"Nhạc sỹ" của người Hà Nhì giữa ngã ba biên giới

15:30 02/03/2010
Không biết nửa nốt nhạc, chẳng biết ký âm, xướng âm, ông viết tất cả 23 bài hát của mình dựa vào cảm xúc với những thứ thân thuộc tiếp xúc hàng ngày. Những bài hát của ông trở thành một thứ đặc sản văn nghệ của riêng người Hà Nhì vùng ngã ba biên giới.

Ngã ba biên giới Việt - Trung - Lào, nơi một con gà gáy 3 nước nghe thấy, một biểu tượng của xa xôi, khó khăn, cách trở. Không điện lưới, chỉ có đường mòn, bà con nhân dân nơi đây chịu rất nhiều thiệt thòi, cả về vật chất lẫn tinh thần. Nhưng không bởi thế mà người Hà Nhì ngã ba biên giới quên ca hát. Không có được những bài hát của các nhạc sỹ chuyên nghiệp, thì họ đã có "nhạc sỹ" của bản làng: Toán Khừ Tư.

Có mặt tại ngã ba biên giới vào những ngày cuối tháng 11 lạnh giá của năm Kỷ Sửu, đúng dịp Tết "Cọ nhẹ chà" của người Hà Nhì, chị Ánh - Phó hiệu trưởng của Trường Mầm non Sín Thầu rủ tôi đến thăm "a pố" (ông) Toán Khừ Tư. Thấy giới thiệu tôi công tác tại Báo CAND, a pố cười khoe: "Không phải ở Hà Nội mới có bài hát về Công an đâu. Ngã 3 biên giới cũng có 1 bài riêng đấy nhé". Và ông bắt đầu cất tiếng hát: "Công an nhân dân Việt Nam, một lòng vì non sông, quyết bảo vệ bình yên, quyết đánh tan mọi kẻ thù…". Tuy đã ngoài 60, tóc lốm đốm bạc, nhưng giọng ông chắc khỏe như âm thanh của núi rừng.

Bắt đầu viết bài hát đầu tiên vào năm 1993, khi ông một mình trên chòi trông nương. Cô đơn giữa bạt ngàn nương rẫy và rừng núi, nhìn xa xa thấy 2 dòng Nậm Ma và Păng Pơi tuyết phủ, ông bỗng thấy vô cùng nhớ vợ - người đã chia sẻ cùng mình quãng đời không lạnh lẽo. Cảm xúc tràn về, và ông viết: "Sống giữa lòng Chung Chải" như một sự tri ân mảnh đất đã sinh ra vợ ông. Cho đến giờ, đây vẫn là bài hát ông yêu thích nhất.

Không biết nửa nốt nhạc, chẳng biết ký âm, xướng âm, ông viết tất cả 23 bài hát của mình dựa vào cảm xúc với những thứ thân thuộc tiếp xúc hàng ngày. Và mặc dù chẳng có gì để ghi lại, nhưng sau gần 2 chục năm, ông vẫn nhớ chính xác giai điệu từng bài hát. Có bài thì dựa theo một điệu dân ca, có bài thì ông tự nghĩ ra giai điệu. Ông viết để bà con dân bản hát khi có hội hè, khi lên nương, lên rẫy. Những bài hát của ông trở thành một thứ đặc sản văn nghệ của riêng người Hà Nhì vùng ngã ba biên giới.

Nhìn cuốn sổ bài hát của ông, một người bạn tôi thích thú bảo: "Miền xuôi có Trần Tiến viết "Sao em nỡ vội lấy chồng" tuyên truyền kế hoạch hóa gia đình rất nổi tiếng thì ngã ba biên giới cũng có Toán Khừ Tư viết "Trừ ma túy quê em" nổi tiếng không kém nhé". Bài hát này được ông viết theo "đặt hàng" của "vua cai nghiện" Sừng Sừng Khai (hiện đang là Bí thư kiêm Chủ tịch xã Leng Su Sìn) để cổ động bà con từ bỏ thuốc phiện. Năm 1997, Đồn Biên phòng Leng Su Sìn 405 còn đem bài hát của ông đi tham dự Hội thi tiếng hát Biên phòng toàn huyện Mường Tè, rồi toàn tỉnh Lai Châu (cũ) đều đoạt giải nhất. 

