Nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai: ‘Tôi không thể nào dối trá…’
- Một người đàn ông tự nhận tác giả bài thơ ‘Tổ quốc gọi tên mình’
- ‘Tổ quốc gọi tên mình’: Cuộc giao duyên của thơ và nhạc
- Mới đây, có một người tên là Ngô Xuân Phúc (SN 1980, quê ở Nghệ An) tự nhận mình mới là tác giả của bài thơ "Tổ quốc gọi tên mình". Chị đã biết việc này chưa, cảm xúc của chị ra sao?
Tôi rất bàng hoàng và bức xúc trước những lời buộc tội và vu khống vô căn cứ của anh Ngô Xuân Phúc. Tôi mong có cơ hội để bảo vệ danh dự của mình.Là một người đã có các tác phẩm được xuất bản và dành các giải thưởng không chỉ ở Việt Nam mà còn ở Anh và Mỹ, bản quyền là điều tôi luôn tôn trọng trước tiên.
| Nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai cho biết chị mới là tác giả của bài thơ gây bão dư luận. |
Phát ngôn của anh Ngô Xuân Phúc xúc phạm đến danh dự nghề nghiệp của tôi, xúc phạm đến danh dự cá nhân tôi, và xúc phạm đến tình yêu thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tôi dành cho Tổ quốc Việt Nam. Tôi sẽ làm tất cả những gì cần thiết, bao gồm việc sử dụng pháp luật, để bảo vệ danh dự và uy tín của tôi, đáp lại sự tin yêu của bạn đọc.
Những ai đã đọc thơ tôi đều hiểu rằng dù sống xa quê hương, tôi vẫn đau đáu hướng về Tổ quốc, và chỉ có tình yêu cháy bỏng dành cho quê hương xứ sở mới giúp tôi viết lên được bài thơ “Tổ quốc gọi tên”. Và bài thơ này tiếp nối mạch sáng tác về Tổ quốc của tôi, với rất nhiều các bài thơ mà tôi đã viết như “Là Việt”, “Đồng Lộc”, “Thời gian trắng”, “Hà Nội”, “Những ngôi sao hình quang gánh”…
- Chị có thể nói cho độc giả biết, chị đã viết “Tổ quốc gọi tên” trong hoàn cảnh nào không?
Trước sự kiện tàu Bình Minh bị cắt cáp năm 2011, tôi cũng như các văn nghệ sĩ Việt Nam đềumuốn cất lên tiếng nói bảo vệ chủ quyền lãnh thổ qua các tác phẩm của mình. Nhưng cảm xúc về biển đảo thì nhiều, làm sao để có thể nói về chủ đề lớn lao này bằng những tứ thơ mới mẻ và đủ sức lay động lòng người?
| Hình ảnh chụp bản thảo viết tay do nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai cung cấp. |
Tháng 6/2011 nhà văn, nhà báo Hòa Bình, khi đó đang làm việc tại báo điện tử Vietnamnet, đã liên hệ phỏng vấn tôi với chủ đề “văn nghệ sĩ và chủ quyền biển đảo”. Bài phỏng vấn có câu hỏi “chị có sáng tác mới nào về chủ quyền biển đảo hay không?” Từ Hà nội, đem theo những câu hỏi ấy ra sân bay đi châu Âu, tôi nhắn tin cho Hòa Bình rằng sẽ gửi trả lời sớm.
Máy bay cất cánh.Tôi nghiêng người nhìn qua cửa sổ. Hà Nội trải dài dưới mắt tôi. Tổ quốc tôi đó, những ngôi nhà nhỏ xinh lấp lánh ánh nắng, những thửa ruộng ngời lên như ngọc, những lùm cây xanh thẳm bình yên đang toả bóng xuống dòng sông Hồng uốn quanh một dải lụa mềm. Điều gì sẽ xảy ra nếu sự bình yên ấy bị một thế lực nào giày xéo?Điều gì sẽ xảy ra nếu ai đó cắt rời những tấc biển khỏi tấc đất Việt Nam? Ôi Tổ quốc, tổ quốc! Tôi gọi thầm và chợt tiếng động cơ máy bay như tiếng sóng vọng về:
“Tôi đang nghe tổ quốc gọi tên mình
Bằng tiếng sóng Trường Sa Hoàng sa dội vào ghềnh đá…”
Hai câu thơ đầu tiên hiện lên trong tâm trí tôi. Tôi tìm vội giấy bút. Như một mạch nước ngầm đã được khai thông, những câu thơ khác cứ thế tuôn trào. Tình cảm yêu thương dồn nén mà tôi dành cho dải đất Việt giờ đây được cất nên lời. Tôi viết rất nhanh, một mạch, không chỉnh sửa. Rồi tôi đọc lại, chọn lọc các khổ thơ, sửa chữa câu từ, sắp xếp chúng để các thông điệp của bài thơ được truyền tải rõ ràng và mạch lạc nhất. Bài thơ bắt đầu bằng nhịp điệu dồn dập, về những hiểm hoạ Tổ quốc đang phải đương đầu, về sự hy sinh, mất mát, để rồi thắp lên niềm tin về hòa bình. Trong sâu thẳm lòng mình, tôi ước ao rằng tất cả những xung đột tranh chấp về biển đảo sẽ được hòa giải qua đối thoại, và sẽ không có chiến tranh, đầu rơi, máu đổ.
| Nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai: “Không có chuyện NXB Phụ nữ dựng scandal để bán sách”. |
Khi máy bay đưa tôi vượt lên những tầng mây trắng, khi tôi không còn nhìn thấy hình hài Tổ quốc, bài thơ đã được hoàn thành.
