Nhạc trẻ Việt Nam: Con thuyền không người lái

"Chó cứ sủa, đoàn người cứ đi" - đó là thực trạng hỗn mang của nhạc trẻ Việt Nam vào thời điểm này. Giới phê bình đã vạch ra điểm yếu cốt tử của showbiz, nhưng không ai có nhu cầu, hoặc có khả năng làm biến đổi dòng chảy nhạt nhòa đó.

Dường như bất cứ ai thích là có thể thành ca sỹ, ai có tiền là sản xuất album, làm live show. Sự ì ạch và nghiệp dư hóa của nền công nghệ biểu diễn sao chép và cóp nhặt đã làm cho sân khấu nhạc trẻ bị thua trên sân nhà, sao Việt thất thế trên mảnh đất của chính mình.

Những con đường dở dang

Dường như tất cả mọi thứ đều có những quy luật của nó, dẫu là bất thành văn. Manager ở Việt Nam chưa bao giờ là một nghề, nhưng khi showbiz bước vào hồi cực thịnh, cái danh hiệu "manager" được coi như thứ mốt và người ta hiểu nôm na là "người quản lý", gọi một cách dân dã hơn thì là "ông bầu". Và để rồi có biết bao chuyện bi hài xung quanh cái gọi là "manager" ấy.

Một nhạc sỹ trẻ từng nhận được quá nhiều lời mời làm manager cho các ca sỹ thị trường phải... thú nhận rằng, rất khó để làm một manager đúng nghĩa, nên buộc lòng phải từ chối. Manager cần được hiểu là người quản lý, người vạch ra những chiến lược phát triển sự nghiệp cho ca sỹ và sách lược trong từng thời điểm. Người đó phải nắm được ca sỹ của mình có gì và thiếu gì; nắm được đời sống âm nhạc trong từng thời điểm cụ thể và đưa ra những cách thức để ca sỹ thực hiện...

Việc thắng lợi trên phương diện toàn cầu của các boybands, girlbands và những ca sỹ teen pop cho thấy không phải họ có quá nhiều tài năng mà bởi có một ông bầu tài ba. Tại Việt Nam, nhạc sỹ Đỗ Quang đã manh nha tạo dựng được một thành công của nhóm "1088", tuy nhiên sự nóng vội của anh đã không mang lại kết quả như ý muốn.

Ông bầu Hoàng Tuấn hướng Đan Trường với chỉ khán giả teen pop đã chinh phục thị trường không dưới 10 năm. Còn bầu Quang Huy đã tạo ra được một cái tên Ưng Hoàng Phúc đắt khách với những cách đi rất rõ ràng. Dù là cách làm "kiếm ra tiền" có hiệu quả, nhưng đây vẫn chưa phải là một cách đi chuyên nghiệp, có những con đường dài hơi.

Nếu coi manager là người có thể tạo ra những bước đi đột phá cho ca sỹ sau từng giai đoạn thì dường như chưa hề có tại Việt Nam. Nhìn lại khoảng 10 năm qua, có thể thấy sự cộng tác chặt chẽ của Quốc Trung và Thanh Lam đã cho ra được sản phẩm hay nhất của Lam, đó là album "Mây trắng bay về". Tuy nhiên, Quốc Trung đã không thể làm một manager cho Thanh Lam, không chỉ bởi chuyện tình cảm giữa họ, mà còn bởi Quốc Trung không quyết liệt cho các dự án, anh thường làm việc chậm rãi và chỉ làm khi... có hứng. Còn Thanh Lam, khi không còn Quốc Trung, chị dường như đã đi lạc vào một vùng đất mới, nhiều khám phá nhưng chưa mấy thành công, thậm chí những điều mới mẻ đó còn gây ra những phản cảm, khiến khán giả phải phản ứng.

Mỹ Linh có một manager, đó chính là chồng chị và ban nhạc Anh em. Họ đã tạo ra được một bước ngoặt và áp đặt được dòng nhạc của mình vào tai nghe của khán giả, bắt khán giả... ngấm dần. Nhưng họ đã không làm được một điều, đó là đĩa nhạc sau hay hơn đĩa nhạc trước. Với Mỹ Linh, vẫn là đĩa nhạc “Tóc ngắn” với nhiều cảm xúc hơn.

Thậm chí album "Để tình yêu hát" phát hành đầu năm 2006, Mỹ Linh không để lại nhiều mới mẻ. Nếu coi Hồ Ngọc Hà là một hiện tượng mới, thì đó chính là công của Đức Trí, dù anh không nhận mình là một manager mà chỉ là nhà sản xuất...

Manager quá nhiều, ca sỹ vẫn phải đốt đuốc tìm kiếm

Ca sỹ nào cũng khẳng định ngay rằng, họ cần một manager giỏi, nhưng đó là một việc còn khó hơn... lên trời. Phần vì những nhạc sỹ có tầm nhìn, có khả năng làm việc đã quá ngán trò "qua cầu rút ván" của sao trẻ, họ muốn chuyên tâm vào công việc sáng tác, phối khí hoặc biên tập album.

Nhạc sỹ Tuấn Khanh, người có công đưa cái tên MTV, Trio 666 đến với công chúng cũng "chối" cái chức danh manager. Anh nói, đơn thuần anh chỉ giúp các ca sỹ mà thôi.

Nhạc sỹ Quốc Bảo sau rất nhiều dự án đổ bể với các ca sỹ cũng đã khước từ chuyện làm "ông bầu" vì những rắc rối của nó. Người quản lý giỏi đã và đang trở nên khan hiếm. Các ca sỹ cho rằng, nếu tìm được một người giỏi lo hết việc cho mình, ca sỹ có thể chuyên tâm vào việc hát thì mọi thứ sẽ suôn sẻ.

