Nếu nóc lò phản ứng hạt nhân Zaporizhzhia trúng đạn pháo, thảm họa sẽ sao?
07:52 07/09/2022
Các lò phản ứng tại nhà máy Zaporizhzhia không được thiết kế cho tình huống chiến tranh, nhưng nó được bảo vệ bởi lớp tường bê tông rất dày. Điều đáng lo nhất là tình huống hệ thống làm mát ở đó gặp sự cố.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở thành phố Energodar thuộc tỉnh Zaporizhzhia miền Nam Ukraine đang trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng quốc tế, khi Nga gần đây cáo buộc Ukraine nhiều lần nã pháo, thậm chí dùng máy bay không người lái tấn công nhà máy.
Vị trí nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Ảnh: CNN
Tháng trước, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) Antonio Guterres gọi "bất kỳ cuộc tấn công nào" vào cơ sở này là "tự sát", còn người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi, kêu gọi hai bên "kiềm chế tối đa" để tránh thảm họa hạt nhân.
Sau chuyến thăm nhà máy cách đây ít hôm, IAEA ngày 6/9 công bố báo cáo, trong đó khẳng định, "các cuộc pháo kích đang diễn ra chưa gây ra tình trạng khẩn cấp hạt nhân, nhưng nó tiếp tục thể hiện mối đe dọa thường xuyên đối với an ninh và an toàn hạt nhân" tại Zaporizhzhia.
Trong khi nhiều người vạch viễn cảnh nhà máy Zaporizhzhia nổ tung khi trúng pháo, các chuyên gia khẳng định đó không phải điều đáng lo nhất lúc này. Politico dẫn lời ông Leon Cizelj, chủ tịch Hiệp hội Hạt nhân Châu Âu, mô tả rủi ro do các đợt pháo kích nhắm vào nhà máy Zaporizhzhia, nếu trúng khu vực lò phản ứng, sẽ khiến nó hư hại, nhưng rất khó dẫn tới rò rỉ hạt nhân, bởi các lò phản ứng được bảo vệ bởi lớp bê tông dày 10 mét.
Nhà máy Zaporizhzhia nhìn từ trên cao. Ảnh: CNN
Ông Cizelj nhận định, các bức tường bọc quanh các lò phản ứng sẽ chỉ bị đâm thủng bởi một cuộc không kích bằng máy bay, điều mà cả Nga và Ukraine chưa cho thấy dấu hiệu họ sẽ thực hiện.
Dữ liệu chính thức từ năm 2017 chỉ ra nhà máy Zaporizhzhia có 2.204 tấn nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng, trong đó 885 tấn nằm trong các bể có nguy cơ rủi ro cao. Dù đã được đưa ra khỏi lò phản ứng, chúng vẫn cần được làm mát trong vòng từ 4-5 năm, trước khi được đưa đi xử lý.
Theo chuyên gia Cizelj, nếu khu vực lưu trữ nhiên liệu đã qua sử dụng trúng pháo, phóng xạ có thể rò rỉ và ảnh hưởng tới khu vực có phạm vi hạn chế từ 10-20km.
Sơ đồ nhà máy Zaporizhzhia. Đồ họa: CNN
Ông James Acton, Giám đốc chương trình chính sách hạt nhân tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, mô tả rủi ro đáng sợ nhất là nguy cơ hệ thống làm mát của nhà máy bị tổn thương.
"Sự so sánh ở đây nên là Fukushima chứ không phải Chernobyl", ông nói, nhắc tới sự cố với nhà máy điện hạt nhân Fukushima ở Nhật Bản năm 2011. Khi đó, động đất và sóng thần làm gián đoạn nguồn cấp điện cho hệ thống bơm làm mát lò phản ứng, khiến nhiên liệu hạt nhân tan chảy và rò rỉ phóng xạ ra môi trường.
Các lò phản ứng tại Zaporizhzhia được đưa vào hoạt động từ 1984 đến 1995, sử dụng công nghệ lò phản ứng nước điều áp (PWR) của Liên Xô. Những lò phản ứng PWR có các hệ thống làm mát chủ động lẫn thụ động, cùng các máy phun làm mát áp suất cao, phun áp suất thấp.
Các lò phản ứng trong nhà máy Zaporizhzhia có tường bao bê tông dày 10 mét. Ảnh: DW
Tuy nhiên, tất cả các hệ thống này đều cần điện. Do chiến sự, 5/6 lò phản ứng tại nhà máy Zaporizhzhia đã dừng hoạt động, lò phản ứng thứ 6 cũng bị cắt khỏi lưới điện Ukraine, nhưng vẫn đang hoạt động cầm chừng để duy trì vận hành hạ tầng bên trong nhà máy.
