Nếu nóc lò phản ứng hạt nhân Zaporizhzhia trúng đạn pháo, thảm họa sẽ sao?
07:52 07/09/2022
Các lò phản ứng tại nhà máy Zaporizhzhia không được thiết kế cho tình huống chiến tranh, nhưng nó được bảo vệ bởi lớp tường bê tông rất dày. Điều đáng lo nhất là tình huống hệ thống làm mát ở đó gặp sự cố.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở thành phố Energodar thuộc tỉnh Zaporizhzhia miền Nam Ukraine đang trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng quốc tế, khi Nga gần đây cáo buộc Ukraine nhiều lần nã pháo, thậm chí dùng máy bay không người lái tấn công nhà máy.
Vị trí nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Ảnh: CNN
Tháng trước, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) Antonio Guterres gọi "bất kỳ cuộc tấn công nào" vào cơ sở này là "tự sát", còn người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi, kêu gọi hai bên "kiềm chế tối đa" để tránh thảm họa hạt nhân.
Sau chuyến thăm nhà máy cách đây ít hôm, IAEA ngày 6/9 công bố báo cáo, trong đó khẳng định, "các cuộc pháo kích đang diễn ra chưa gây ra tình trạng khẩn cấp hạt nhân, nhưng nó tiếp tục thể hiện mối đe dọa thường xuyên đối với an ninh và an toàn hạt nhân" tại Zaporizhzhia.
Trong khi nhiều người vạch viễn cảnh nhà máy Zaporizhzhia nổ tung khi trúng pháo, các chuyên gia khẳng định đó không phải điều đáng lo nhất lúc này. Politico dẫn lời ông Leon Cizelj, chủ tịch Hiệp hội Hạt nhân Châu Âu, mô tả rủi ro do các đợt pháo kích nhắm vào nhà máy Zaporizhzhia, nếu trúng khu vực lò phản ứng, sẽ khiến nó hư hại, nhưng rất khó dẫn tới rò rỉ hạt nhân, bởi các lò phản ứng được bảo vệ bởi lớp bê tông dày 10 mét.
Nhà máy Zaporizhzhia nhìn từ trên cao. Ảnh: CNN
Ông Cizelj nhận định, các bức tường bọc quanh các lò phản ứng sẽ chỉ bị đâm thủng bởi một cuộc không kích bằng máy bay, điều mà cả Nga và Ukraine chưa cho thấy dấu hiệu họ sẽ thực hiện.
Dữ liệu chính thức từ năm 2017 chỉ ra nhà máy Zaporizhzhia có 2.204 tấn nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng, trong đó 885 tấn nằm trong các bể có nguy cơ rủi ro cao. Dù đã được đưa ra khỏi lò phản ứng, chúng vẫn cần được làm mát trong vòng từ 4-5 năm, trước khi được đưa đi xử lý.
Theo chuyên gia Cizelj, nếu khu vực lưu trữ nhiên liệu đã qua sử dụng trúng pháo, phóng xạ có thể rò rỉ và ảnh hưởng tới khu vực có phạm vi hạn chế từ 10-20km.
Sơ đồ nhà máy Zaporizhzhia. Đồ họa: CNN
Ông James Acton, Giám đốc chương trình chính sách hạt nhân tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, mô tả rủi ro đáng sợ nhất là nguy cơ hệ thống làm mát của nhà máy bị tổn thương.
"Sự so sánh ở đây nên là Fukushima chứ không phải Chernobyl", ông nói, nhắc tới sự cố với nhà máy điện hạt nhân Fukushima ở Nhật Bản năm 2011. Khi đó, động đất và sóng thần làm gián đoạn nguồn cấp điện cho hệ thống bơm làm mát lò phản ứng, khiến nhiên liệu hạt nhân tan chảy và rò rỉ phóng xạ ra môi trường.
Các lò phản ứng tại Zaporizhzhia được đưa vào hoạt động từ 1984 đến 1995, sử dụng công nghệ lò phản ứng nước điều áp (PWR) của Liên Xô. Những lò phản ứng PWR có các hệ thống làm mát chủ động lẫn thụ động, cùng các máy phun làm mát áp suất cao, phun áp suất thấp.
Các lò phản ứng trong nhà máy Zaporizhzhia có tường bao bê tông dày 10 mét. Ảnh: DW
Tuy nhiên, tất cả các hệ thống này đều cần điện. Do chiến sự, 5/6 lò phản ứng tại nhà máy Zaporizhzhia đã dừng hoạt động, lò phản ứng thứ 6 cũng bị cắt khỏi lưới điện Ukraine, nhưng vẫn đang hoạt động cầm chừng để duy trì vận hành hạ tầng bên trong nhà máy.
