Thỏa thuận đổi tên nước giữa Macedonia và Hy Lạp: Cuộc tranh cãi dài 3 thập kỷ

17:59 18/06/2018

Hy Lạp có diện tích ~132.000 km2, gấp hơn 5 lần so với diện tích của Macedonia; GDP danh nghĩa bình quân đầu người của nước này cũng luôn gấp ít nhất 2 lần Macedonia. Vậy tại sao gần 30 năm qua Athens vẫn luôn phản đối người láng giềng khi Skopje xin gia nhập EU và NATO? Đó là một câu chuyện dài liên quan tới lãnh thổ và danh dự của những hậu duệ của Alexander Đại đế.

Thủ tướng Hy Lạp Alexis Tsipras và Thủ tướng Macedonia Zoran Zaev chứng kiến lễ ký kết thỏa thuận lịch sử hôm 17-6. Ảnh: Reuters. 

Ngày 17-6 tại khu vực Prespes, biên giới giữa Hy Lạp và Macedonia, Ngoại trưởng hai nước này là Nikos Kotzias và Nikola Dimitrov đã ký kết thỏa thuận lịch sử giữa hai bên về việc đổi tên Macedonia từ Cộng hòa Nam Tư cũ Macedonia thành Cộng hòa Bắc Macedonia, trước sự chứng kiến của Thủ tướng hai bên và một số quan chức cấp cao Liên Hợp quốc và Liên minh châu Âu (EU).

Các chuyên gia phân tích chính trị thế giới cho biết, tuy thỏa thuận này còn phải đệ trình và thông qua bởi quốc hội cũng như cần được trưng cầu dân ý, nhưng đây được coi là một trong những bước tiến lịch sử, góp phần thúc đẩy chấm dứt những tranh cãi kéo dài hơn ¼ thế kỷ về tên gọi của Macedonia và mở đường cho quốc gia Balka này gia nhập EU và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Sự trùng hợp “nhạy cảm”

Macedonia là một quốc gia nhỏ bé với diện tích ~26.713km2, nằm ở Đông Nam châu Âu với thủ đô là Skopje. Macedonia tuyên bố độc lập vào ngày 8-9-1991 sau khi tách khỏi Liên bang Nam Tư, phía Đông – Tây – Nam – Bắc lần lượt giáp Bulgaria – Albania – Hy Lạp – Serbia và Kosovo.

Cộng hòa Macedonia trùng tên với vùng phía Bắc của Hy Lạp, nơi được coi là cái nôi của Macedonia cổ đại do Alexander Đại đế cai trị. 

Điều đáng lưu ý là tại phía Bắc của Hy Lạp, giáp với Macedonia là một vùng có tên gọi giống hệt với quốc gia Balka này. Vùng Macedonia của Hy Lạp được coi là cái nôi của Macedonia cổ đại cai trị bởi Alexander Đại đế, có thành phố lớn thứ hai đất nước là Thessaloniki sau Athens và sở hữu khu khảo cổ Philippi, nơi in đậm dấu chân của thánh Phaolo (người sáng lập nhà thờ Kito giáo đầu tiên trên lục địa châu Âu vào năm 49-50) được UNESCO công nhận danh hiệu Di sản thế giới.

Hy Lạp luôn lo ngại rằng sự trùng hợp nhạy cảm này có thể dẫn tới việc vùng Macedonia có nguy cơ bị rơi vào “yêu sách” của nước láng giềng, vì thế gần 30 năm qua, Athens vẫn luôn quyết tâm “veto” khiến Skopje chưa thể gia nhập EU và NATO như mong muốn.

Lật lại lịch sử gia nhập Liên Hợp quốc và hiến pháp của Macedonia sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự quan ngại sâu sắc của Hy Lạp. Khi chính thức được Liên Hợp quốc kết nạp vào năm 1993, khối này chấp nhận Macedonia sử dụng tên gọi Cộng hòa Nam Tư cũ Macedonia, nhưng nước này khẳng định đây chỉ là tên gọi tạm thời.

Ngoài ra, trong Điều 3 và Điều 49 Hiến Pháp Macedonia còn nêu rõ rằng biên giới Skopje có thể thay đổi được và Macedonia quan tâm tới quyền lợi và chỗ đứng của người thuộc dân tộc Macedonia ở các nước làng giềng.

