Che Guevara: Huyền thoại bất tử

Thêm một lần ngọn lửa tinh thần cách mạng quốc tế được thắp sáng lên từ nhiều thập niên trước trên lục địa Mỹ La tinh lại được thổi bùng lên để những người đang hiện hữu tưởng nhớ tới những nhiệm vụ nhân văn đang còn dang dở trên con đường nhân loại phát triển tới một trật tự chung công bằng, ái hữu hơn trên hành tinh chúng ta.

Ngày 9/10/1967, những tay súng Bolivia phối hợp với các điệp viên CIA trong một chiến dịch đặc biệt cuối cùng đã tìm thấy nơi Che ẩn náu và bắn anh bị thương ở chân. Vụ việc diễn ra gần một làng nhỏ mang cái tên Igera. Hùm thiêng sa cơ, Che đã bị kẻ thù bắt và đưa vào truy hỏi trong một trường học nhỏ. Rồi không làm được gì để bẻ gãy ý chí của anh, chúng đã bắn anh chết.

Viên Trung sĩ Mario Taran nhận giao nhiệm vụ sát nhân này, tay đã run như cầy sấy, khiến Che phải mỉm cười lên tiếng: "Bình tĩnh lại đi! Nhằm cho trúng vào, mi đang bắn chết một con người đấy!".

Xác Che được mang về TP Vallegrande để người dân và giới báo chí chứng kiến. Rồi bỗng nhiên xác Che đã bị giấu đi mất tích suốt ba mươi năm ròng, làm nảy sinh vô số những đồn đại và huyền tích về những bước đi cuối cùng của người chiến sĩ lãng mạn nổi bật của châu Mỹ La tinh thế kỷ XX.

Mãi về sau người ta mới biết rằng, xác Che đã bị chôn ở gần sân bay Vallegrande, trong một ngôi mộ chung cùng các chiến sĩ du kích khác đã bị kẻ thù sát hại. Nơi có nấm mộ đó đã bị chính quyền Bolivia san bằng và đổ nhựa đường lên trên.

Trong nhiều năm tồn tại giả thuyết cho rằng, xác Che đã bị hỏa táng. Tuy nhiên, giả thuyết này không bao giờ được hoàn toàn khẳng định vì trong một quốc gia Thiên Chúa giáo như Bolivia, hoả táng xác người chết là việc làm cấm kị. Hơn nữa, trong những điều kiện của Bolivia lúc đó, hỏa táng xác người rất phức tạp, gần như không khả thi…

Nhiều năm sau, viên tướng Mario Vargos, từng chỉ huy chiến dịch truy tìm Che, mới chịu tiết lộ nơi mai táng Che Guevara. Và ngày 17/7/1997, di cốt của Che mới được đưa về mai táng tại TP Santa Clara ở Cuba, trong một lăng mộ được xây dựng cạnh tượng đài được dựng lên nhân kỷ niệm 20 năm ngày Che hy sinh.

Có vô số những bài báo, cuốn sách, bộ phim, các tác phẩm thơ ca nhạc họa… đã được làm nên để cố gắng soi rọi hình ảnh Che từ các góc độ. Tác giả của những xuất phẩm đó không chỉ là những bạn bè hay người sùng kính Che mà ngay cả những đối thủ của anh.

Có vẻ như sau khi đã mất, Che vẫn tiếp tục là một biểu tượng đầy uy lực với tất cả mọi đối tượng và vì thế, xung quanh tên tuổi của anh cho tới hôm nay vẫn tiếp diễn nhiều tranh luận. Nhưng dù đứng ở góc độ nào thì cũng phải công nhận, Che là một trong những nhân vật nổi bật nhất của châu Mỹ La tinh trong thế kỷ XX, có ảnh hưởng sâu rộng đến tiến trình phát triển không chỉ của châu lục này trong tương lai.

Che đã ra đi với tư cách một hiệp sĩ còn dang dở sứ mệnh: Cho tới phút cuối cùng của cuộc đời mình, anh vẫn không kịp hoàn thành kế hoạch đồ sộ loại trừ ảnh hưởng của đế quốc khổng lồ phương Bắc khỏi lục địa Mỹ La tinh.

Riêng với "hòn đảo Tự do", người con của xứ sở Argentina với tư cách một nhà lãnh đạo cao cấp và nhà tổ chức tài ba lỗi lạc đã làm được rất nhiều việc hữu ích sau khi cách mạng Cuba thành công năm 1959, lật đổ chế độ độc tài Batista.

Che từng sát cánh với lãnh tụ Fidel Castro trong nhiều trận chiến đấu ác liệt với kẻ thù. Anh cũng là người từng giữ những trọng trách lớn trong bộ máy điều hành đất nước Cuba như Bộ trưởng Bộ Công nghiệp, Thống đốc Ngân hàng Quốc gia … và trên thực tế đã điều hành toàn bộ nền kinh tế đất nước cho tới trước khi rời "hòn đảo Tự do" đi theo đuổi giấc mộng du kích quốc tế của mình năm 1965.

Hiện nay, Che Guevara vẫn là một biểu tượng sống động đối với tất cả những ai cảm thấy trật tự thế giới hiện nay còn chưa công bằng, còn cần biến cải để trở nên tốt đẹp hơn. 5 người con còn lại của Che hiện vẫn tiếp tục cổ vũ cho những tư tưởng của cha mình.

Người vợ goá của anh hiện đang lãnh đạo Trung tâm Che Guevara ở La Habana và sắp hoàn thành tập hồi ký "Hồi sinh ký ức". Trong sách sẽ có những bức thư chưa từng được công bố của anh và cả một chương viết về giai đoạn Che ở Congo và Tanzania những năm 1965 - 1966.

Tại Bolivia hiện nay, Che được xưng tụng như một vị thánh. Con đường du kích ngày xưa anh từng đi qua giờ được tôn tạo thành tuyến du lịch quốc tế nhộn nhịp. Ngôi nhà từng đặt xác Che nay trở thành một tiêu điểm hành hương; trên tường ngôi nhà này có ghi dòng chữ: "Con người còn sống tới khi nào ký ức về anh còn sống".