"Nhạc sỹ" của người Hà Nhì giữa ngã ba biên giới

15:30 02/03/2010
Không biết nửa nốt nhạc, chẳng biết ký âm, xướng âm, ông viết tất cả 23 bài hát của mình dựa vào cảm xúc với những thứ thân thuộc tiếp xúc hàng ngày. Những bài hát của ông trở thành một thứ đặc sản văn nghệ của riêng người Hà Nhì vùng ngã ba biên giới.

Ngã ba biên giới Việt - Trung - Lào, nơi một con gà gáy 3 nước nghe thấy, một biểu tượng của xa xôi, khó khăn, cách trở. Không điện lưới, chỉ có đường mòn, bà con nhân dân nơi đây chịu rất nhiều thiệt thòi, cả về vật chất lẫn tinh thần. Nhưng không bởi thế mà người Hà Nhì ngã ba biên giới quên ca hát. Không có được những bài hát của các nhạc sỹ chuyên nghiệp, thì họ đã có "nhạc sỹ" của bản làng: Toán Khừ Tư.

Có mặt tại ngã ba biên giới vào những ngày cuối tháng 11 lạnh giá của năm Kỷ Sửu, đúng dịp Tết "Cọ nhẹ chà" của người Hà Nhì, chị Ánh - Phó hiệu trưởng của Trường Mầm non Sín Thầu rủ tôi đến thăm "a pố" (ông) Toán Khừ Tư. Thấy giới thiệu tôi công tác tại Báo CAND, a pố cười khoe: "Không phải ở Hà Nội mới có bài hát về Công an đâu. Ngã 3 biên giới cũng có 1 bài riêng đấy nhé". Và ông bắt đầu cất tiếng hát: "Công an nhân dân Việt Nam, một lòng vì non sông, quyết bảo vệ bình yên, quyết đánh tan mọi kẻ thù…". Tuy đã ngoài 60, tóc lốm đốm bạc, nhưng giọng ông chắc khỏe như âm thanh của núi rừng.

Bắt đầu viết bài hát đầu tiên vào năm 1993, khi ông một mình trên chòi trông nương. Cô đơn giữa bạt ngàn nương rẫy và rừng núi, nhìn xa xa thấy 2 dòng Nậm Ma và Păng Pơi tuyết phủ, ông bỗng thấy vô cùng nhớ vợ - người đã chia sẻ cùng mình quãng đời không lạnh lẽo. Cảm xúc tràn về, và ông viết: "Sống giữa lòng Chung Chải" như một sự tri ân mảnh đất đã sinh ra vợ ông. Cho đến giờ, đây vẫn là bài hát ông yêu thích nhất.

Không biết nửa nốt nhạc, chẳng biết ký âm, xướng âm, ông viết tất cả 23 bài hát của mình dựa vào cảm xúc với những thứ thân thuộc tiếp xúc hàng ngày. Và mặc dù chẳng có gì để ghi lại, nhưng sau gần 2 chục năm, ông vẫn nhớ chính xác giai điệu từng bài hát. Có bài thì dựa theo một điệu dân ca, có bài thì ông tự nghĩ ra giai điệu. Ông viết để bà con dân bản hát khi có hội hè, khi lên nương, lên rẫy. Những bài hát của ông trở thành một thứ đặc sản văn nghệ của riêng người Hà Nhì vùng ngã ba biên giới.

Nhìn cuốn sổ bài hát của ông, một người bạn tôi thích thú bảo: "Miền xuôi có Trần Tiến viết "Sao em nỡ vội lấy chồng" tuyên truyền kế hoạch hóa gia đình rất nổi tiếng thì ngã ba biên giới cũng có Toán Khừ Tư viết "Trừ ma túy quê em" nổi tiếng không kém nhé". Bài hát này được ông viết theo "đặt hàng" của "vua cai nghiện" Sừng Sừng Khai (hiện đang là Bí thư kiêm Chủ tịch xã Leng Su Sìn) để cổ động bà con từ bỏ thuốc phiện. Năm 1997, Đồn Biên phòng Leng Su Sìn 405 còn đem bài hát của ông đi tham dự Hội thi tiếng hát Biên phòng toàn huyện Mường Tè, rồi toàn tỉnh Lai Châu (cũ) đều đoạt giải nhất. 

