Bộ trưởng Ngoại giao LB Nga nói về quan hệ Nga- Việt trong 65 năm

Nhắc lại kỷ niệm 65 năm trước, ông Sergei Lavrov viết: “Đất nước chúng tôi là một trong số những nước đầu tiên công nhận Nhà nước Việt Nam non trẻ, qua đó đã góp phần nâng cao uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Nền tảng vững chắc của tình hữu nghị và hợp tác gắn bó giữa hai nước chúng ta đã được hình thành trong cuộc đấu tranh đầy gian khó giành độc lập và tự do của nhân dân Việt Nam.

Chúng tôi đã giúp đỡ các bạn Việt Nam đứng vững trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, sau đó là khôi phục nền kinh tế bị phá hủy. Với sự hỗ trợ của Liên Xô, đã có gần 300 công trình được xây dựng tại Việt Nam, trong đó có tổ hợp năng lượng - nhiên liệu và các ngành công nghiệp chủ chốt. Các nhà máy thủy điện huyền thoại “Hòa Bình”, “Trị An” cũng như Xí nghiệp liên doanh khai thác dầu khí trên thềm lục địa nam Việt Nam “Vietsovpetro” vẫn là minh chứng của niềm tự hào chung và cho đến nay “Vietsovpetro” vẫn nằm trong số các công ty dầu khí hoạt động có hiệu quả nhất trên thế giới.

Trong Hiệp ước hai nước ký kết năm 1994 về các cơ sở quan hệ hữu nghị ghi rõ các nguyên tắc cơ bản là hợp tác bình đẳng, cùng có lợi, là điểm đặc trưng của quan hệ  song phương trong thời đại mới, khẳng định nguyện vọng hai bên tăng cường quan hệ chặt chẽ theo các định hướng truyền thống cũng như đề ra các phương hướng triển vọng mới”.

Cho đến nay, đối thoại chính trị kể cả ở cấp cao không ngừng được thúc đẩy, cho phép LB Nga và Việt Nam nhìn nhận và đánh giá lại một cách tin cậy, mang tính xây dựng việc thực hiện các nhiệm vụ hợp tác chung trong các lĩnh vực chủ chốt, đề ra các mục tiêu định hướng cho tương lai.

Các dấu mốc quan trọng nhất làm sâu sắc quan hệ giữa hai nước là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Tổng thống Nga V.V.Pu-tin vào tháng 3 năm 2001, hai bên đã ký Tuyên bố chung về quan hệ Đối tác chiến lược giữa Nga và Việt Nam cũng như chuyến thăm Nga của Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang vào tháng 7 năm 2012 với kết quả là quan hệ Đối tác giữa hai nước chúng ta đã nâng lên thành quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.

Lần gần đây nhất, Tổng thống Nga V. Putin đã sang thăm Việt Nam vào tháng 11 năm 2013. Các nhà lãnh đạo Việt Nam cũng thường xuyên thăm Nga, trong đó Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã thăm chính thức Nga ngày 23 - 26 tháng 11 năm ngoái.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga nhấn mạnh: “Năm nay chúng ta kỷ niệm 70 năm Ngày Chiến thắng chủ nghĩa phát xít. Chúng tôi đánh giá cao việc Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang nhận lời mời tham dự các hoạt động trọng thể tại Moskva nhân sự kiện lịch sử đáng ghi nhớ này. Trong năm 2015, kế hoạch trao đổi đoàn của chúng ta có chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Liên Bang Nga D.Medevedev và chuyến thăm Nga của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh. Chúng tôi tin tưởng rằng kết quả các chuyến thăm này sẽ tạo thêm động lực cho quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai nước chúng ta”.

Về quan hệ hợp tác thương mại - đầu tư, theo Bộ trưởng Ngoại giao Nga, đang chuyển biến tích cực nhờ hoạt động hiệu quả của Ủy ban liên Chính phủ Nga - Việt về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học - kỹ thuật. Trong vòng hai thập kỷ gần đây, kim nghạch thương mại song phương tăng lên 10 lần, đạt 3 tỷ USD vào năm ngoái. Lãnh đạo hai nước đã đặt ra nhiệm vụ đầy tham vọng là đến năm 2020 đưa chỉ tiêu này lên 10 tỷ USD.

Ông Sergei Lavrov viết: “Chúng tôi cho rằng để thực hiện được mục tiêu đề ra,  Hiệp định tự do thương mại sắp tới giữa Liên minh kinh tế Á - Âu và Việt Nam đóng vai trò quan trọng nhất, cho phép hình thành một môi trường thương mại - đầu tư mới có chất lượng, tối ưu hóa cơ cấu thương mại giữa các bên, tăng mạnh dòng vốn đầu tư, công nghệ, nguồn lao động, đáp ứng lợi ích của tất cả các bên tham gia. Hợp tác trong lĩnh vực năng lượng - nhiên liệu bao gồm thăm dò và khai thác dầu khí là nền tảng quan trọng trong quan hệ đối tác Nga – Việt. Các tập đoàn của hai nước như Công ty cổ phần “Gazprom”, Công ty cổ phần “Zarubezhneft”, Công ty cổ phần “Rosneft” và Tập đoàn dầu khí quốc gia “Petrovietnam” đang thực hiện thành công các dự án liên doanh trên lãnh thổ Nga và Việt Nam, tích cực tạo cơ hội chuyển sang hợp tác sản xuất trong các lĩnh vực như chế biến dầu và hóa dầu, cung cấp cho Việt Nam dầu và khí hóa lỏng, phối hợp sản xuất nhiên liệu cho động cơ chạy ga. Hợp tác trong lĩnh vực hạt nhân vì mục đích hòa bình cũng mang tính chiến lược. Tập đoàn Nhà nước “Rosatom” đang thực hiện dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam “Ninh Thuận 1”, trong đó sử dụng công nghệ tiên tiến hoàn toàn phù hợp với các yêu cầu an toàn quốc tế khắt khe nhất. Hợp tác trong lĩnh vực này sẽ giúp phát triển đồng bộ lĩnh vực nguyên tử của Việt Nam bao gồm xây dựng cơ sở pháp lý và đào tạo cán bộ. Ngoài ra, hai bên còn hợp tác xây dựng tại Việt Nam Trung tâm khoa học và công nghệ hạt nhân, và như chúng ta mong đợi, Trung tâm này sẽ nằm trong số các trung tâm khoa học hàng đầu của Đông Nam Á.

