Tiếp thu nhiều ý kiến nhằm tháo gỡ vướng mắc trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh ô tô

• Ngại đầu tư, các nhà sản xuất ô tô “kêu khó” vì ưu đãi lắp ráp?
• Nhà máy sản xuất ô tô nào tốt nhất năm 2017?
• Những "ý tưởng viển vông" làm thay đổi ngành sản xuất ô tô

Cuộc họp có sự tham dự của ông Lê Đình Thọ, Thứ trưởng Bộ GTVT; ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương; đại diện Đại sứ quán các nước Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên minh Châu Âu; Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản, Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc, Phòng Thương mại Châu Âu cùng đại diện nhiều doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh ô tô tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, thời gian qua, sau khi Nghị định số 116/2017/NĐ-CP và Thông tư số 03/2018/TT-BGTVT được ban hành, VPCP đã nhận được một số phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp, cơ quan báo chí liên quan đến khó khăn, vướng mắc, bất cập tại 2 văn bản trên, nhất là trong lĩnh vực nhập khẩu ôtô chưa qua sử dụng, tập trung chủ yếu ở 3 khâu gồm: hồ sơ đăng ký kiểm tra; chi phí, thời gian kiểm tra, thử nghiệm ô tô nhập khẩu và bất cập trong việc công nhận lẫn nhau trong nhập khẩu ôtô. 

VPCP tổ chức cuộc họp này với mong muốn lắng nghe, tổng hợp các khó khăn, vướng mắc cụ thể của các cơ quan, doanh nghiệp, nhằm trao đổi, thảo luận các giải pháp để sửa đổi, hoàn thiện các quy định tại 2 văn bản nêu trên, đáp ứng theo đúng thông lệ quốc tế, tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp mà vẫn bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng, bảo đảm các yêu cầu về an toàn giao thông, bảo vệ môi trường. Tại cuộc họp, đã có những tranh luận thẳng thắn liên quan đến Nghị định 116, Thông tư 03 với hai luồng ý kiến trái chiều. 

*Doanh nghiệp nước ngoài kêu “vướng” 

Luồng ý kiến thứ nhất chủ yếu đến từ phía các DN liên doanh vừa sản xuất ô tô và nhập khẩu xe hơi tại Việt Nam, chủ yếu là các DN nhập khẩu ô tô chưa qua sử dụng như Toyota, Ford, Genaral Motor... Các DN này bày tỏ quan ngại sâu sắc trước một số quy định về thủ tục hành chính trong Nghị định 116, cho rằng các quy định này không theo thông lệ quốc tế, làm gián đoạn và ảnh hưởng hoạt động nhập khẩu ô tô vào Việt Nam, gây khó dễ cho họ, tuy nhiên, dường như những lý do đưa ra đều khá chung chung.

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Dan Kritenbrink cho rằng, quy định mới về nộp giấy chứng nhận an toàn đối với kiểu loại ô tô nhập khẩu do nước ngoài cung cấp đang đặt các DN ô tô nước này trong tình thế khó khăn; quy định về việc kiểm tra khí thải an toàn đối với từng lô hàng ô tô nhập khẩu rất không rõ ràng. “Chúng tôi muốn các quy định của Chính phủ Việt Nam phải rõ ràng hơn, thống nhất hơn, để những nhà xuất khẩu ô tô biết được các cách thức mà họ nên thực hiện. Chúng tôi mong tạm hoãn Nghị định 116 để có thể xem xét nghiên cứu kỹ Nghị định, cũng như làm thế nào để Nghị định này trở nên rõ ràng hơn”, ông Dan Kritenbrink đề nghị.  

Còn ông Toru Kinoshita Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), Tổng Giám đốc Công ty Toyota Việt Nam cho rằng: Một số quy định hành chính trong Nghị định 116 không phù hợp thông lệ quốc tế, làm gián đoạn ảnh hưởng tới hoạt động nhập khẩu ô tô. 

4 khó khăn lớn được đại diện VAMA đưa ra, đó là quy định mới về việc nộp giấy chứng nhận an toàn và bảo vệ môi trường của kiểu loại ô tô nhập khẩu do nước ngoài cung cấp; quy định về thử nghiệm khí thải và an toàn cho từng lô hàng ô tô nhập khẩu; biện pháp xử lý đối với những đơn đặt hàng ô tô nhập khẩu xảy ra trước khi ban hành Nghị định 116 và quy định mới về đường chạy thử ô tô dành cho các nhà sản xuất ô tô trong nước. 

Cũng theo ông Toru Kinoshita, Nghị định làm đội thêm nhiều chi phí và tăng thời gian thông quan đối với tất cả các nhà nhập khẩu ô tô, dẫn tới việc giá xe tăng cao và kéo dài thời gian chờ đợi của khách hàng. 

Tổng Giám đốc Ford Việt Nam Phạm Văn Dũng thì cho rằng “Quy định chứng nhận kiểu loại không phù hợp thông lệ quốc tế vì thông thường cái này được thực hiện tại nước sở tại, theo yêu cầu của nước đó nên nước đó phải đứng ra đánh giá, chứng nhận theo tiêu chuẩn của mình. Hiện Ford đã có chứng nhận kiểu loại cho xe của Hoa Kỳ, do DN tự chứng nhận kiểu loại. Chứng nhận tiêu chuẩn khí thải thì không cấp cho xe về Việt Nam vì Việt Nam tuân theo tiêu chuẩn khí thải của EU chứ không phải Hoa Kỳ. Vậy nên dù có lấy được chứng nhận này thì cũng rất khó khăn và tốn kém hơn rất nhiều cho DN; mong muốn Chính phủ xem xét lại quy định này”- ông Dũng bày tỏ.

