Mong manh thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung Quốc

12:12 07/12/2019
Thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vừa được thắp lên những tia hy vọng vào tháng 11 bằng những tuyên bố hòa hoãn giữa hai bên, nay lại vụt tắt bởi việc Tổng thống Mỹ Donald Trump đặt bút ký thông qua luật về Hồng Kông. Kịch bản nào sẽ tiếp theo cho mối quan hệ giữa hai siêu cường kinh tế thế giới?


Cái "by" ca đng Dân ch?

Ngay sau khi được lưỡng viện Quốc hội thông qua, Đạo luật Nhân quyền và Dân chủ Hồng Kông (HKHRDA) đã trở thành mối lo ngại sâu sắc của những người nôn nóng chấm dứt thương chiến, vì tin rằng nó có thể trở thành một trở ngại khác cho thỏa thuận thương mại giữa hai bên.

Các nhà đàm phán từ cả hai bên vẫn chưa hoàn tất ngày và địa điểm để Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc, ông Tập Cận Bình, gặp nhau để ký thỏa thuận tạm thời sau khi kế hoạch ban đầu về việc hoàn tất các thỏa thuận tại Hội nghị Thượng đỉnh Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương ở Chile đã thất bại khi sự kiện bị hủy bỏ.

Sự chậm trễ này đã để lại một loạt vấn đề, từ giảm thuế đến bảo vệ sở hữu trí tuệ, vẫn còn treo lơ lửng trên không. Trong khi các nhóm đàm phán vẫn giữ liên lạc, Dự luật Hồng Kông đã trở thành một nguồn căng thẳng mới sau khi nó thông qua cả hai viện của Quốc hội và được gửi đến Nhà Trắng để ông Donald Trump ký.

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị gọi dự luật là sự can thiệp của Mỹ vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc và nó đã làm lung lay niềm tin giữa hai quốc gia. "Ngay bây giờ, mối quan hệ Mỹ-Trung đã đi đến một ngã tư quan trọng", ông Vương nói trong cuộc gặp với William Cohen, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, tại Bắc Kinh hôm 19-11. "Nhưng chúng tôi rất tiếc khi thấy rằng một số chính trị gia ở Mỹ hiện đang bôi nhọ, tấn công, nói xấu Trung Quốc đến mức gần như điên rồ".

HKHRDA yêu cầu Chính phủ Mỹ đánh giá hàng năm về việc liệu Hồng Kông có đủ quyền tự chủ với đại lục để biện minh cho tình trạng kinh tế đặc biệt của nó hay không, ví dụ như bảo vệ khỏi thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc. Phòng Thương mại Hồng Kông đã cảnh báo rằng luật pháp sẽ làm suy yếu niềm tin kinh doanh và có tác động tiêu cực đến thành phố.

Mặc dù việc thông qua luật của họ không nhất thiết có nghĩa là chính sách của Mỹ đối với Hồng Kông thay đổi ngay lập tức, nhưng nó vẫn có nguy cơ cản trở các cuộc đàm phán thương mại. Chính vì vậy, một số người theo thuyết âm mưu tin rằng đây là "bẫy" của đảng Dân chủ dành cho ông Trump, đưa ông vào thế khó, bởi nếu không ký, ông sẽ bị chỉ trích là không bênh vực dân chủ và nhân quyền, còn nếu ký, ông sẽ có nguy cơ thất bại hoàn toàn trong đàm phán thương mại với Trung Quốc.

Vẫn còn củ cà rốt?

Trong khi ký các dự luật, Tổng thống Donald Trump tỏ dấu hiệu rằng ông không muốn mối quan hệ rộng lớn hơn với Trung Quốc bị tác động. Ông bày tỏ mối quan ngại với các phần không xác định của luật mới, nói chúng có nguy cơ can thiệp vào chính sách đối ngoại của Mỹ. 

"Tôi đã ký các dự luật này vì sự tôn trọng đối với Chủ tịch Tập Cận Bình, Trung Quốc và người dân Hồng Kông", Tổng thống nói trong một tuyên bố. "Đạo luật đang được ban hành với hy vọng rằng các nhà lãnh đạo và đại diện của Trung Quốc và Hồng Kông sẽ có thể giải quyết một cách thân thiện sự khác biệt của họ dẫn đến hòa bình và thịnh vượng lâu dài cho tất cả mọi người".