Lịch sử không thể thay đổi

Nhà khảo cổ học Stephen Miller thuộc Đại học California, Berkeley cho biết, điều gì đã là lịch sử thì không thể thay đổi được. Vùng đất phía Bắc của Hy Lạp được gọi là Macedonia từ khoảng 3.000 năm trước, còn đất nước Macedonia bây giờ thực chất là một vương quốc có tên là Paionia, được cha của Alexander Đại đế chinh phạt và hợp nhất vào Hy Lạp cổ. Đến thời Alexander Đại đế, người của Paionia lại giúp Đại đế tấn công Ba Tư và có được phần lãnh thổ Hy Lạp cổ với ranh giới đến tận Ấn Độ ngày nay.

Hồi tháng 2 vừa qua, hơn 140.000 người Hy Lạp đã diễu hành đến quốc hội tại Athens để biểu thị "Macedonia là Hy Lạp". Họ cho rằng, quốc gia của họ là vùng đất của những vị thần và rất tôn sùng Alexander Đại đế, chính vì vậy không có cớ gì mà quốc gia láng giềng lại lấy tên gọi là Macedonia mà không phải là một cái tên khác. Do giáp với 5 quốc gia nên người dân của Skopje hiện nay chủ yếu là người Slavs hoặc Albania, số người thuộc tộc Macedonia chiếm rất ít.

Tượng Alexander Đại đế tại vùng Macedonia - Hy Lạp. 

Bà Anatasia Karakasidou, giáo sư nhân chủng học tại Đại học Wellesley cho hay việc Cộng hòa Nam Tư cũ Macedonia đổi tên gọi đất nước thể hiện sự thiện chí của  nước này đối với người dân và đất nước Hy Lạp. “Tên gọi mới vừa khác biệt lại vừa không khác biệt. Về logic, mọi thứ cần rõ ràng trên giấy tờ và tên gọi mới này không khác mấy so với tên gọi cũ. Nhưng về mặt tình cảm, người Hy Lạp sẽ có cách nhìn hoàn toàn khác”.

Hiểu rõ được sự việc này, trong một phát ngôn gần đây, chính Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg chia sẻ rằng, ông đã gọi thỏa thuận đổi tên nước của Macedonia là thỏa thuận giữa Athens và Skopje để tránh “động chạm”.

Ông Stoltenberg nói: "Thỏa thuận lịch sử giữa Athens và Skopje là minh chứng cho nhiều năm ngoại giao và sự cởi mở của hai nhà lãnh đạo giúp giải quyết tranh chấp đã ảnh hưởng đến khu vực quá lâu. Điều này sẽ đặt Skopje trên con đường trở thành thành viên NATO. Và nó sẽ giúp củng cố hòa bình và ổn định trên khắp vùng Balkans và phương Tây rộng lớn hơn".

Đồng thời ông Jens Stoltenberg và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk đều hoan nghênh thỏa thuận nêu trên và coi đây là hình mẫu cho các nước về cách thức giải quyết hòa bình và ổn định các tranh chấp trên khắp khu vực.

Được biết, nếu việc trưng cầu dân ý và đệ trình lên quốc hội được thông qua, Skopje sẽ tiến hành sửa đổi hiến pháp với tên gọi là Cộng hòa Bắc Macedonia vào cuối năm nay, đồng thời chỉnh lý sách giáo khoa lịch sử. 

Linh Đan (TH)

Cuối tháng 10/2025, Công ước Liên hợp quốc (LHQ) về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) được ký kết thành công, đưa Việt Nam vào vị trí trung tâm trong tiến trình pháp lý mang tính lịch sử trong lĩnh vực an ninh mạng toàn cầu. Một trong những nội dung quan trọng của Công ước Hà Nội là khẳng định chủ quyền quốc gia trên không gian mạng và trách nhiệm hợp tác quốc tế trong phòng, chống tội phạm mạng gắn với yêu cầu bảo đảm không cản trở các quyền con người cơ bản trên không gian mạng, phù hợp cam kết quốc tế của quốc gia về quyền con người.

