Đóng bảo hiểm tai nạn lao động ra sao khi không có hợp đồng lao động?
Đây là loại hình bảo hiểm mới, người dân không quen, vậy có nên kỳ vọng sự tham gia của người dân?
Từ trước tới nay chưa quy định bắt buộc, mà chỉ quy định những người có quan hệ lao động (khoảng 34% lao động) phải tham gia nên số lượng người lao động tham gia bảo hiểm tai nạn lao động còn hạn chế. Nhưng giờ chúng ta mới mở ra, đương nhiên hướng mở ra là tốt nhưng không quá kỳ vọng trong thời gian đầu sẽ thu hút được nhiều người tham gia vì đây là quy định mới. Ngoài ra, quản lý quỹ cũng không dễ vì Bảo hiểm Xã hội Việt Nam quản lý quỹ này. Mức đóng, hỗ trợ như vậy thì mức hưởng ra sao…. phải quy định cụ thể.
| Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền. |
Khi tham vấn ở các nước, tỷ lệ có quan hệ lao động tới 80-90%, Luật Bảo hiểm của họ bao phủ gần hết đối tượng lao động, tỷ lệ không có quan hệ lao động rất ít. Ngoài ra họ cũng có quy định với đối tượng không có quan hệ lao động. Nhưng tất nhiên mỗi nước khác nhau thì điều kiện áp dụng sẽ rất khác nhau. Khi luật được ban hành sẽ giống như Bảo hiểm y tế, người lao động đóng 1% thì Nhà nước sẽ hỗ trợ bao nhiêu nữa để có quỹ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện, và mức chi như thế nào trong quỹ này để tự cân đối được. Vì còn nhiều ý kiến khác nhau nên Quốc hội sẽ thảo luận, trên cơ sở đó Chính phủ sẽ chuẩn bị phương án và hướng triển khai theo phương án được thông qua.
Được biết hiện còn dư 16.000 tỷ từ quỹ này, trong khi mỗi năm có 700 người tử vong vì tai nạn lao động. Tại sao có sự dư thừa như vậy, thưa bà?
Không đúng như vậy, chính xác hơn là chúng ta chưa bao quát hết được số lượng người tai nạn. Có nhiều lý do như ông chủ là người khai báo nhưng khi xảy ra tai nạn lại không thông báo cho cơ quan chức năng. Bên cạnh đó, mức chi bảo hiểm quy định trong nhiều năm thấp và chưa phù hợp nên phải thay đổi mức chi. Có 2 phương án chi được dự thảo luật đề cập: chi cho người bị tai nạn lao động và chi hỗ trợ cho doanh nghiệp thực hiện việc phòng ngừa tai nạn. Phương án cuối cùng phụ thuộc vào Quốc hội thảo luận và quyết định. Cùng với đó, mức chi cũng tăng hơn, như thế quỹ được sử dụng đúng mục đích và thiết thực với khoản đóng góp của người lao động.
Hiện có gần 70% lao động không ký hợp đồng lao động. Không ký hợp đồng thì họ cũng không muốn tham gia bất cứ loại quỹ gì. Vậy làm thế nào để họ tự nguyện đóng?
Trước nhất là phải tuyên truyền để họ hiểu quan trọng nhất là vấn đề bảo vệ sức khỏe không thể đơn giản như hiện nay. Cùng với đó là chính sách hỗ trợ, tổ chức hướng dẫn, những lĩnh vực nào an toàn tới đâu.
Bộ có chủ trương lập thanh tra lao động chuyên ngành cấp huyện, việc này có gây phình bộ máy?
Thực chất số doanh nghiệp tập trung nhiều ở cấp quận, huyện. Nếu không có chuyên ngành thì rất khó. Có quận có vài trăm hoặc tới vài ngàn doanh nghiệp, nếu thanh tra mà không có chuyên ngành thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong công việc. Theo quy định của thanh tra, cơ quan nào đã có thanh tra Nhà nước thì không có thanh tra chuyên ngành cấp huyện. Đấy là điều cũng phải cân nhắc vì yêu cầu văn bản qui phạm pháp luật cho phép thì tốt, nhưng nếu các văn bản này không cho phép thì có ý kiến cho rằng thanh tra cấp tỉnh có chuyên môn hơn, có điều kiện hơn và không ảnh hưởng. Các đại biểu Quốc hội sẽ thảo luận cân nhắc để chọn phương án tốt nhất.