Các lò phản ứng đều trong trạng thái tốt, có thể kích hoạt lại theo một quy trình tốn từ 2 đến khoảng 24 giờ. Trong trường hợp hiếm hoi toàn bộ 6 lò phản ứng cùng dừng phát điện, hệ thống làm mát sẽ được vận hành nhờ nguồn điện cấp ngược từ lưới điện bên ngoài.
Dù 4 đường dây chính kết nối nhà máy Zaporizhzhia với lưới điện đã bị ngắt từ cuối tuần trước, nhưng các đường dây dự phòng vẫn hoạt động tốt.
Nếu toàn bộ đường dây dự phòng bị cắt và không lò phản ứng nào hoạt động được kích hoạt kịp thời, các hệ thống làm mát vẫn chạy ổn định nhờ các máy phát diesel cỡ lớn đặt trong khuôn viên nhà máy Zaporizhzhia.
Ông Petro Kotin, chủ tịch công ty vận hành mạng lưới điện hạt nhân Ukraine Energoatom cho hay, hệ thống phát điện diesel trong nhà máy Zaporizhzhia cần 200 tấn dầu một ngày và lượng nhiên liệu dự trữ đủ cho khoảng 10 ngày, khoảng thời gian đủ lớn để xử lý các sự cố bất ngờ.
Tình huống xấu nhất là khi toàn bộ nguồn điện cấp cho hệ thống làm mát bị gián đoạn, hoặc hạ tầng các hệ thống làm mát bị hư hại nghiêm trọng, không thể hoạt động, ông Kotin cho biết các lò phản ứng sẽ tan chảy trong vòng 90 phút, khi đó, thảm họa sẽ xảy đến.
Chuyên gia James Acton ước tính phạm vi ảnh hưởng trong trường hợp này là khu vực bán kích 30km tính từ nhà máy. "Đó là thảm kịch với người dân địa phương", ông nói. "Nhưng với châu Âu, đó sẽ là một sự kiện không ảnh hưởng nghiêm trọng về sức khỏe hoặc môi trường".
Nhà máy Zaporizhzhia quan trọng nhường nào?
Đoàn xe của IAEA xuất hiện tại nhà máy Zaporizhzhia tuần trước. Ảnh: Getty Images
Năm 2021, hơn một nửa (55,5%) sản lượng điện của Ukraine do các nhà máy điện hạt nhân cung cấp, tiếp theo là điện than (23,6%), thủy điện (6,7%) và điện khí (6,6%).
Theo CNN, Zaporizhzhia có 6 lò phản ứng hạt nhân, tạo ra tới 42 tỷ kWh điện, chiếm 40% tổng lượng điện mà tất cả các nhà máy điện hạt nhân tạo ra ở Ukraine và 1/5 sản lượng điện hàng năm của nước này, đủ khả năng cung cấp năng lượng cho 4 triệu hộ gia đình.
Từ khi Nga kiểm soát nhà máy Zaporizhzhia, họ vẫn để các kĩ thuật viên Ukraine vận hành các lò phản ứng và chưa chủ động ngắt nhà máy khỏi lưới điện Ukraine. Tuy vậy, Kiev đã không công bố lượng điện mà nhà máy cung cấp những tháng vừa qua.
Tại Ukraine, dù tiêu thụ điện giảm do làn sóng di cư ồ ạt và suy thoái kinh tế dẫn tới cắt giảm sản xuất, Kiev đang rất muốn giành lại nhà máy Zaporizhzhia để xuất khẩu điện sang châu Âu. Ukraine đã kết nối hạ tầng điện với châu Âu từ tháng 3/2022.
Còn với Nga, việc kiểm soát Zaporizhzhia giúp họ đảm bảo nguồn cung điện ổn định cho cư dân và hạ tầng công nghiệp tại các khu vực mà Moscow kiểm soát ở Kherson, Zaporizhzhia, Donetsk hay thậm chí là Crimea.
Do đã được xây dựng từ lâu, rất khó để xác định giá trị của nhà máy Zaporizhzhia. Công ty tình báo quốc phòng Janes ước tính cần tới 7 tỷ USD để thay thế một lò phản ứng tại đây trong trường hợp nó bị hư hại đến mức không thể sửa chữa.
Thi đấu hay hơn và tạo được nhiều cơ hội nguy hiểm hơn nhưng không thể ghi bàn rồi còn bị khước từ một quả phạt đền, cuối cùng phải nhận bàn thua ở phút bù giờ khiến ĐT nữ Việt Nam thua đầy tiếc nuối trước Philippines.
