Bộ Công an lấy ý kiến về định hướng sửa đổi Bộ Luật Hình sự năm 1999 và Bộ Luật Tố tụng Hình sự năm 2003
Theo đánh giá của Bộ Công an, Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự là những công cụ pháp lý quan trọng nhất trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm đã phát huy được vai trò, tác dụng to lớn, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, trước những thay đổi về tình hình đất nước đòi hỏi hai bộ luật phải được nghiên cứu, sửa đổi nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.
Bên cạnh đó, Bộ luật Hình sự năm 1999 và Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 cũng chưa thể chế hóa được hết những quan điểm, chủ trương mới của Đảng về cải cách tư pháp và bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội trong tình hình mới. Vì vậy, việc sửa đổi một cách cơ bản và toàn diện hai bộ luật này là cần thiết và là nhu cầu khách quan, tất yếu.
Thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội liên quan đến việc sửa đổi hai bộ luật, Bộ Công an đã khẩn trương triển khai công tác tổng kết ba năm thi hành Bộ luật Hình sự năm 1999 và tám năm thi hành Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 trong CAND. Kết quả tổng kết thi hành hai bộ luật là cơ sở thực tiễn rất quan trọng nhằm phát hiện thiếu sót, bất cập để có định hướng, phương pháp sửa đổi hai bộ luật trên cho phù hợp với yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Qua tổng kết thực tiễn thi hành hai bộ luật cho thấy, các cơ quan điều tra trong CAND đã điều tra, xử lý trên 90% số vụ án hình sự xảy ra trên toàn quốc với hầu hết các tội phạm được quy định trong Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự. Với vai trò là lực lượng nòng cốt, chủ trì công tác bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, lực lượng CAND các cấp luôn coi việc tham gia vào quá trình sửa đổi các bộ luật này là một nhiệm vụ chính trị, pháp lý đặc biệt quan trọng.
Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Trần Đại Quang nhấn mạnh: Trước hết, Thủ trưởng các đơn vị Công an cũng như toàn lực lượng Công an phải coi việc tham gia vào quá trình sửa đổi các bộ luật này là một nhiệm vụ chính trị, pháp lý đặc biệt quan trọng. Việc sửa đổi Bộ luật Hình sự năm 1999 và Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 phải thể chế hóa được các quan điểm chỉ đạo của Đảng về đấu tranh, phòng, chống tội phạm và cải cách tư pháp góp phần tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho việc hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng, chống tội phạm; khắc phục cơ bản những khó khăn, vướng mắc, bất cập của pháp luật trong phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm; bảo đảm kế thừa các quy định tiến bộ và phù hợp của hai bộ luật hiện hành; nội hóa quy định của các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan và chặt chẽ về mặt kỹ thuật lập pháp; kịp thời ngăn chặn, phòng ngừa và kiên quyết đấu tranh, xử lý mọi âm mưu, hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội…
Cũng theo đồng chí Bộ trưởng, việc sửa đổi hai bộ luật phải đảm bảo phù hợp với việc sửa đổi có liên quan trong Hiến pháp năm 1992 và các đề án, nhiệm vụ đổi mới tổ chức, hoạt động của các cơ quan tư pháp theo định hướng cải cách tư pháp. Cần nghiên cứu để quy định rõ hơn thẩm quyền của từng cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng cũng như quyền và nghĩa vụ của người tham gia tố tụng; cụ thể hóa các quy định về thủ tục điều tra, truy tố, xét xử theo thủ tục rút gọn nhằm xử lý kịp thời, chính xác, nghiêm minh tội phạm nhưng vẫn đảm bảo tiết kiệm thời gian, công sức của xã hội. Bên cạnh đó, bộ luật cũng phải quy định cụ thể mối quan hệ giữa các cơ quan điều tra với nhau và giữa cơ quan điều tra với các cơ quan tiến hành tố tụng khác, trong đó có việc đổi mới thủ tục tố tụng tại phiên tòa theo hướng tăng cường tranh tụng