND đã thông tin, ngày 28/2 vừa qua Cục Thuế TP Hồ Chí Minh đã thông tin về nghĩa vụ tài chính đối với khu đất xây dựng trường quốc tế này…

1/3/2025 trở thành dấu mốc mới trong tiến trình xây dựng, phát triển của lực lượng CAND, ngày chính thức thu gọn bộ máy công an 4 cấp thành 3 cấp, không tổ chức công an cấp huyện. Sẵn sàng nhận và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ ở vị trí, địa bàn công tác mới, đó là tinh thần chung của cán bộ, chiến sĩ công an huyện ở thời khắc đặc biệt này. Cùng với đó là những cảm xúc, trải lòng khi phải chia tay đồng đội, chia tay nơi gắn bó với biết bao kỷ niệm “khi ta ở chỉ là nơi đất ở”...

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.