"Nhạc sỹ" của người Hà Nhì giữa ngã ba biên giới

15:30 02/03/2010
Không biết nửa nốt nhạc, chẳng biết ký âm, xướng âm, ông viết tất cả 23 bài hát của mình dựa vào cảm xúc với những thứ thân thuộc tiếp xúc hàng ngày. Những bài hát của ông trở thành một thứ đặc sản văn nghệ của riêng người Hà Nhì vùng ngã ba biên giới.

Ngã ba biên giới Việt - Trung - Lào, nơi một con gà gáy 3 nước nghe thấy, một biểu tượng của xa xôi, khó khăn, cách trở. Không điện lưới, chỉ có đường mòn, bà con nhân dân nơi đây chịu rất nhiều thiệt thòi, cả về vật chất lẫn tinh thần. Nhưng không bởi thế mà người Hà Nhì ngã ba biên giới quên ca hát. Không có được những bài hát của các nhạc sỹ chuyên nghiệp, thì họ đã có "nhạc sỹ" của bản làng: Toán Khừ Tư.

Có mặt tại ngã ba biên giới vào những ngày cuối tháng 11 lạnh giá của năm Kỷ Sửu, đúng dịp Tết "Cọ nhẹ chà" của người Hà Nhì, chị Ánh - Phó hiệu trưởng của Trường Mầm non Sín Thầu rủ tôi đến thăm "a pố" (ông) Toán Khừ Tư. Thấy giới thiệu tôi công tác tại Báo CAND, a pố cười khoe: "Không phải ở Hà Nội mới có bài hát về Công an đâu. Ngã 3 biên giới cũng có 1 bài riêng đấy nhé". Và ông bắt đầu cất tiếng hát: "Công an nhân dân Việt Nam, một lòng vì non sông, quyết bảo vệ bình yên, quyết đánh tan mọi kẻ thù…". Tuy đã ngoài 60, tóc lốm đốm bạc, nhưng giọng ông chắc khỏe như âm thanh của núi rừng.

Bắt đầu viết bài hát đầu tiên vào năm 1993, khi ông một mình trên chòi trông nương. Cô đơn giữa bạt ngàn nương rẫy và rừng núi, nhìn xa xa thấy 2 dòng Nậm Ma và Păng Pơi tuyết phủ, ông bỗng thấy vô cùng nhớ vợ - người đã chia sẻ cùng mình quãng đời không lạnh lẽo. Cảm xúc tràn về, và ông viết: "Sống giữa lòng Chung Chải" như một sự tri ân mảnh đất đã sinh ra vợ ông. Cho đến giờ, đây vẫn là bài hát ông yêu thích nhất.

Không biết nửa nốt nhạc, chẳng biết ký âm, xướng âm, ông viết tất cả 23 bài hát của mình dựa vào cảm xúc với những thứ thân thuộc tiếp xúc hàng ngày. Và mặc dù chẳng có gì để ghi lại, nhưng sau gần 2 chục năm, ông vẫn nhớ chính xác giai điệu từng bài hát. Có bài thì dựa theo một điệu dân ca, có bài thì ông tự nghĩ ra giai điệu. Ông viết để bà con dân bản hát khi có hội hè, khi lên nương, lên rẫy. Những bài hát của ông trở thành một thứ đặc sản văn nghệ của riêng người Hà Nhì vùng ngã ba biên giới.

Nhìn cuốn sổ bài hát của ông, một người bạn tôi thích thú bảo: "Miền xuôi có Trần Tiến viết "Sao em nỡ vội lấy chồng" tuyên truyền kế hoạch hóa gia đình rất nổi tiếng thì ngã ba biên giới cũng có Toán Khừ Tư viết "Trừ ma túy quê em" nổi tiếng không kém nhé". Bài hát này được ông viết theo "đặt hàng" của "vua cai nghiện" Sừng Sừng Khai (hiện đang là Bí thư kiêm Chủ tịch xã Leng Su Sìn) để cổ động bà con từ bỏ thuốc phiện. Năm 1997, Đồn Biên phòng Leng Su Sìn 405 còn đem bài hát của ông đi tham dự Hội thi tiếng hát Biên phòng toàn huyện Mường Tè, rồi toàn tỉnh Lai Châu (cũ) đều đoạt giải nhất. 