Chứng khoán châu Á đã bị xáo trộn và hợp đồng tương lai của Mỹ trượt dốc sau khi Tổng thống Trump ký dự luật, trong khi đồng yên giảm nhẹ và đồng nhân dân tệ thấp hơn. Cổ phiếu Hồng Kông là một trong những cổ phiếu bị ảnh hưởng tồi tệ nhất. Trước đó, ông Trump cho biết hai bên đã tham gia vào vòng "chung kết" về một thỏa thuận sẽ bắt đầu nới lỏng thuế quan đối với khoảng 500 tỷ đô la sản phẩm thương mại giữa 2 nước.

Tổng thống Donald Trump muốn có thỏa thuận để giảm bớt sự bất ổn về kinh tế cho chiến dịch tái tranh cử của ông vào năm 2020, và ông đã đưa ra khả năng ký kết thỏa thuận tại một tiểu bang chuyên về nông nghiệp như một sự thừa nhận về khu vực bầu cử phải gánh chịu thuế quan của Trung Quốc. Trung Quốc cũng đang tìm cách tránh thiệt hại hơn nữa khi nền kinh tế đang tăng trưởng với tốc độ chậm nhất trong nhiều thập kỷ.

"Trung Quốc nổi giận vì dự luật sẽ thúc đẩy những người biểu tình ở Hồng Kông ngày càng trở nên bạo lực trong nỗ lực bảo đảm các yêu cầu bao gồm một cuộc điều tra độc lập về sự lạm dụng của cảnh sát và các cuộc bầu cử công bằng, nhưng có lẽ nó sẽ không ảnh hưởng nhiều đến các cuộc đàm phán thương mại", theo David Zweig, Giáo sư tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông kiêm Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn xuyên quốc gia Trung Quốc. 

Ông nói đây không phải là một thách thức cơ bản đối với các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc: "Tôi nghĩ đó sẽ là một phản ứng ngắn hạn, thậm chí không phải là phản ứng trung hạn, ông Tập muốn có một thỏa thuận".

Hơn nữa, việc ký dự luật của Tổng thống Donald Trump là chuyện chẳng đặng đừng, ông có rất ít sự lựa chọn ngoài việc ký nó. Hai viện đã thông qua nó gần như tuyệt đối. Nếu ông phủ quyết, các nhà lập pháp với tỷ lệ ủng hộ dự luật gần như tuyệt đối sẽ phủ quyết bất kỳ quyền phủ quyết nào của tổng thống. Vì vậy, buộc lòng ông phải ký thành Đạo luật. Tuy nhiên, ông vẫn còn nắm trong tay một củ cà rốt, đó là việc thực thi HKHRDA ra sao do ông quyết định, vì chính là người đứng đầu bộ phận hành pháp của nước Mỹ. 

Ông có thể "gợi ý" nhẹ với ông Tập rằng việc ông vận dụng toàn bộ Đạo luật để "dìm" Trung Quốc hay chỉ thực thi từng phần của Đạo luật hoàn toàn tùy thuộc vào thái độ của Bắc Kinh. Nếu Trung Quốc tỏ thái độ hợp tác và ký vào bản thỏa thuận thương mại áp đặt của Mỹ, thì ông chỉ giới hạn đạo luật nhắm vào Hồng Kông.

Trung Quốc vẫn ở thế yếu?

Tuy nhiên, nếu Trung Quốc vì việc ông Trump ký ban hành luật mà nổi nóng, hủy bỏ đàm phán, thì sẽ hứng chịu sự trả đũa khốc liệt hơn của vị tổng thống khó đoán nhất lịch sử nước Mỹ. Tin cho biết ngoài Đạo luật Hồng Kông, Mỹ vẫn còn hơn 100 dự luật khác nhắm vào Trung Quốc một cách trực tiếp hoặc gián tiếp.

Trên thực tế, Mỹ không muốn nhìn thấy nông dân trong nước bị thương tổn bởi đòn trả đũa của Trung Quốc, ngược lại Bắc Kinh cũng muốn ký vào bản thỏa thuận thương mại áp đặt của Tổng thống Trump để giải quyết tình thế nạn khủng hoảng đậu nành và thịt heo khi mùa Đông đã tới và Tết cũng đến gần. Tuy nhiên, với diễn biến mới nhất, vẫn không rõ hai bên sẽ đi theo kịch bản nào.