Các công ty Nga sẵn sàng tích cực tham gia vào việc hiện đại hóa các công trình được Liên Xô xây dựng trước đây, cũng như vào việc xây dựng các công trình năng lượng mới theoo Kế hoạch phát triển điện năng của Việt Nam giai đoạn đến năm 2030. Các lĩnh vực hợp tác triển vọng khác chúng tôi mong muốn hợp tác gồm các dự án trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, giao thông vận tải, chế tạo máy, cung cấp cho Việt Nam công nghệ hàng không của Nga. Hợp tác khoa học - công nghệ là bộ phận cấu thành quan trọng trong quan hệ đối tác Việt - Nga.

Trung tâm Nhiệt đới Nghiên cứu khoa học - công nghệ Nga - Việt đã hoạt động tại Việt Nam hơn một phần tư thế kỷ nay giữ vị trí hàng đầu trong lĩnh vực này. Hợp tác giáo dục – đào tạo giữa hai nước đang hết sức thành công. Trong những năm qua, hàng chục ngàn công dân Việt Nam được đào tạo tại Nga theo các chuyên ngành khác nhau. Hiện có gần 6000 công dân Việt Nam đang học tập tại các trường đại học của Nga, trong đó gần 2000 người theo con đường nhà nước. Chỉ tiêu học bổng theo kinh phí ngân sách nhà nước Nga dành cho Việt Nam tăng hàng năm, đến năm 2020 sẽ là 1000 suất. Hai bên đang tiếp tục hợp tác xây dựng Trường đại học Công nghệ Việt-Nga, ngôi trường trong tương lai có nhiệm vụ trở thành một trong những cơ sở đào tạo và nghiên cứu hàng đầu khu vực”.

Đánh giá về các ngày văn hóa của mỗi nước được tổ chức thường niên, Bộ trưởng Ngoại giao Nga cho rằng, Việt Nam ngày càng được các công dân Nga biết đến như là một nơi nghỉ ngơi hấp dẫn – năm ngoái đã có gần 400 ngàn công dân Nga sang thăm Việt Nam. Ngành du lịch được khẳng định chắc chắn là một trong những phương hướng hợp tác quan trọng nhất.

Ông Sergei Lavrov nhấn mạnh: “Nga và Việt Nam phối hợp chặt chẽ trên trường quốc tế. Hai nước chúng ta có các quan điểm đồng nhất hoặc gần gũi về những vấn đề cấp bách then chốt, trong đó có việc xây dựng một trật tự thế giới mới đa cực dân chủ và công bằng, dựa trên luật pháp quốc tế, vai trò trung tâm của Liên Hợp Quốc, tôn trọng đặc điểm riêng của mỗi dân tộc, quyền tự quyết định vận mệnh của dân tộc mình. Đối với chúng tôi, hợp tác với khu vực Châu Á-Thái Bình Dương là hướng ưu tiên chiến lược. Nước Nga với tư cách là một cường quốc trên Thái Bình Dương mong muốn sử dụng tối đa tiềm năng to lớn của mình góp phần vào quá trình phát triển mạnh mẽ ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có cả việc phát triển vùng Viễn Đông và Đông Siberia của Nga. Do vậy, chúng tôi quan tâm đến việc tham gia tích cực vào các quá trình hội nhập khu vực, xây dựng tại khu vực cấu trúc an ninh bình đẳng và không thể chia tách. Sáng kiến của chúng tôi phối hợp cùng với Trung Quốc và Brunei soạn thảo các nguyên tắc khung về hợp tác trong lĩnh vực này đã được ủng hộ tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á lần thứ 8 vào tháng 10 năm 2013. Chúng tôi cũng quan tâm phối hợp với các bạn Việt Nam nhằm tiếp tục thúc đẩy sáng kiến này”.

Rõ ràng, trong suốt 65 năm, quan hệ Nga-Việt đã trải qua một chặng đường vẻ vang. Điều đáng mừng là trong thời gian đó, hai nước không những duy trì mà còn nhân lên truyền thống hữu nghị, đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau. Vì vậy, theo Bộ trưởng Ngoại giao Nga, hai nước hiện có nhiệm vụ quan trọng là tiếp tục tăng cường quan hệ song phương. Ông Sergei Lavrov bày tỏ tin tưởng rằng với nỗ lực chung, LB Nga- Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được thành công to lớn trên mọi lĩnh vực, vì lợi ích của hai nước và hai dân tộc, vì hòa bình và phát triển bền vững trong khu vực.