Ngoài viết nhạc, ông còn có một trí nhớ kỳ lạ. Tất cả những dấu ấn lớn của người Hà Nhì được ông nhớ đến từng ngày, dù thời đó không phải dễ để có một tờ lịch. Làm Trưởng bản Sen Thượng liền 3 khoá; 16 năm làm kế toán bản, 11 năm làm thống kê kế hoạch; từng được tỉnh, huyện tặng bằng khen... ông là một trong những pho sử sống của dân tộc Hà Nhì

Vũ Hân

Các bị can đã bàn bạc, thống nhất về việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn của bản thân trong quá trình được giao thực hiện việc chi trả tiền bồi dưỡng cho sinh viên tham gia sự kiện A80 tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội gây thiệt hại cho nhiều sinh viên, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Thông tin những kết quả của Bộ Công an trong năm 2025 và những phương hướng, nhiệm vụ trong năm 2026, Thượng tướng Trần Quốc Tỏ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an gửi lời trân trọng cảm ơn các cơ quan thông tấn, báo chí trong và ngoài lực lượng đã tăng cường hỗ trợ, tuyên truyền các hoạt động, đặc biệt tiếp tục phản ánh tinh thần tận tụy, hy sinh, không quản ngại khó khăn, vì nước quên thân, vì dân phục vụ của lực lượng CAND.

Khi nhắc đến hoàn cảnh gia đình, cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan vừa khóc nghẹn ngào, vừa lau nước mắt. “Hoàn cảnh gia đình tôi rất khó khăn. Tôi sống với mẹ già, bố đã mất, chồng đang bệnh hiểm nghèo, con gái mắt gần như bị mù, mất khả năng lao động, không thể tự chăm sóc bản thân. Sức khỏe của tôi cũng rất yếu, mắc bệnh tim, bệnh huyết áp...”.

Sáng 15/12, TAND TP Hà Nội mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử 28 bị cáo về các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến 20 vụ “chạy án” diễn ra tại nhiều tỉnh, thành phố. Trong các bị cáo có hai cựu Phó Chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng là Phạm Tấn Hoàng, Phạm Việt Cường cùng là cựu Chánh Tòa hình sự TAND tỉnh Đăk Lắk Nguyễn Tấn Đức và cựu Thẩm phán TAND tỉnh Đăk Lắk Vũ Văn Tú. Cả bốn bị cáo này đều bị xét xử về tội “Nhận hối lộ”.

Sáng 15/12, Tòa phúc thẩm, TAND tối cao tại Hà Nội mở phiên tòa xét xử phúc thẩm theo đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của các bị cáo trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn và một số địa phương. Bị cáo Phùng Quang Hùng, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc (cũ) có đơn xin xét xử vắng mặt với lý do bị đột quỵ. Hiện bị cáo Hùng đang điều trị bệnh tại Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Phúc.

Sáng 15/12, ngày thứ ba hơn 1.800 camera AI hoạt động tại Hà Nội, sự thay đổi về tình hình giao thông tại Thủ đô đang thay đổi dần theo hướng tích cực, quy củ, trật tự và nề nếp hơn hẳn so với trước đây. Các nút giao thông có lắp đặt camera AI tình trạng vi phạm như vượt đèn đỏ, lấn làn, chèn vạch giảm nhiều.

Bangkok những ngày SEA Games 33 không chỉ rộn ràng bởi tiếng reo hò trên khán đài hay nhịp bước hối hả của các đoàn thể thao. Với Thượng tá Phạm Hồng Thắm, Phó Giám đốc Trung tâm huấn luyện và thi đấu thể thao Công an nhân dân  thành phố này còn đánh thức những miền ký ức đã ngủ yên suốt hơn hai thập kỷ.

Vụ nghi ngộ độc sau khi ăn bánh mì của một người bánh mì ở phường Phan Thiết khiến 44 người phải nhập viện, trong đó có gia đình 10 người xuất hiện cùng triệu chứng.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文