Nếu Trung Quốc từ chối ký thỏa thuận để phản đối HKHRDA, sẽ có một số vấn đề. Thứ nhất, vị thế trung tâm tài chính toàn cầu của Hồng Kông là một cửa ngõ cực tốt để Bắc Kinh thu hút đầu tư nước ngoài vào Hoa lục. Nếu Bắc Kinh từ chối ký thỏa thuận, thế giới sẽ nhìn nhận rằng Trung Quốc đặt nặng sự ổn định chính trị hơn vai trò kinh tế của Hồng Kông. Khi đó, thị trường chứng khoán tại Hồng Kông sẽ sụp đổ, kéo theo dòng vốn hóa của Trung Quốc ở đại lục cũng lao dốc, tạo hiệu ứng domino cho thị trường địa ốc và ngân hàng vốn đã bất ổn từ lâu.

Sự hỗn loạn và sụp đổ thị trường chứng khoán, địa ốc và sự tháo chạy của dòng vốn ngoại sẽ cộng hưởng với hỗn loạn xã hội do khủng hoảng đậu nành, thịt heo, thất nghiệp... sẽ là cơn địa chấn đối với toàn bộ cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng xã hội của Trung Quốc. Khi đó, khả năng các đối tác thương mại lớn trên thế giới như Nhật Bản, châu Âu, Ấn Độ sẽ hòa điệu với Mỹ gây khó dễ Trung Quốc, cộng với Hiệp định thương mại USMCA (Mỹ-Mexico-Canada) sẽ khiến chuỗi cung ứng của Trung Quốc thất thủ.

Tuy nhiên, nếu Bắc Kinh vẫn ký vào bản thỏa thuận bất chấp HKHRDA, đồng nghĩa với việc thừa nhận "lép vế" trước Washington. Khi đó, Mỹ có thể nhân đà thắng thế mà siết chặt gọng kìm, trong khi uy tín của ông Tập ở trong nước có thể sẽ bị sụt giảm. Trong khi đó, nếu không đạt được thỏa thuận, có thể tỷ lệ ủng hộ ông Trump trong cuộc bầu cử sắp tới sẽ bị giảm sút, đây là một trò chơi lưỡng bại câu thương.

Bàng Cương

Trong hơn 30 năm qua, TP Hồ Chí Minh đã nỗ lực di dời khoảng 40 nghìn căn nhà lụp xụp trên và ven nhiều tuyến kênh, rạch chính. Kết quả này đã góp phần cải thiện môi trường sống cho hàng trăm nghìn người dân sinh sống ven các tuyến kênh, rạch, góp phần chỉnh trang đô thị, tiêu thoát nước và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Hiện tại TP Hồ Chí Minh vẫn còn gần 40 nghìn căn nhà nằm trong phạm vi hành lang bảo vệ kênh, rạch cần di dời để phục vụ chỉnh trang đô thị, tiêu thoát nước, phát triển các tuyến giao thông thủy nội địa, cải thiện ô nhiễm môi trường cho hàng triệu người dân đang sinh sống dọc theo các lưu vực kênh. Do đó, ngày 28/5 vừa qua Sở Xây dựng đã trình UBND thành phố tờ trình kèm theo dự thảo Đề án chỉnh trang đô thị khu vực nhà trên và ven sông, kênh, rạch giai đoạn 2025-2030…

Cục Đường bộ Việt Nam vừa có văn bản hướng dẫn cụ thể việc rà soát, duy trì chính sách giảm giá vé dịch vụ sử dụng đường bộ tại các trạm thu phí, đảm bảo quyền lợi cho người dân sau khi địa phương thực hiện hợp nhất đơn vị hành chính.

Thời gian gần đây, nhiều bệnh viện (BV) tại TP Hồ Chí Minh phát đi cảnh báo về tình trạng các đối tượng mạo danh bác sĩ, nhân viên y tế, thậm chí cả Sở Y tế để lừa đảo người dân. Thủ đoạn ngày càng tinh vi, gây thiệt hại về tài chính và ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin xã hội đối với ngành y tế.