Hạ cánh xuống thành phố Franfurt, Đức, tôiquyết định tác phẩm này cho một tờ báo giấy trước khi gửi cho báo mạng Vietnamnet. Tôi in báo giấy trước vì đây là một việc tôi vẫn thường làm đối với các tác phẩm mới nhất của mình.
Tôi gửi bài thơ này cho nhà báo Hải Giang, báo Hà Nội mới vào lúc 23h21 ngày 20/6/2011. Lá thư điện tử này tôi vẫn còn giữ, cũng như những trao đổi của chúng tôi về câu từ của bài thơ, xoay quanh các cụm từ như “kẻ thù”, “kẻ lạ mặt”. Bài thơ của tôi xuất hiện trên báo Hà Nội mới ngày 26/6/2011.
Sau khi báo in, tôi gửi bài phỏng vấn cùng bài thơ “Tổ quốc gọi tên” cho nhà báo Hòa Bình. Ngày hôm sau, ngày 27/6/2011, bài thơ “Tổ quốc gọi tên” được đăng tải trên báo điện tử Vietnamnet. Tôi vẫn còn giữ các email liên lạc với nhà báo Hoà Bình vào thời điểm này, bao gồm trao đổi của chúng tôi về câu từ của bài thơ.
Báo Hà Nội mới ra ngày 26/6/2011 cũng như đường link của báo Vietnamnet đăng bài phỏng vấn của tôi vẫn còn đó là minh chứng cho bản quyền của tôi về bài thơ.
Nhà báo Hoà Bình và nhà báo Hải Giang là những người biết rất rõ hoàn cảnh ra đời của bài thơ “Tổ quốc gọi tên”. Cả hai có thể xác nhận những điều tôi trình bày ở trên là đúng sự thật.
- Anh Ngô Xuân Phúc nói rằng, sau khi gửi tin nhắn cho chị qua trang facebook cá nhân để trao đổi về vấn đề này, chị đã hỏi anh Phúc rằng anh có bị ảo tưởng không, đồng thời chặn facebook cá nhân của anh ấy. Nếu chị là tác giả, sao chị phải chặn?
Ngày 8/1/2015, nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo viết thư cho tôi, thông báo rằng nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo có nhận được thư điện tử của ông Ngô Xuân Phúc, người nói rằng bài thơ trên là của ông ấy. Tôi gửi thư trả lời nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo rằng: ‘Tôi không cần liên lạc với người đó. Tôi có đủ các bản thảo của bài thơ "Tổ quốc gọi tên mình", và đủ bằng chứng cùng nhân chứng để xác nhận rằng tôi chính là tác giả.
Tôi nghĩ mình đã trả lời đầy đủ thắc mắc của nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo và cũng gạt qua sự bực bội của ngày hôm đó để tiếp tục các công việc đang còn dang dở. Công việc của tôi và của gia đình tôi đòi hỏi chúng tôi phải di chuyển từ quốc gia này đến quốc gia khác. Là một người mẹ, tôi vừa phải vừa đảm trách việc di chuyển, vừa chăm con, vừa phải lo chu toàn công việc, vừa phải sáng tác. Nếu cứ phải trả lời những buộc tội vô căn cứ như thế thì còn thời gian đâu để viết.
Thứ hai ngày 28/9 vừa qua, có một người mang tên Ngô Xuân Phúc đã gửi cho tôi tin nhắn trên facebook với nội dung mà ông ta đã chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội, rằng tôi phải trả lại bản quyền của bài thơ. Tôi có trả lời ngắn gọn: “Chào anh, cảm ơn anh đã liên lạc. Anh có bị ảo tưởng không đó? Anh hãy suy nghĩ về việc vu khống người khác lấy cắp tác phẩm của anh. Tôi là một người viết chuyên nghiệp, tôi không dại gì đánh đổi uy tín của mình cho một bài thơ… Tôi không có gì phải trao đổi với anh cả. Bài thơ viết lúc nào, tôi nhớ rất rõ. Yêu cầu anh không liên lạc với tôi nữa. Tôi không muốn mất thời gian”.
Tôi vẫn còn giữ các trao đổi này.Tôi quyết định chặn facebook của người đó vì tôi không muốn tốn thời gian quý báu của mình.
- Suy nghĩ của chị như thế nào về nội dung bức thư đó?