Ngoài viết nhạc, ông còn có một trí nhớ kỳ lạ. Tất cả những dấu ấn lớn của người Hà Nhì được ông nhớ đến từng ngày, dù thời đó không phải dễ để có một tờ lịch. Làm Trưởng bản Sen Thượng liền 3 khoá; 16 năm làm kế toán bản, 11 năm làm thống kê kế hoạch; từng được tỉnh, huyện tặng bằng khen... ông là một trong những pho sử sống của dân tộc Hà Nhì

Vũ Hân

Từ 15h ngày 2/5, giá xăng dầu được điều chỉnh tăng giảm không đáng kể, theo đó, giá xăng E5RON92 giảm 8 đồng/lít; xăng RON95-III tăng 40 đồng/lít; giá dầu giảm 110 đồng- 142 đồng/lít.

Liên quan đến vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong lĩnh vực đất đai xảy ra trên địa bàn TP Phú Quốc, Cơ quan CSĐT Công an TP Phú Quốc (Kiên Giang) cho biết, ngày 2/5, Đoàn Thanh Tuấn (SN 1985, thường trú khu phố 4, phường An Thới, TP Phú Quốc), Công chức địa chính xã Cửa Dương (TP Phú Quốc) đã đến đầu thú, khai nhận hành vi vi phạm của mình.

Đảng ủy, lãnh đạo Cục B03 - Bộ Công an và gia đình thương tiếc báo tin: Đồng chí Đại tá Trần Quang Minh, SN 1938, nguyên Phó Cục trưởng thuộc Cục B53, Tổng cục V - Bộ Công an (nay là Cục B03, Bộ Công an); đã từ trần vào hồi 00h52 ngày 1/5/2024 (tức ngày 23 tháng 3 năm Giáp Thìn), hưởng thọ 87 tuổi.

Nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng phục vụ xây dựng tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng tàu, đoạn thuộc địa bàn Đồng Nai, ngày 2/5, Thành ủy TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai đã làm việc cấp ủy, chính quyền phường Phước Tân. Đây là địa phương có nhiều vướng mắc và được đánh giá phức tạp nhất trong số các xã, phường, thị trấn có dự án trọng điểm quốc gia là tuyến cao tốc đi qua...

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Công an, ngày 2/5, Công an tỉnh Đồng Nai đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tập trung điều tra, thu thập chứng cứ về vụ tai nạn lao động khiến 6 người tử vong và 5 người bị thương nặng xảy Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại gỗ Bình Minh tại xã Thiện Tân, huyện Vĩnh Cửu…

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an, Công an tỉnh Thái Nguyên đã triển khai kế hoạch cao điểm cấp Căn cước công dân (CCCD) gắn chip, đến ngày 27/5/2023 đã hoàn thành cấp 100% CCCD gắn chip cho những người đủ điều kiện (sớm hơn 65 ngày so với chỉ đạo của Bộ). Qua "mục sở thị" những mô hình điểm về chuyển đổi số tại Thái Nguyên, tôi nhận thấy CCCD gắn chip đã trở thành một phần tất yếu, thiết thực phục vụ người dân, doanh nghiệp, mà hai mô hình điểm thể hiện rõ nhất là: "Khám chữa bệnh sử dụng thẻ CCCD và VNeID" và "Triển khai tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện về ANTT".

Đồng chí Đại tá Đậu Bá Thư, sinh ngày 26/3/1935, nguyên Trưởng phòng 2, Cục A14, Tổng cục An ninh (nay là Cục An ninh đối ngoại - Bộ Công an); huy hiệu 60 năm tuổi đảng; được tặng thưởng Huy chương chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì, Ba...

17 xe chữa cháy và hơn 100 cán bộ chiến sĩ tham gia dập tắt đám cháy tại Công ty TNHH Xuất nhập khẩu King Fish (phường Phước Long B, TP Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh). Trong lúc dập lửa, 2 cán bộ chiến sĩ chữa cháy bị ngạt khói, được đưa vào viện cấp cứu, hiện tình trạng đã ổn định…

Ngày 2/5, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu tống đạt các quyết định khởi tố bị can, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú, khám xét nơi ở và nơi làm việc đối với ông Phạm Minh An (SN 1964, Giám đốc Sở Y tế tỉnh) về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu qua nghiêm trọng". 

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文