Báo động nguy cơ tai nạn từ hàng ngàn ôtô hết niên hạn sử dụng
Xe “hết đát” vẫn lưu thông trên đường
Theo thống kê từ Cục Đăng kiểm Việt Nam, tổng số xe hết niên hạn sử dụng đến nay là gần 220.000 chiếc, trong đó có hơn 16.600 chiếc bắt đầu hết niên hạn từ tháng 1-2020. Thống kê của Cục CSGT, Bộ Công an cũng cho thấy, từ năm 2017-2019, trong số toàn bộ xe hết niên hạn được công bố, đơn vị chức năng mới toàn quốc mới thu hồi được hơn 14 nghìn xe ôtô hết niên hạn sử dụng, đạt khoảng 30%.
Đánh giá về điều này, đồng chí Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Tuyên truyền, Cục CSGT cho biết, không ít trường hợp chủ xe không chấp hành quy định nộp lại đăng ký, biển số và lén lút hoạt động.
| Lực lượng CSGT Công an Nghệ An tăng cường kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm. Ảnh: CTV |
Tại Hà Nội, tính đến năm 2020 đã có thêm hơn 1.600 xe ôtô hết hạn sử dụng. Trước đó, trong 2 năm 2018, 2019, TP Hà Nội có gần 2.100 ôtô hết niên hạn sử dụng. Cơ quan chức năng đã gửi giấy mời yêu cầu chủ phương tiện nộp lại đăng ký và biển số, nhưng thực tế số phản hồi của chủ phương tiện đến cơ quan chức năng rất ít, chỉ có khoảng chục trường hợp phản hồi và cơ quan chức năng chỉ thu hồi được vài trường hợp.
Cũng tại Hà Nội có những trường hợp xe hết niên hạn hoạt động trong thời gian dài, nhưng đến khi xảy ra tai nạn mới biết. Gần đây nhất, tháng 12-2019, chiếc xe 15 chỗ BKS 29K-1636 (hết hạn sử dụng từ năm 2017) chở 8 người của Trung tâm Dạy nghề và tạo việc làm cho người khuyết tật Việt Nam khi đang lưu thông trên địa bàn huyện Kỳ Sơn, Nghệ An bị mất lái, tự đâm vào taluy dương làm 3 người trên xe tử nạn.
Tương tự, tại Hải Phòng, từ 1-1-2020, theo thông báo của Cục Đăng kiểm Việt Nam, địa phương này có thêm hơn 600 ôtô tải và xe chở hàng hết niên hạn sử dụng, không được phép tham gia giao thông. Nếu cộng cả số xe đã được thông báo hết niên hạn từ những năm trước, số xe “hết đát” tại địa phương này lên đến vài nghìn.
Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Nguyễn Trọng Thái cho biết, về tiêu chuẩn kỹ thuật, xe hết niên hạn không còn bảo đảm an toàn, không được phép sử dụng và không được lưu thông. Nhưng những phương tiện này vẫn sử dụng để chở hàng hóa, thậm chí dùng vào việc chở khách. Điều này tiềm ẩn nguy cơ TNGT. Thực tế đã xảy ra nhiều vụ TNGT nghiêm trọng do xe hết niên hạn gây ra. Tuy vậy, tỷ lệ thu hồi phương tiện này đạt rất thấp.
Cần quy rõ trách nhiệm cho tài xế và chủ phương tiện
Ông Trần Anh Quân, quyền Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, hàng năm, Cục Đăng kiểm đều thống kê và gửi danh sách cụ thể từng biển số xe, tên và địa chỉ chủ xe hết niên hạn sử dụng của từng địa phương cho Cục CSGT, Phòng CSGT, Sở GTVT các địa phương để lực lượng chức năng địa phương thực hiện thu hồi giấy tờ xe, biển số theo quy định.
Để hỗ trợ tốt nhất các cơ quan chức năng địa phương trong việc tra cứu dữ liệu xe hết niên hạn sử dụng, Cục Đăng kiểm Việt Nam còn cung cấp, hướng dẫn tra cứu trực tuyến 24/24h trên trang điện tử của Cục. Các xe hết niên hạn sử dụng không được tiếp nhận đăng kiểm và đến nay chưa có trường hợp xe nào “lọt” được qua trung tâm đăng kiểm.
Tuy vậy, Cục Đăng kiểm Việt Nam chưa nhận được phản hồi nào từ CSGT, Sở GTVT địa phương về việc thu hồi giấy đăng ký, biển số xe hết niên hạn sử dụng. Trong khi đó, đại diện một số đơn vị có chức năng kiểm tra, xử lý xe hết niên hạn cho biết, các quy định về thu hồi giấy tờ, biển số và xử lý xe hết niên hạn sử dụng là rõ ràng, đầy đủ. Tuy vậy, nếu chỉ riêng lực lượng CSGT, TTGT kiểm tra, xử lý thông qua công tác TTKS trên các tuyến đường sẽ khó đạt hiệu quả.
| Hiện trường một vụ tai nạn do xe hết niên hạn gây ra. |
Lãnh đạo Phòng CSGT Công an TP Hà Nội cho hay: “Để xử lý triệt để xe hết niên hạn, ngoài việc cơ quan thực thi pháp luật cần tăng cường TTKS cũng như phối hợp xử lý quyết liệt đối với vi phạm này, cấp chính quyền cơ sở cũng phải vào cuộc tuyên truyền nhắc nhở, quản lý đối với chủ xe hết niên hạn. Hiện, lực lượng Công an chính quy của Hà Nội đã về tận các xã, vì vậy, khi phát hiện các trường hợp xe vi phạm cần tiến hành thông báo hoặc phối kết hợp với lực lượng chức năng để kiểm tra xử lý”.
Khi đặt câu hỏi, nếu trong trường hợp xe hết niên hạn sử dụng gây tai nạn chết người thì trách nhiệm thuộc về ai? Một luật sư của đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, trong vụ việc này, không chỉ tài xế điều khiển phải chịu trách nhiệm hình sự, mà chủ phương tiện đứng tên trong đăng kí xe cũng chịu trách nhiệm liên đới.
Theo đó, chủ phương tiện cũng phải cùng tài xế bồi thường cho nạn nhân tử vong theo qui định của luật hình sự, vì phương tiện gây ra vụ chết người là nguồn nguy hiểm cao độ. Cũng theo luật sư, trong trường hợp các bên liên quan đến vụ tai nạn hoà giải, thoả thuận bồi thường cho nhau, bị hại có đơn gửi cơ quan chức năng xin miễn trách nhiệm để các bên tự thoả thuận bồi thường thì cơ quan chức năng có thể sẽ xem miễn trách nhiệm xử lý hình sự.