Đọc lá thư của ông Ngô Xuân Phúc ngày 28/9 (mà ông ấy đã công bố rộng rãi), tôi thấy có nhiều điểm mâu thuẫn, chẳng hạn như: Có được một bài thơ giá trị như thế, tại sao tác giả không đăng báo để khẳng định quyền sở hữu của mình mà lại đăng trên blog và các mạng xã hội khác để mọi người có thể đọc tự do? Tại sao từ năm 2008 (thời điểm tác giả khẳng định mình viết bài thơ), tác giả không đăng báo hay gửi in sách, trong khi nhu cầu về các tác phẩm viết về biển đảo là rất lớn?
Sau khi bài thơ được nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn phổ nhạc thành bài hát “Tổ quốc gọi tên mình”, bài hát đã nhận được sự đón nhận của rất nhiều các tầng lớp công chúng và dành được nhiều giải thưởng chuyên môn quan trọng của năm 2011. Tại sao vào năm 2011 ông Ngô Xuân Phúc không lên tiếng nhận mình là tác giả thơ mà phải chờ đến 4 năm sau? Ông Ngô Xuân Phúc đã viết và đã được in các tác phẩm thơ nào trong mạch sáng tác về đề tài Tổ quốc và biển đảo? Ông Ngô Xuân Phúc đã có bằng chứng nào về việc tôi đã vào blog hay các mạng xã hội của ông ấy hay quen biết với bất cứ người bạn nào của ông ấy – những người đã có trong tay bài thơ và gửi cho tôi?
Lá thư của ông Phúc ngày 28/9 đề cặp đến bài thơ “Tổ quốc gọi tên mình”. Ông ấy có bỏ qua một chi tiết vô cùng quan trọng mà chỉ có người trong cuộc mới biết. Bài thơ của tôi mang tên “Tổ quốc gọi tên” chứ không phải “Tổ quốc gọi tên mình”. Khi phổ nhạc bài thơ này, nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, dựa vào câu thơ của tôi trong bài thơ, đã đặt tên ca khúc là “Tổ quốc gọi tên mình”. Tôi cũng lấy tên đó để đặt cho tập thơ in năm 2015 do NXB Phụ nữ ấn hành của mình.
Liệu ông Ngô Xuân Phúc có biết rằng bài thơ gốc tôi viết ra, có một số từ đã được biên tập và chỉnh sửa? Chỉ có tôi và những người trong cuộc mới biết rõ và tôi còn lưu lại tất cả các thư từ về quá trình biên tập. Chưa hết, trong thư ông Phúc viết “Tôi chuyển công tác từ Hà Nội về Vinh nên sách vở, giấy tờ thất lạc nhiều, bài này có cả bản viết tay nhưng không biết đã mất ở đâu, Hà Nội hay Vinh, còn các bản lưu máy vi tính thì máy hỏng đã mất hết”. Tôi đang tự hỏi ông Phúc mất hết bản lưu các bài thơ thì ông có thể nhớ được chính xác bài thơ ấy như thế nào để có thể buộc tội tôi lấy cắp bài thơ đó?
- Việc này ít hay nhiều đều sẽ ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của chị. Chị định nhờ luật sư can thiệp không, thưa chị?
Như đã nói ở trên, phát ngôn của anh Ngô Xuân Phúc xúc phạm đến danh dự nghề nghiệp của tôi, xúc phạm đến danh dự cá nhân tôi, và xúc phạm đến tình yêu thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tôi dành cho Tổ quốc Việt Nam. Qua các phương tiện truyền thông Việt Nam, tôi yêu cầu anh Ngô Xuân Phúc phải gửi thư chính thức xin lỗi tôi trước ngày 10/10/2015. Nếu không tôi sẽ tiến hành các thủ tục pháp lý để kiện ông ấy về tội vu khống. Hiện tôi đang liên lạc với luật sư, và sẽ làm việc đến cùng để chứng minh rằng tôi không thể nào dối trá trong tình yêu thiêng liêng, bất khả xâm phạm của mình dành cho Tổ quốc của mình.
- Cảm ơn chị!
|
Không có chuyện NXB Phụ nữ dựng scandal để bán sách Có một luồng ý kiến khác, cho rằng, NXB Phụ nữ đã in tập thơ “Tổ quốc gọi tên mình” của nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai, những lùm xùm về câu chuyện bản quyền này chỉ là chiêu trò để bán sách. Về điều này, nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai cho biết: “Nhà xuất bản phụ nữ là một đơn vị xuất bản chuyên nghiệp và uy tín. Không bao giờ có chuyện họ dựng lên scandal để bán sách. Tập thơ “Tổ quốc gọi tên mình” từ khi ra đời đã nhận được sự đón nhận của đông đảo bạn đọc và đã được nối bản chỉ sau vài ngày phát hành. Chúng tôi tôn trọng sự thật, tôn trọng độc giả và không bao giờ tạo sự chú ý không cần thiết để nhằm bán sách”. |