Tối 12/7, Lễ hội Pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng 2025 khép lại với màn tranh tài đỉnh cao bên bờ sông Hàn. Đội Jiangxi Yangfeng (Trung Quốc) xuất sắc giành ngôi Quán quân, trong khi đội chủ nhà Z121 Vina Pyrotech (Việt Nam) ghi dấu ấn lịch sử khi lần đầu góp mặt ở chung kết, khẳng định vị thế pháo hoa Việt Nam trên bản đồ thế giới.

Hơn 2,5ha rừng phòng hộ ven biển nhằm ngăn chặn tình trạng cát bay, sạt lở và xâm thực bờ biển ở thôn An Lộc (xã Quảng Công cũ, nay là phường Phong Quảng, TP Huế) vừa bị phát hiện cưa hạ. Đáng chú ý, khu vực rừng phòng hộ bị xâm hại này đang là điểm nóng về tình trạng sạt lở. Toàn bộ số cây sau khi bị cưa hạ đã được đưa ra khỏi hiện trường.

Vụ cháy cư xá Độc Lập (phường Phú Thọ Hòa) ở TP Hồ Chí Minh khiến 8 người tử vong và nhiều người khác bị thương không phải là lần đầu cháy nổ ở các cư xá, chung cư. Có thể nói, đa phần ở các chung cư, cư xá cũ, cháy nổ thường xuất phát từ chuyện hạ tầng xuống cấp, cùng với buông lỏng quản lý từ địa phương, sự coi thường những nguyên tắc sống chung của cộng đồng dân cư...

Một trong những điểm đột phá của Luật Nhà giáo vừa được ký ban hành là việc giao thẩm quyền cho ngành Giáo dục trong tuyển dụng nhà giáo. Đây được xem là bước điều chỉnh quan trọng nhằm khẳng định vị thế, vai trò chủ động của ngành Giáo dục trong tuyển dụng, sử dụng, quản lí, phát triển đội ngũ nhà giáo. Từ đó, góp phần từng bước tháo gỡ những điểm nghẽn về chính sách đối với nhà giáo, đặc biệt là giải quyết bài toán thừa thiếu giáo viên; chủ động điều phối, hoạch định các kế hoạch phát triển đội ngũ nhà giáo cả trong ngắn hạn và dài hạn.

Trong một cuộc trò chuyện trên mạng xã hội, thủ môn Nguyễn Filip thẳng thắn nói về vấn đề của bóng đá Việt Nam. Một trong số đó đến từ chính các cầu thủ Việt Nam. Ngoài hạn chế khát vọng ra nước ngoài, nhiều tài năng ở V.League cũng chẳng buồn cầu thị ngay cả khi mắc sai lầm.

Chủ trương bỏ thuế khoán của các hộ kinh doanh là vấn đề gây xôn xao dư luận vì nó ảnh hưởng tới hàng chục triệu con người. Trong đó, không ít người vì không nắm được thông tin chính xác, nên cho rằng vì bị buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền khiến nhiều tiểu thương, hộ kinh doanh đóng cửa hàng ngừng hoạt động. Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính đã có trao đổi với PV Báo CAND về vấn đề này.

Những ngày qua, không khí làm việc tại Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh (QLXNC) Công an TP Hồ Chí Minh khá tất bật. Trung bình mỗi ngày phòng tiếp nhận khoảng 400 hồ sơ cấp định danh mức độ 2 cho người nước ngoài sinh sống, làm việc và học tập trên địa bàn thành phố.

Gần 2,3 triệu dân thường Gaza đang gánh chịu thảm kịch nhân đạo khủng khiếp khi các cuộc đàm phán ngừng bắn tại Doha lại rơi vào bế tắc. Mỗi giây trì hoãn trên bàn đàm phán đồng nghĩa với thêm sinh mạng vô tội bị cướp đi, thêm gia đình tan nát, và thêm một bước sa sâu vào thảm họa diệt vong. Trong khi lãnh đạo tranh cãi về ranh giới rút quân, người dân Gaza đang chết dần vì bom đạn, đói khát và bệnh tật - một bản án tử đang được ký từng ngày giữa thế bế tắc địa chính trị.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.