Các lò phản ứng đều trong trạng thái tốt, có thể kích hoạt lại theo một quy trình tốn từ 2 đến khoảng 24 giờ. Trong trường hợp hiếm hoi toàn bộ 6 lò phản ứng cùng dừng phát điện, hệ thống làm mát sẽ được vận hành nhờ nguồn điện cấp ngược từ lưới điện bên ngoài.
Dù 4 đường dây chính kết nối nhà máy Zaporizhzhia với lưới điện đã bị ngắt từ cuối tuần trước, nhưng các đường dây dự phòng vẫn hoạt động tốt.
Nếu toàn bộ đường dây dự phòng bị cắt và không lò phản ứng nào hoạt động được kích hoạt kịp thời, các hệ thống làm mát vẫn chạy ổn định nhờ các máy phát diesel cỡ lớn đặt trong khuôn viên nhà máy Zaporizhzhia.
Ông Petro Kotin, chủ tịch công ty vận hành mạng lưới điện hạt nhân Ukraine Energoatom cho hay, hệ thống phát điện diesel trong nhà máy Zaporizhzhia cần 200 tấn dầu một ngày và lượng nhiên liệu dự trữ đủ cho khoảng 10 ngày, khoảng thời gian đủ lớn để xử lý các sự cố bất ngờ.
Tình huống xấu nhất là khi toàn bộ nguồn điện cấp cho hệ thống làm mát bị gián đoạn, hoặc hạ tầng các hệ thống làm mát bị hư hại nghiêm trọng, không thể hoạt động, ông Kotin cho biết các lò phản ứng sẽ tan chảy trong vòng 90 phút, khi đó, thảm họa sẽ xảy đến.
Chuyên gia James Acton ước tính phạm vi ảnh hưởng trong trường hợp này là khu vực bán kích 30km tính từ nhà máy. "Đó là thảm kịch với người dân địa phương", ông nói. "Nhưng với châu Âu, đó sẽ là một sự kiện không ảnh hưởng nghiêm trọng về sức khỏe hoặc môi trường".
Nhà máy Zaporizhzhia quan trọng nhường nào?
Đoàn xe của IAEA xuất hiện tại nhà máy Zaporizhzhia tuần trước. Ảnh: Getty Images
Năm 2021, hơn một nửa (55,5%) sản lượng điện của Ukraine do các nhà máy điện hạt nhân cung cấp, tiếp theo là điện than (23,6%), thủy điện (6,7%) và điện khí (6,6%).
Theo CNN, Zaporizhzhia có 6 lò phản ứng hạt nhân, tạo ra tới 42 tỷ kWh điện, chiếm 40% tổng lượng điện mà tất cả các nhà máy điện hạt nhân tạo ra ở Ukraine và 1/5 sản lượng điện hàng năm của nước này, đủ khả năng cung cấp năng lượng cho 4 triệu hộ gia đình.
Từ khi Nga kiểm soát nhà máy Zaporizhzhia, họ vẫn để các kĩ thuật viên Ukraine vận hành các lò phản ứng và chưa chủ động ngắt nhà máy khỏi lưới điện Ukraine. Tuy vậy, Kiev đã không công bố lượng điện mà nhà máy cung cấp những tháng vừa qua.
Tại Ukraine, dù tiêu thụ điện giảm do làn sóng di cư ồ ạt và suy thoái kinh tế dẫn tới cắt giảm sản xuất, Kiev đang rất muốn giành lại nhà máy Zaporizhzhia để xuất khẩu điện sang châu Âu. Ukraine đã kết nối hạ tầng điện với châu Âu từ tháng 3/2022.
Còn với Nga, việc kiểm soát Zaporizhzhia giúp họ đảm bảo nguồn cung điện ổn định cho cư dân và hạ tầng công nghiệp tại các khu vực mà Moscow kiểm soát ở Kherson, Zaporizhzhia, Donetsk hay thậm chí là Crimea.
Do đã được xây dựng từ lâu, rất khó để xác định giá trị của nhà máy Zaporizhzhia. Công ty tình báo quốc phòng Janes ước tính cần tới 7 tỷ USD để thay thế một lò phản ứng tại đây trong trường hợp nó bị hư hại đến mức không thể sửa chữa.
Chiều 25/12, Công an tỉnh Nghệ An tổ chức Hội nghị triển khai chương trình công tác năm 2026. Thượng tướng Phạm Thế Tùng, Thứ trưởng Bộ Công an dự và chỉ đạo hội nghị.
Chiều 25/12, Bộ Công an tổ chức Hội nghị tổng kết công tác quản lý tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự (TGTG, THAHS) tại cộng đồng năm 2025, triển khai công tác năm 2026. Thượng tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an, Thủ trưởng Cơ quan Quản lý TGTG, THAHS tại cộng đồng dự và phát biểu chỉ đạo.