Theo báo cáo từ địa phương, mưa lớn liên tục những ngày qua đã gây ra hàng loạt điểm sạt lở, sụt lún, đứt gãy đường trên nhiều tuyến quốc lộ qua tỉnh Lâm Đồng. Các tuyến giao thông huyết mạch như Quốc lộ 1, Quốc lộ 20, Quốc lộ 28 và Quốc lộ 27 đều ghi nhận mức độ hư hỏng nặng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông và cô lập nhiều khu vực.

Văn nghệ Công an có cuộc phỏng vấn hai nhà văn cùng đoạt giải A Cuộc thi sáng tác tiểu thuyết, truyện và ký “Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống” là Dương Bình Nguyên (tiểu thuyết “Gió vẫn thổi giữa rừng nhiệt đới”) - đánh dấu sự trở lại ấn tượng của một tên tuổi từng được mến mộ và Tống Phước Bảo (truyện ký “Cỏ xanh đời thép”) - cây bút sung sức luôn duy trì phong độ ổn định trên văn đàn đương đại.

Theo hãng tin Bloomberg, trong khi Liên minh châu Âu (EU) đưa ra mức đề nghị hàng tỉ euro để Anh gia nhập quỹ quốc phòng, London  chỉ đề xuất đóng góp vài trăm triệu euro. Giới quan sát nhận định, nếu mức đóng quá thấp, Anh có khả năng bị hạn chế quyền lợi như giới hạn tham gia vào các hợp đồng mua sắm chung hoặc bị đặt tỉ lệ hưởng lợi thấp. 

Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, Bộ Công an đã khởi tố vụ án “Buôn lậu”, xảy ra tại Công ty MK Skincare và các đơn vị, địa phương liên quan; đồng thời, khởi tố bị can, bắt bị can để tạm giam đối với 8 đối tượng về tội “Buôn lậu”.

Tối 21/11, Lễ khai mạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV và Lễ đón nhận bằng công nhận danh hiệu UNESCO “TP Hồ Chí Minh - Thành phố sáng tạo lĩnh vực điện ảnh” do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp cùng UBND TP Hồ Chí Minh chỉ đạo; Cục Điện ảnh chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao TP Hồ Chí Minh và các cơ quan, đơn vị tổ chức thực hiện đã được diễn ra tại khuôn viên Hội trường Thống Nhất TP Hồ Chí Minh.

Ít nhất năm người, trong đó có một trẻ em, đã thiệt mạng và khoảng 100 người bị thương trong trận động đất mạnh 5,7 độ richter xảy ra tại Bangladesh ngày 21/11, theo thông tin từ chính phủ nước này. Trận động đất gây rung lắc mạnh trên diện rộng, làm hư hại nhiều công trình, bao gồm cả tại thủ đô Dhaka đông dân.

Ngày 20/11, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thái Nguyên đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định khởi tố bị can và ra lệnh bắt bị can để tạm giam đối với các đối tượng Nguyễn Thị Bích Hằng, SN 1969, Lương Quốc Trung, SN 1971 và Nguyễn Ngọc Thành, SN 1965 về tội cố ý gây thương tích, quy định tại khoản 1, Điều 134, Bộ luật hình sự; đồng thời tiếp tục điều tra làm rõ hành vi của các đối tượng trong vụ án để xử lý theo quy định của pháp luật.

Bộ Nội vụ vừa ban hành văn bản số 10988/BNV-CQĐP ngày 21/11/2025 về việc tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trong đó khẳng định, hiện nay Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ không có chủ trương tiếp tục thực hiện sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính mà yêu cầu cả hệ thông chính trị tiếp tục chăm lo, kiến tạo cho mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân tốt hơn.

Tối 20, rạng sáng 21/11, nước lũ lại cuồn cuộn tràn về xã Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng, sau khi các hồ thủy điện trên thượng nguồn hệ thống sông Đồng Nai đồng loạt xả lũ với lưu lượng đỉnh điểm vượt 2.200m3/s. Lực lượng Công an đã xuyên đêm, phối hợp với các đơn vị liên quan di dời người và tài sản của nhân dân đến nơi an toàn.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文