Nhà báo Hoàng Dự và chuyện về tiểu thuyết “Nợ đời”
Từ câu chuyện về cuộc đời của lương y Nguyễn Hữu Khai, Tổng giám đốc Công ty Đông Nam Dược Bảo Long, nhà báo Hoàng Dự đã viết tiểu thuyết Nợ đời. Sau đó nó được chuyển thể thành phim Đường đời và trở nên rất ăn khách. Tác giả Hoàng Dự đã tâm sự với phóng viên báo CAND về cuốn tiểu thuyết này.
- Bắt đầu từ đâu anh viết tiểu thuyết "Nợ đời"? Phải chăng vì nguyên mẫu của nhân vật chính trong tiểu thuyết là một người bạn ruột của anh ngoài đời?
- Tôi quen Nguyễn Hữu Khai vào năm 1996, dạo đó là cuối năm, nhân kết thúc cuộc thi kiến thức "Sức khỏe cho mọi người" do Báo Sức khỏe và đời sống tổ chức. Trong lúc trò chuyện với Khai, tôi và nhà văn Võ Khắc Nghiêm đều có cảm tình và bị cuốn hút khi anh kể chuyện về nghề thuốc, về Công ty Đông Nam dược Bảo Long và cả những khó khăn, thử thách trong quá trình lập nghiệp. Ngay lúc đó cả tôi và anh Nghiêm đều nhận ra, đây là nguyên mẫu rất hay cho 1 cuốn tiểu thuyết hoặc một bộ phim dài tập. Vậy là tôi và anh Nghiêm cùng "đeo bám" Khai để lấy tài liệu. Khi đã có vốn kha khá, tôi đề nghị với anh Nghiêm nhường cho tôi nguyên mẫu này để tôi viết một cuốn tiểu thuyết. Anh Nghiêm tiếc lắm, nhưng chiều tôi nên đồng ý và khuyến khích tôi nên bắt tay vào viết ngay.
Dự định là vậy, nhưng phải đến cuối năm 1997, bất ngờ tôi bị tai nạn xe máy, bong gân khớp gối phải nằm nhà, tôi mới bắt tay vào viết. Lúc đó, do chân bị đau, nằm ở nhà buồn không biết làm gì, nên viết cũng là cách để giảm đau và khỏi nghĩ vẩn vơ. Tôi viết liền trong vòng 1 tháng, được khoảng 10 chương. Sau đó, chân đỡ, đi làm vẫn phải chống nạng và tôi tranh thủ viết những lúc rảnh ở cơ quan được thêm mấy chương nữa. Nhưng khi chân khỏi hẳn, do công việc bận, tôi không viết tiếp được. Mãi đến cuối năm 2000, cuốn tiểu thuyết mới hoàn thành. Như vậy là phải mất 4 năm, cuốn tiểu thuyết mới ra mắt bạn đọc.
- “Nợ đờ”tái bản, mỗi bản tới 5 lần, số lượng lên tới 10 ngàn bản, lại được dựng thành phim 24 tập, anh có nghĩ là rất thành công với một cuốn tiểu thuyết đầu tay.
- Đúng là thành công vượt cả mong đợi với một người vừa tập tễnh bước vào một lĩnh vực mới - sáng tác văn học - như tôi.
- Là tác phẩm tiểu thuyết, anh đánh giá về bộ phim như thế nào?
- Ngay từ khi còn ở dạng bản thảo, chị Thùy Linh đã đề nghị được chuyển thể Nợ đời thành phim. Khi lên phim, tôi cũng có xem nhưng không được đầy đủ các tập do hay phải đi công tác. Nhưng qua gia đình, bạn bè và những gì đã xem được, tôi thấy các nhà làm phim có nhiều sáng tạo, thậm chí đã đưa vào thêm khá nhiều nhân vật, khá nhiều cảnh ngộ, khá nhiều chi tiết, xung đột mới. Tuy nhiên, mỗi loại hình nghệ thuật có cách thể hiện khác nhau. Có cái tiểu thuyết không làm được thì phim đã làm tốt và ngược lại.
- Diễn xuất của các nhân vật chính nào anh thích?
- Tôi cho rằng Thu Hà là diễn viên diễn trội hơn cả. Còn Hoàng Hải, cũng rất thành công. Tôi biết đây là một vai khó, có thể ở một vài tình huống, người xem còn có yêu cầu cao hơn. Khi chọn anh vào vai này, nghe nói các đạo diễn đã phải sàng lọc hàng chục người rồi mới chọn anh. Nhưng trong bối cảnh của điện ảnh và truyền hình nước ta, anh vào vai này cũng là phù hợp và nhập vai khá nhuyễn.
- Khi viết tiểu thuyết anh có nghĩ một ngày các nhân vật của mình sẽ lên màn ảnh?
- Tôi đã nghĩ đến vì như tôi nói ở trên, khi gặp Khai, cả tôi và anh Võ Khắc Nghiêm đều đã nghĩ đến việc đưa Nợ đời lên phim. Cuộc đời Khôi (nhân vật tiểu thuyết) vốn đã ngồn ngộn chi tiết của điện ảnh.
- Nhiều người ghi nhận, cuộc đời Khôi thăng trầm nhưng lại quá "đào hoa", có tỷ lệ thuận nào giữa sự nghiệp và tình yêu?
- Sự thành đạt trong cuộc sống không phải bao giờ cũng tỷ lệ thuận với tình yêu. Đào hoa ư? Tôi không nghĩ vậy, thậm chí ngược lại, nhân vật này có hoàn cảnh khá đặc biệt, ngay cả cách anh ta gắn bó với những người phụ nữ cũng đặc biệt. Sự "đa mang nên phải đèo bòng" có trách nhiệm của anh mà cũng có trách nhiệm của những người phụ nữ â số phận đưa đẩy để họ khó có thể làm khác được. Thực chất là một chuỗi các bi kịch giữa tình yêu, tình thương, sự ích kỷ, hẹp hòi... Tất cả những điều ấy đan xen, hòa quyện có lúc đem lại cho ta hạnh phúc và có lúc cũng làm ta đau khổ, bất hạnh, cô đơn...
- Anh còn có dự định viết tiếp "Nợ đời" không? Vì hết phim bạn xem truyền hình vẫn chưa muốn chia tay?
- Cuộc đời Khôi còn có thể viết tiếp được nữa... Nhưng viết như thế nào thì quả thật... rất khó. Nhưng tôi sẽ cố gắng..