Chiều 25/12, Cục Hải quan tổ chức lễ ghi nhận sự kiện tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt mốc 900 tỷ USD. Sự kiện đánh dấu việc Việt Nam lọt vào nhóm 25 nền kinh tế có trị giá xuất nhập khẩu lớn nhất toàn cầu. Tham dự sự kiện có Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ.
Quan sát thấy mẹ vợ thường xuyên cất số tài sản lớn trong tủ nhôm kính treo trên tường nhà trong phòng ngủ, Tuấn chờ cơ hội mẹ vợ không có ở nhà cạy tủ cuỗm toàn bộ số tài sản trị giá hơn 600 triệu đồng...
Ngày 25/12, Công an tỉnh Gia Lai đã tổ chức Lễ khánh thành, bàn giao 4 căn nhà thuộc “Chiến dịch Quang Trung” được Bộ Công an hỗ trợ kinh phí và Công an tỉnh xây dựng cho người dân ở tỉnh Gia Lai.
Trong khuôn khổ Chương trình “Hồ Chí Minh – Hành trình khát vọng” – Tôn vinh các điển hình tiêu biểu toàn quốc trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh năm 2025, do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức, chiều 25/12, hơn 100 đại biểu đến từ mọi miền Tổ quốc đã tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam.
Ngày 25/12, Công an TP Huế tổ chức hội nghị tổng kết công tác Công an năm 2025, triển khai nhiệm vụ công tác năm 2026. Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an dự và chỉ đạo hội nghị. Thiếu tướng Nguyễn Thanh Tuấn, Giám đốc Công an thành phố chủ trì hội nghị.
Châu Âu vẫn sẽ phải tiến theo con đường mà họ đã chọn, đó có thể xem là kết luận khái quát nhất về những gì đã diễn ra, sau khi Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU) khép lại. Hầu như vẫn không có gì thay đổi về định hướng chiến lược, nhưng thêm vào đó, những bất trắc lại có xu hướng gia tăng.
Liên quan vụ việc phát hiện nhóm đối tượng mổ thịt hàng trăm con lợn chết nghi ngờ do dịch bệnh ở Khánh Hòa, thông tin từ Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Khánh Hòa ngày 25/12 cho biết, đã tống đạt quyết định khởi tố 7 bị can về tội danh “Vi phạm quy định về an toàn thực phẩm” theo quy định tại điều 317 BLHS.
Chiều 25/12, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh cho biết đã ra quyết định khởi tố bị can 4 đối tượng để điều tra về hành vi “Sản xuất, buôn bán hàng giả”, liên quan đến đường dây sang chiết, tiêu thụ khí gas giả mạo nhãn hiệu với quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi.
Ngày 25/12, Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết, đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam đối với Võ Thái Huy (SN 1992, trú tại 38/11 Trần Phú, phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk) để điều tra về hành vi “Tham ô tài sản”.
Cơ quan CSĐT Công an TP Hồ Chí Minh vừa khởi tố vụ án, khởi tố bị can, thi hành lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Hồ Thành Được (SN 1991, ngụ xã Thanh Mỹ, Đồng Tháp) và 19 đồng phạm để điều tra về tội cưỡng đoạt tài sản. Đáng lưu ý, đối tượng này lợi dụng kẽ hở pháp lý, “núp bóng” các công ty thu hồi nợ để cưỡng đoạt tài sản.
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un khẳng định việc triển khai đóng tàu ngầm hạt nhân gần đây sẽ tạo bước nhảy vọt trong việc tăng cường khả năng chiến đấu của quân đội nước này.
Ngày 25/12, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức Chương trình “Hồ Chí Minh - Hành trình khát vọng” tôn vinh các điển hình tiêu biểu toàn quốc trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong 26 điển hình tiêu biểu toàn quốc, lực lượng CAND vinh dự có Công an tỉnh Bắc Ninh và Thượng tá Ma Vĩnh Long, Trưởng phòng Cảnh sát Hình sự, Công an tỉnh Cao Bằng.
Từ vi phạm hành chính đơn thuần, không ít người đã mất bình tĩnh, không làm chủ bản thân dẫn đến có nhiều hành vi bộc phát, mất kiểm soát gây hậu quả đáng tiếc dẫn đến phải nhận cái kết đắng; Nhẹ thì bị khởi tố về các tội gây rối trật tự công cộng, chống người thi hành công vụ, nặng là tội giết người, đối mặt với bản án hàng chục năm trời cách ly khỏi đời sống xã hội.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), Kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia Trung học phổ thông (THPT) năm học 202- 2026 được tổ chức trong hai ngày 25 và 26/12 với sự tham gia của hơn 6.750 thí sinh đến từ các địa phương trên cả nước, tăng 270 thí sinh so với năm học 2024-2025.