Trường hợp Mỹ Tâm là rõ ràng nhất. Nếu nhìn lại sự nghiệp của cô, thì chính ca khúc "Cây đàn sinh viên" đã đưa cô đến đỉnh vinh quang. Và đó là thời điểm cô có một manager giỏi, sắp xếp mọi việc. Còn tới thời điểm hiện tại, cô gần như bị rối tung trong sự "tự lo" của mình, với những show diễn chồng chéo, liên tục muộn giờ phải hủy show gây mất uy tín và liên tiếp các scandal trên báo chí.

Hồ Quỳnh Hương được tiếng là một ca sỹ thông minh và xuất hiện mỗi tuần trên báo, bị liệt vào danh sách ngôi sao nhiều scandal nhất làng nhạc Việt Nam, nhưng suốt bao nhiêu năm cô vẫn không đi tới đỉnh cao, bởi cô thiếu một manager thực sự am tường. Dường như lúc nào cô cũng chông chênh giữa dòng "nhạc sang" và nhạc thị trường, cô muốn nắm giữ cả hai "đỉnh" và cuối cùng không có đỉnh nào dành cho cô.

Duy Anh, người được coi là manager hiện thời của Hồ Quỳnh Hương không có đủ khả năng để áp đặt tư duy của mình lên ca sỹ mà chỉ đơn thuần là một người trợ lý mà thôi. Trường hợp của Duy Anh cũng là phổ biến trong giới "manager" hiện nay, họ làm tất cả mọi việc, trừ... âm nhạc. Chính vì thế mà tại Sao Mai - Điểm hẹn, những ca sỹ như Nguyễn Hoàng Hải, mặc dù có manager, nhưng việc chọn ca khúc luôn bị cho là không thông minh.

Chính vì những điều kể trên mà các ca sỹ đổi phong cách liên tục, biến hóa như tắc kè hoa, lai tạp cóp nhặt khắp nơi và coi đó là sáng tạo của mình trên sân khấu. Trong khi đó, sự xuất hiện của họ cùng cả một vũ đoàn hùng hậu vẫn không làm cho các sân khấu ca nhạc nóng lên. Họ đã bào mòn chính mình trên những lối đi chật hẹp. Bởi họ không có được những người dẫn đường thông minh.

Điều phổ biến nữa là các ca sỹ hiện nay thích có manager là các phóng viên văn nghệ. Đây là một tư duy rất... không bình thường, bởi nhu cầu được lăng xê trên báo chí đã lấn át nhu cầu được phát triển thực sự sự nghiệp âm nhạc của mình.

Một phóng viên của tờ Người đẹp Việt Nam cho biết, anh thường nhận được những lời đề nghị của các ca sỹ trẻ làm manager với mức lương khá hậu hĩnh. Nhưng anh phải buộc lòng từ chối vì các ca sỹ đều chỉ mong muốn được quảng bá tên tuổi, để tránh bị báo chí phê phán. Trong khi đó, công việc của phóng viên lại không chỉ là ngợi ca. Hơn thế, nếu dính vào việc lăng xê ca sỹ thì sẽ bị mất đi tính khách quan trong bài viết...

Nhưng đã có những hợp đồng bất thành văn, một số phóng viên âm nhạc đã làm "manager chìm" cho một số ca sỹ ruột. Chính điều này giải thích vì sao, có một số gương mặt không mấy xuất sắc nhưng lại được lên báo một cách ào ạt, thậm chí chủ yếu để nói về chuyện đời tư...

Ca sỹ - manager: những cuộc chia tay bởi tình - tiền bất nhất

Những cuộc tan vỡ giữa manager và ca sỹ thường xuất phát từ chuyện tình và tiền. Giới ca sỹ Hà Nội vẫn nhớ một chuyện khá... nực cười, đó là "bà bầu" T.V và nữ ca sỹ H.H. Thoạt tiên T.V đã tìm mọi cách để lăng xê H.H., nhưng khi tình cảm của "bà bầu" bị nữ ca sỹ cự tuyệt thì không những tan đàn sẻ nghé mà còn gây ra những vụ nói xấu sau lưng. Ngay sau đó, bầu T.V tìm cách làm thân và muốn làm manager cho đối thủ của H.H., tuy nhiên nữ ca sỹ kia đã không chịu và tình yêu của bà bầu mãi mãi đơn phương.

Hay cách đây chưa lâu, sự kiện ca sỹ Nhật Tinh Anh bị bầu Việt Hùng kiện đòi bồi thường hơn 500 triệu đồng đã gây sửng sốt giới ca sỹ. Những chuyện kiện tụng giữa ông bầu và ca sỹ đã xảy ra, chuyện tranh giành ca sỹ giữa các bầu cũng như cơm bữa. Thế nên, trong phù hoa giả tạo, đã có quá nhiều nhóm nhạc vừa có những thành công ban đầu đã nhanh chóng tan rã bởi lời xúi giục của các ông bầu.

Thậm chí, có không ít bậc phụ huynh bán đất, cầm nhà để cho con hóa mộng thành sao ca nhạc. Trường hợp của Công ty Đồng Dao liên tiếp lừa các cậu ấm con nhà giàu tại các tỉnh miền Tây là một ví dụ điển hình. Tuy vậy nhưng không ít người vẫn tiếp tục lao vào con đường thành ngôi sao trên những lối đi không có tên mình.

Thế nên, manager vẫn là một người vắng bóng trên showbiz Việt Nam!