Người Palestine ở Dải Gaza lại mắc kẹt giữa vòng vây lửa đạn
Lệnh ngừng bắn kéo dài 6 tuần giữa Israel và Hamas kết thúc mà không thể mở đường kiến tạo một thỏa thuận hòa bình ở Dải Gaza. Với việc Israel tái khởi động chiến dịch tấn công trên bộ nhắm vào Hamas, xung đột được dự báo sẽ sớm lan rộng, để lại hậu quả thảm khốc cho hàng trăm ngàn người Palestine.
Gần 3 tuần sau khi thỏa thuận ngừng bắn giai đoạn một giữa Israel và Phong trào vũ trang Hamas kết thúc, CNN dẫn tuyên bố của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cuối ngày 19/3 (giờ địa phương) xác nhận, quân đội Israel đã khởi động "chiến dịch trên bộ có mục tiêu cụ thể ở miền Trung và miền Nam Dải Gaza nhằm mở rộng vùng an ninh, đồng thời thiết lập một vùng đệm giữa hai miền Bắc-Nam của Dải Gaza".
IDF sau đó thông báo đã tái chiếm giữ một phần Hành lang Netzarim, tuyến đường dài 7km chạy từ biên giới Israel vắt ngang Dải Gaza đến bờ Địa Trung Hải, chia tách một bên là khu vực phía Bắc dải đất (bao gồm thành phố Gaza) với phần còn lại của Dải Gaza. Hành lang Netzarim được đánh giá là trung tâm của vùng đệm an ninh mà Israel đang lên kế hoạch thiết lập. Theo New York Times, Israel từng kiểm soát toàn bộ hành lang này trong giai đoạn chiến sự trước đây, nhưng đã tạm rút đi khi các bên đạt thỏa thuận ngừng bắn từ tháng 1/2025.
Al-Jazeera ngày 20/3 cho biết, nhiều tiếng nổ đã vang lên trên khắp Dải Gaza khi chiến dịch của Israel bắt đầu. Quân đội Israel ngày 19 và 20/3 triển khai máy bay ném bom các vị trí mà họ cho là có sự hiện diện của Hamas, khiến nhiều tòa nhà bị đổ sập. Quân đội Israel cũng nã pháo vào các vị trí ở thị trấn al-Fakhari lân cận thành phố Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza, khiến 10 người thiệt mạng.
Ông Fares Awad, lãnh đạo cơ quan y tế của người Palestine, cho biết, Israel đã nhắm bắn vào một đám tang ở thị trấn Beit Lahiya, khiến 17 người chết, 30 người bị thương. Thống kê của AlJazeera cho thấy hỏa lực của Israel chỉ trong rạng sáng 20/3 đã khiến 71 người Palestine ở Dải Gaza thiệt mạng. Những diễn biến này khiến người Palestine ở Dải Gaza lo sợ tình trạng chiến sự ác liệt sẽ sớm quay lại, khiến họ đối mặt nguy cơ thương vong và đói khổ thường trực. Chỉ tính từ tháng 10/2023 đến tháng 1/2025, gần 49.000 người Palestine đã chết vì hỏa lực Israel, khoảng 1,5 triệu người khác phải rời bỏ nhà cửa và hàng trăm ngàn người thiếu đói.
New York Times đánh giá, dù Israel mô tả đợt tấn công trên bộ lần này có mục tiêu cụ thể, nhưng quy mô chiến dịch có thể sắp mở rộng. Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz cùng ngày tuyên bố, nước này sẽ phát lệnh sơ tán ở những khu vực chiến sự. "Gửi tới người dân Gaza, đây là cảnh báo cuối cùng. Hãy nghe theo lời khuyên của Tổng thống Mỹ, trao trả con tin và loại bỏ Hamas. Từ đó, các lựa chọn khác sẽ mở ra với mọi người. Những ai muốn chuyển đến các nơi khác trên thế giới đều có thể rời đi", ông Katz phát biểu.
Tuyên bố của ông Katz đề cập đến việc Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi đầu tháng gợi mở "tương lai tươi sáng" đang chờ đợi người dân Gaza nếu Hamas trao trả con tin. Vẫn theo lời Bộ trưởng Quốc phòng Israel, các cuộc không kích diễn ra những ngày qua chỉ là "bước đầu tiên", dù thống kê của nhà chức trách Dải Gaza cho thấy gần 1.000 người đã thiệt mạng trong hai ngày 18 và 19/3. "Nếu con tin không được thả và Hamas không bị loại khỏi Gaza, Israel sẽ hoạt động với sức mạnh chưa từng thấy", ông Katz nói.
Trước áp lực ngày càng gia tăng từ Israel, Hamas đến nay chưa thực hiện động thái quân sự nào nhắm vào đối phương, trong khi các nước Arab ở khu vực kêu gọi các bên hạ nhiệt xung đột để đàm phán. Đáng chú ý, Hamas ngày 20/3 thông báo họ vẫn tiếp tục tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận ngừng bắn giai đoạn một được kí kết tháng 1/2025. Họ cũng tiến hành thương lượng với các bên trung gian nhằm ngăn Israel tiếp tục tấn công Dải Gaza và hi vọng có thể tiếp tục buộc Israel trở lại tuân thủ ngừng bắn.
Theo Al-Jazeera, Hamas thời gian qua rất mong muốn đàm phán chuyển sang thỏa thuận ngừng bắn giai đoạn hai với Israel, vốn bao gồm điều khoản ngừng bắn vĩnh viễn và mở ra triển vọng tái thiết Dải Gaza, nhưng Israel không đồng ý. Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff gần đây đề nghị các bên gia hạn ngừng bắn thêm 50 ngày để đàm phán tiếp, mà theo đó, Hamas phải lập tức trao trả một nửa số con tin (còn sống hoặc thiệt mạng), nhưng Hamas không ủng hộ kế hoạch này. Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump những ngày qua cáo buộc Hamas phải chịu trách nhiệm về căng thẳng leo thang và không phản đối việc Israel nối lại các cuộc tấn công ở Dải Gaza.
Chưa rõ liệu Hamas có thay đổi quan điểm về vấn đề con tin Israel hay không. Hamas và các nhóm vũ trang đồng minh đã đưa khoảng 250 người từ Israel sang Dải Gaza trong cuộc đột kích vào Israel hồi tháng 10/2023. Phần lớn các con tin này đã được trao trả trong các đợt ngừng bắn nhân đạo tháng 11/2023 và đợt ngừng bắn giai đoạn một từ ngày 19/1 đến ngày 1/3. Thống kê của Chính phủ Israel cho thấy, Hamas hiện đang giữ 59 con tin người Israel, nhưng hơn một nửa trong số họ đã thiệt mạng vì nhiều lí do. Sau khi Israel mở các đợt tấn công mới vào Dải Gaza, hàng ngàn người Israel đã tập trung bên ngoài Tòa nhà Quốc hội Israel ở Jerusalem kêu gọi Thủ tướng Benjamin Netanyahu gia hạn thỏa thuận ngừng bắn để tìm cách giải cứu các con tin càng sớm càng tốt.