ICC phát lệnh bắt Thủ tướng Netanyahu, Israel và Mỹ nói gì?
Tòa Hình sự Quốc tế phát lệnh bắt Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant và chỉ huy cánh vũ trang của Hamas Mohammed Deif.
Tòa Hình sự Quốc tế (ICC) có trụ sở tại The Hague (Hà Lan) ngày 21/11 phát lệnh bắt giữ đối với hai cá nhân người Israel là Thủ tướng Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant với các cáo buộc liên quan đến cuộc xung đột kéo dài hơn một năm qua ở Dải Gaza.
ICC cũng phát lệnh bắt ông Mohammed Diab Ibrahim Al-Masri, còn gọi là Mohammed Deif, thủ lĩnh cánh vũ trang của phong trào Hamas ở Dải Gaza. Israel tuyên bố đã hạ sát Mohammed Deif trong một cuộc không kích hồi tháng 7/2024, nhưng thông tin đó chưa được Hamas xác thực.
Israel cùng ngày phản đối động thái của ICC. Ngoại trưởng Israel Gideon Saar khẳng định, ICC "đã mất toàn bộ tính chính danh" sau khi phát lệnh bắt ông Netanyahu và ông Gallant. Vị này cũng cho rằng, ICC đã đưa ra "những lệnh bắt giữ vô lí dù không có thẩm quyền gì".
Người phát ngôn Nhà Trắng Karine Jean-Pierre sau đó tuyên bố Mỹ không đồng tình với quyết định của ICC. "Chúng tôi về bác bỏ quyết định của tòa về việc ban hành lệnh bắt giữ các quan chức cấp cao của Israel", bà Jean-Pierre nói. "Chúng tôi quan ngại việc công tố viên vội vàng xin lệnh bắt giữ và những sai sót đáng lo ngại trong quy trình dẫn đến quyết định này".
Trong khi đó, phong trào Hamas hoan nghênh động thái của ICC nhằm vào hai ông Netanyahu và ông Gallant, đồng thời kêu gọi tòa án nên mở rộng lệnh bắt với toàn bộ giới lãnh đạo của Israel.
Động thái trên được đưa ra vài tháng sau khi công tố viên ICC Karim Khan tuyên bố hôm 20/5 rằng ông đang xin lệnh bắt giữ hai người Israel là ông Netanyahu cùng ông Gallant và 3 thủ lĩnh của Hamas là các ông Yahya Sinwar, Mohammed Deif và Ismail Haniyeh.
Các ông Sinwar và Hainyeh đều đã được xác nhận thiệt mạng trong các cuộc tấn công của Israel những tháng vừa qua. Trong tuyên bố mới nhất, Hamas một lần nữa không đề cập đến lệnh bắt nhằm vào chỉ huy Mohammed Deif.
Mỹ và Israel không phải thành viên ICC. Theo quy định, các nước thành viên ICC có nghĩa vụ bắt giữ nếu ông Netanyahu, ông Gallant và ông Deif tới lãnh thổ của họ. Tuy nhiên, động thái của ICC chủ yếu mang tính biểu tượng. ICC cũng không thể tiến hành xét xử vắng mặt.
Quyết định mới nhất của ICC được đưa ra trong bối cảnh xung đột ở Dải Gaza tiếp tục leo thang. Tính đến giữa tháng 11/2024, cuộc chiến giữa Israel và Hamas đã cướp đi hơn 45.000 sinh mạng, trong đó có hơn 1.000 người Israel, 44.000 người Palestine, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em.