* Doanh nghiệp trong nước nói “không” vướng

Trong khi đó, phản bác lại luồng ý kiến trên chủ yếu đến từ đại diện các DN sản xuất, lắp ráp ô tô có tỷ lệ nội địa hóa lớn như Trường Hải, Hyundai Thành Công. Cho rằng việc thực hiện quy định về bản sao giấy chứng nhận kiểu loại cho xe nhập khẩu và xe sản xuất lắp ráp trong nước không có gì khó khăn, ông Trần Bá Dương khẳng định: tác dụng của giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại là rất cần thiết để bảo vệ môi trường, bảo đảm an toàn cho người sử dụng.

 Tác dụng của giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại giống như lý lịch của 1 chiếc xe, nói lên công nghệ và các tính năng của xe, được chứng thực bởi các cơ quan có thẩm quyền chứ không phải bằng phương thức quảng cáo, marketing của các hãng. Đây là tài liệu để khách hàng biết được xe của họ mua ở công nghệ nào, tính năng ra sao. Cho nên “giấy chứng nhận kiểu loại là rất cần thiết, trong điều kiện xe nhập khẩu về chưa có đủ điều kiện để kiểm định”. Không nên bác bỏ giấy này mà cần tiến hành nhanh để rà soát lại các biểu mẫu của giấy chứng nhận kiểu loại, để xây dựng được bộ chứng nhận kiểu loại thống nhất của Việt Nam. 

Trước ý kiến cho rằng Nghị định 116 là sự "bảo hộ sản xuất lắp ráp ô tô trong nước", ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Trường Hải cho rằng không nên ngộ nhận như vậy. 

“Với sự tự trọng của tôi, tôi không xin sự ưu đãi, và Nghi định 116 cũng không dành ưu đãi gì cho DN trong nước”- ông Dương nói và cho rằng quá trình soạn thảo Nghị định 116, các DN và đặc biệt hiệp hội VAMA luôn được tham dự các cuộc họp để góp ý. Bản chính thức được ban hành cũng không thay đổi so với phiên bản cuối hồi tháng 6, phiên bản này cũng đã gửi cho các hiệp hội để tham khảo. “Mong các ngài nên rút lại đề nghị tạm hoãn thực thi Nghị định này. Như thế không công bằng giữa các DN tích cực tuân thủ và các DN ỉ nại, rồi lại đưa ra các lý do để không thực hiện.

Cả ông Trần Bá Dương và ông Lê Ngọc Đức ( Tổng Giám đốc Công ty CP Huyndai Thành Công)  đều cho rằng Nghị định 116 ra đời để đưa ngành sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu, bảo hành, bảo dưỡng, sữa chữa ô tô vào ngành kinh doanh có điều kiện nhằm bảo đảm bốn mục tiêu chính: Bảo đảm điều kiện về môi trường, điều kiện chất lượng cho người tiêu dùng, an toàn giao thông và bảo đảm cạnh tranh công bằng giữa các nhà nhập khẩu với nhau, giữa DN nhập khẩu với DN sản xuất trong nước và giữa các DN sản xuất lắp ráp trong nước với nhau. 

* Nghiêm túc tiếp thu các ý kiến để đề xuất giải pháp với Thủ tướng

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải và Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ đều nhấn mạnh yêu cầu bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ môi trường, bảo đảm môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp. 

Sau khi lắng nghe 16 ý kiến, phát biểu kết thúc hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng khẳng định việc ban hành Nghị định 116 là tiến bộ lớn của Chính phủ Việt Nam. 

Nghị định được ban hành rất công phu, đã được lắng nghe tác động của các đối tượng. Chủ trương là tạo cơ chế chính sách tốt hơn nhằm thu hút vốn đầu tư của các DN nước ngoài và trong nước để sản xuất ô tô chất lượng. Cùng với đó, Chính phủ cũng tiếp tục nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, cắt bỏ các rào cản, thủ tục bất hợp lý; đồng thời quan tâm phát triển ngành công nghiệp phụ trợ. 

Theo Bộ trưởng, các vấn đề đã được nêu ra tại cuộc họp rất rõ, trong đó nhiều vấn đề cần nghiêm túc, xem xét thấu đáo. Bộ trưởng đề nghị các cơ quan nước ngoài, các hiệp hội, DN ủng hộ chủ trương của Việt Nam nhằm phát triển ngành công nghiệp ô tô để dần từng bước tự chủ và tăng nhanh tỷ lệ nội địa hóa thông qua các cơ chế, chính sách và chính sách thuế...

Bộ trưởng Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng lưu ý “ cuộc họp sẽ không kết luận mà chúng tôi tiếp thu các ý kiến một cách nghiêm túc để nghiên cứu đưa ra các giải pháp sớm nhất. Bộ trưởng cũng đề nghị Bộ Công Thương, Bộ GTVT và các cơ quan của VPCP tiếp thu, đưa ra các lý giải thỏa đáng đối với các doanh nghiệp. 

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng khẳng định “Chúng tôi đã nghe cả hai chiều, xin ghi nhận và tiếp thu toàn bộ các ý kiến. Đây là cuộc họp rất quan trọng để làm rõ hơn về Nghị định 116, làm rõ hơn những ý kiến, yêu cầu của các cơ quan, doanh nghiệp, hiệp hội để báo cáo Thủ tướng. 

Dự kiến, chậm nhất cuối tuần này, hoặc đầu tuần sau chúng tôi sẽ họp với các Bộ, ngành, các bên liên quan để xem xét từng vấn đề, sau đó sẽ đề xuất giải pháp cụ thể với Thủ tướng”. Đặt vấn đề “ nói là làm”, người đứng đầu VPCP cho hay “Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt, chứ không phải “hứa rồi để đấy” nhằm nhanh chóng tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp và người dân”.