Băn khoăn về chế độ, thẩm quyền đặc thù của lực lượng cảnh vệ

• Quốc hội nghe Tờ trình dự án Luật Cảnh vệ
• Họp Ban soạn thảo xây dựng Luật Cảnh vệ
• Bộ Công an họp Ban soạn thảo xây dựng Dự án Luật Cảnh vệ

Bày tỏ thống nhất với đa phần các quy định được nêu trong dự thảo luật, Đại biểu Nguyễn Công Hồng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội góp ý thêm về phạm vi điều chỉnh, nên bao gồm toàn bộ hoạt động cảnh vệ trên lãnh thổ Việt Nam và hoạt động của lực lượng cảnh vệ Việt Nam ở nước ngoài. 

Theo đại biểu Hồng, quy định như dự thảo chưa bao hàm hết toàn bộ hoạt động của lực lượng này, đặc biệt trong hội nhập quốc tế như hiện nay, sẽ có nhiều nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu các tổ chức quốc tế sang tham dự các sự kiện tại Việt Nam và có lực lượng cảnh vệ của họ đi kèm. 

Ví dụ sự kiện Tổng thống Mỹ Obama đến Việt Nam, có cả một bộ máy sang bảo vệ. Vậy việc sử dụng vũ khí, phương tiện của lực lượng cảnh vệ nước ngoài sẽ do văn bản nào điều chỉnh? 

Cùng với đó là hoạt động của lực lượng cảnh vệ bảo vệ lãnh đạo đất nước đi công tác nước ngoài hiện cũng chưa có trong phạm vi điều chỉnh của luật. 

Đại biểu cho rằng, có thể quy định các đối tượng này bằng 1 nguyên tắc chung là hoạt động phải tuân thủ các cam kết của Việt Nam với các nước và các văn bản khác liên quan để tránh bỏ lọt.

Khẳng định việc ban hành luật là rất cần thiết, đại biểu Đặng Xuân Phương – Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu lập pháp đề nghị bổ sung thêm đại hội Đảng của lực lượng Công an nhân dân và Quân đội nhân dân vào các sự kiện đặc biệt quan trọng được áp dụng chế độ cảnh vệ, vì hiện Tổng Bí Thư, Chủ tịch nước... cũng đã tham gia Đảng ủy Công an Trung ương và có mặt trong các sự kiện này. Đại biểu Phương cũng cho rằng do đây là lực lượng đặc thù, làm nhiệm vụ rất vất vả, nên chế độ chính sách phải có những ưu đãi phù hợp, kể cả trang phục, để thể hiện được uy lực riêng.

Trao đổi ý kiến tại tổ, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt cũng đề nghị đại biểu quan tâm thảo luận sâu thêm một số vấn đề như thẩm quyền nổ súng của lực lượng cảnh vệ. “Quyền nổ súng của cảnh vệ khác với Luật quản lý sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ mà Quốc hội đã thảo luận. 

Đối tượng đấy là nguy hại đến yếu nhân. Ví dụ như Mỹ, chỉ cần xâm nhập Nhà trắng là tiêu diệt, không cần phải cảnh báo, phải hỏi ai. Tất nhiên cái đó hai mặt. Một mặt yêu cầu người trang bị súng phải đàng hoàng, chững chạc, điêu luyện, có kiến thức, bản lĩnh kinh nghiệm để xét ai đáng bắn, ai không đáng bắn, khi nào bắn, khi nào không bắn. 

Nhưng ngược lại, giữa ranh giới cần bắn và không cần bắn phải rõ ràng. Khi trao quyền quá lớn mà không kiểm soát quyền lực ấy thì dễ lạm quyền; còn ngược lại thì cũng mất thời cơ. Đề nghị đại biểu quan tâm thêm để giải mã thẩm quyền nổ súng” – ông Võ Trọng Việt nhấn mạnh.

Ngoài ra, ông Võ Trọng Việt cũng lưu ý về quyền trưng mua, trưng dụng. “Hiện chỉ có một số Bộ trưởng và Chủ tịch UBND tỉnh có quyền này, nhưng không đưa vào luật thì anh em cảnh vệ không phát huy được công việc của mình, ví dụ như trưng dụng cái xe (khi truy đuổi) mà không được quyền là không được. Ta phải nghiên cứu để giải mã cái này để không trái với luật trưng mua, trưng dụng, nhưng mà phát huy được nhiệm vụ bảo vệ lãnh đạo Đảng và Nhà nước.

Ngoài ra, về tổ chức của lực lượng cảnh vệ, một số quan điểm cho rằng chỉ bố trí ở trung ương. Tuy nhiên, ông Võ Trọng Việt nêu ra thực tế có huy động anh em công an các tỉnh thành tham gia công tác này, nhưng không được hưởng chế độ như cảnh vệ dù làm việc như cảnh vệ. 

“Nếu tổ chức ở địa phương thì phình biên chế, nhưng nếu không tổ chức chế độ chính sách cho anh em như thế nào? Chính sách của anh em cảnh vệ tuân thủ Luật Công an nhân dân và Quân đội nhân dân, nhưng cũng phải có phụ cấp riêng, bởi đây là lực lượng vừa bảo vệ vừa phục vụ” – Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Võ Trọng Việt nêu thêm.

Quốc hội sẽ tiếp tục thảo luận tại hội trường về dự án luật này trước khi thông qua vào kỳ họp sau.

Trước đó, Tờ trình về dự án luật này do Thượng tướng Tô Lâm – Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an đã thay mặt Chính phủ trình bày đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ban hành luật, bởi sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước cũng như việc bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới đã đặt ra các yêu cầu mới với lực lượng này; Hiến pháp năm 2013 quy định: 

"Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật” và tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở trong nước và trên thế giới diễn biến hết sức phức tạp, khó lường, khủng bố có xu hướng gia tăng và việc đất nước đang trong quá trình hội nhập quốc tế cũng khiến yêu cầu đối với công tác cảnh vệ ngày càng nặng nề và phức tạp hơn, cần có các quy định cụ thể tạo cơ sở pháp lý đầy đủ hơn.