Nguồn tin từ UBND tỉnh Khánh Hòa ngày 8/12 cho biết, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Minh Hoàng đã có văn bản giao cho Công an tỉnh Khánh Hòa chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan rà soát, kiểm tra việc vận hành xả lũ tại các hồ chứa thủy lợi, hồ thủy điện trên địa bàn tỉnh.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh khẳng định, trong bối cảnh hiện nay, việc quy hoạch và đầu tư xây dựng cảng hàng không quốc tế Gia Bình là một bước đi chiến lược, mang tính đột phá và góp phần tái cấu trúc mạng lưới hàng không vùng Thủ đô theo mô hình trung tâm kép.
Chiều 8/12, đội tàu Hải quân Hoa Kỳ gồm tàu tấn công đổ bộ USS Tripoli và tàu tuần dương USS Robert Smalls với hơn 2.000 sĩ quan, thủy thủ do Chuẩn Đô đốc Thomas Shultz, chỉ huy Nhóm tác chiến viễn chinh số 7 Hoa Kỳ làm trưởng đoàn đã bắt đầu chuyến thăm hữu nghị Đà Nẵng trong 4 ngày (từ 8/12 đến 11/12/2025).
Ngày 8/12/2025, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã ban hành Cáo trạng số 2320/CT-VKSTC-V1 truy tố bị can Lê Trung Khoa về tội “Làm, tàng trữ, phát tán, tuyên truyền thông tin, tài liệu nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” quy định tại Khoản 2, Điều 117 Bộ luật Hình sự.
Cấp 9.994 thẻ an toàn lao động, giấy chứng nhận huấn luyện an toàn lao động và 8.384 chứng chỉ sơ cấp nghề khống, cho nhiều cá nhân trên cả nước, thu lợi bất chính số tiền lớn, Tổng giám đốc “bỏ của chạy lấy người” đang bị truy nã, còn nhiều nhân viên phải ra tòa, lãnh án
Ngày 8/12, Bộ Công an tổ chức Hội nghị tổng kết, rút kinh nghiệm công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả bão, lũ năm 2025; nhiệm vụ trọng tâm năm 2026. Trung tướng Đặng Hồng Đức, Thứ trưởng Bộ Công an, Trưởng Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự Bộ Công an (Ban Chỉ huy PTDS/BCA) chủ trì hội nghị.
Các đối tượng gọi điện giả danh Công an và Viện kiểm sát vu cáo nạn nhân tham gia đường dây lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại TP Hồ Chí Minh. Tiếp đó, các đối tượng đã yêu cầu, dẫn dắt nạn nhân di chuyển qua nhiều tỉnh thành và chuyển tiền cho chúng…
Tối 7/12, trong ca tuần tra xử lý vi phạm nồng độ cồn tại Km 01+400 trên tuyến ĐT261, Tổ công tác của Phòng CSGT Công an tỉnh Thái Nguyên phối hợp Phòng Cảnh sát cơ động và Công an xã Đại Từ đã phải truy đuổi, khống chế một tài xế có hành vi manh động, chống đối lực lượng làm nhiệm vụ.
Ngày 8/12, UBND TP Cần Thơ cho biết đang tập cao độ thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 91 (Km0-Km7) trước ngày 31/12; hỗ trợ bổ sung 109 trường hợp đã nhận tiền bồi thường, hỗ trợ của dự án trước đây.
Trong lúc đang vào trung tâm thành phố công tác, tổ công tác thuộc Công an phường Đông Hưng Thuận nhận “tín hiệu” cầu cứu từ một người đàn ông. Vì đường đông, phương tiện kẹt cứng, vợ lại đang chuyển dạ, nguy hiểm đến tính mạng nên người đàn ông đánh liều nhờ tổ công “mở đường” để đưa vợ chuyển dạ vào bệnh viện. Trước tình huống này tổ công tác đã xin ý kiến nhanh lãnh đạo rồi mở đường đưa sản phụ đến bệnh viện sinh nở an toàn…
Ngày 8/12, Công an xã Bình Trưng (tỉnh Đồng Tháp) cho biết, đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với tài xế Nguyễn Quốc Sĩ (SN 1997, ngụ xã Quới Thiện, tỉnh Vĩnh Long), với số tiền 6,5 triệu đồng về hành vi gây rối trật tự công cộng...
Theo báo cáo của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thanh Hoá tại kỳ họp thứ 37 HĐND tỉnh (nhiệm kỳ 2021 – 2026), năm 2025, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh cơ bản ổn định, song vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp. Mặc dù số vụ án khởi tố mới giảm và một số loại tội phạm đã được kiềm chế, nhưng hoạt động phạm tội tiếp tục diễn biến khó lường, đặt ra yêu cầu cao đối với công tác phòng ngừa, đấu tranh của các lực lượng chức năng.
Bộ Xây dựng vừa công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai để khắc phục hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt qua địa bàn các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa và Lâm Đồng thuộc phạm vi được giao quản lý của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam do ảnh hưởng của cơn bão số 13 và mưa lũ lớn sau bão gây ra từ ngày 6 - 22/11.