Ngoài viết nhạc, ông còn có một trí nhớ kỳ lạ. Tất cả những dấu ấn lớn của người Hà Nhì được ông nhớ đến từng ngày, dù thời đó không phải dễ để có một tờ lịch. Làm Trưởng bản Sen Thượng liền 3 khoá; 16 năm làm kế toán bản, 11 năm làm thống kê kế hoạch; từng được tỉnh, huyện tặng bằng khen... ông là một trong những pho sử sống của dân tộc Hà Nhì

Vũ Hân

Ngày 20/11, sau gần 40 tiếng đồng hồ nỗ lực tìm kiếm xuyên đêm, không quản khó khăn, lực lượng cứu nạn cứu hộ Công an tỉnh Phú Thọ và các đơn vị chức năng đã tìm thấy thi thể của 5 nạn nhân trong vụ đuối nước thương tâm xảy ra vào ngày 18/11 tại xã Hiền Quan, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.

Theo Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh, nhìn nhận mọi việc ở góc độ lãng phí thì "nhìn đâu cũng thấy", hiện hữu và yêu cầu xác định, nhận diện các nhóm nội dung về phòng, chống lãng phí để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết hiệu quả.

Sáng 20/11, tại Hà Nội, Học viện An ninh nhân dân (ANND) đã tổ chức Lễ kỷ niệm 42 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982-20/11/2024). Thiếu tướng, PGS.TS Trịnh Ngọc Quyên, Giám đốc Học viện ANND chủ trì buổi lễ. Nhân dịp này, Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an đã gửi lẵng hoa chúc mừng.

Từ ngày 15/11 - 31/12/2024, THACO AUTO triển khai chương trình “Cùng Kia đón Tết tại Hàn Quốc”. Theo đó, khi mua xe Kia K5 hoặc Kia Sorento, khách hàng sẽ có cơ hội tham gia rút thăm trúng thưởng với tổng giá trị giải thưởng lên đến 490 triệu đồng.

Khi tòa tuyên tử hình, bị cáo Mển hối hận và xin được khoan hồng vì còn nuôi 2 con nhỏ. Tuy nhiên với 2 lần vận chuyển hàng chục kg ma túy, sau khi xem xét HĐXX nhận định các tình tiết không đủ làm giảm nhẹ tội cho bị cáo Mển…

Ngày 20/11, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị tổng kết chuyên án A724p chống tội phạm ma túy. Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng ban chỉ đạo 1389 Bộ Quốc phòng dự và chỉ đạo hội nghị.

Ngày 19/11, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai đã ra Quyết định khởi tố bị can, thực hiện Lệnh bắt bị can để tạm giam, Lệnh khám xét nơi ở, nơi làm việc đối với 2 bị can để điều tra về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" liên quan đến hành vi vi phạm trong công tác quản lý đất đai tại xã Phong Niên, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai.

Ngày 20/11, Công an thị xã Phú Mỹ (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) cho biết đã cùng chính quyền phường Mỹ Xuân phối hợp với Xí nghiệp Phân phối khí thấp áp Vũng Tàu tổ chức cưỡng chế thi hành quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả đối với Công ty TNHH phát triển Quốc tế Formosa....

Cùng với các địa phương trong cả nước, chính quyền các xã, thị trấn cùng với phụ huynh, học sinh và lực lượng làm nhiệm vụ ở huyện Trường Sa (Khánh Hòa) đã tổ chức buổi gặp mặt thầy, cô giáo tại các trường học trên vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Ngày 20/11, Công an TP Kon Tum (tỉnh Kon Tum) cho biết, vừa truy tìm thành công Trần Thành Long (SN 1967, trú xã Trung Hoà, huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội) khi đối tượng vừa xuống sân bay Tân Sơn Nhất. Đây là đối tượng liên quan vụ án lừa xin vào làm việc trong ngành Công an cách đây gần 10 năm.

Không chỉ hưởng lợi từ bất ổn chính trị, giá vàng còn tăng do tâm lý kỳ vọng khi Goldman Sachs dự báo giá vàng sẽ đạt 3.000 USD/ounce vào năm 2025.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文