Những già làng hồi sinh làn điệu hát cổ của người Cơ Tu

10:00 09/07/2015
Trước nguy cơ mai một và thất truyền các điệu nói lý, hát lý của đồng bào dân tộc Cơ Tu, nhiều già làng ở huyện miền núi Nam Đông (Thừa Thiên - Huế) đã bỏ công sưu tầm, gìn giữ rồi mở lớp truyền dạy các điệu “hát cổ” này cho thế hệ trẻ.

Dù tuổi đã cao, sức đã yếu nhưng bằng lòng đam mê, các già làng đã góp phần gìn giữ nét đẹp bản sắc văn hóa nghệ thuật truyền thống ở vùng cao nơi đây...

Một ngày đầu tháng 7, khi mặt trời vừa lặn xuống ngọn núi cao trên đại ngàn Trường Sơn hùng vỹ cũng là lúc các nam thanh nữ tú và những trung niên người Cơ Tu, sinh sống ở xã Hương Sơn, huyện Nam Đông, lũ lượt kéo về nhà văn hóa xã để học các điệu nói lý, hát lý.

Dù tuổi đã cao, sức khỏe đã yếu, nhưng bằng tình yêu và niềm đam mê với các điệu nói lý, hát lý do cha ông để lại, già làng Nguyễn Ngọc Arác (82 tuổi, ngụ thôn 5, xã Hương Sơn) vẫn nỗ lực đứng lớp dạy các làn điệu cổ cho thế hệ trẻ.

Ngồi trong căn nhà Gươl truyền thống của xã, cụ Arác tâm sự: “Khi có mâu thuẫn, thay vì bằng lời nói người Cơ Tu dùng các hình tượng ví von qua điệu nói lý, hát lý để thể hiện  tâm tư của mình. Ví dụ như “Con cá phải sống dưới nước, con voi phải ở trên rừng; con cá phải bơi thành đàn, con voi phải đi từng bầy, người sống trong cùng một bản làng phải đoàn kết, yêu thương nhau...”.

Cụ Arác cất cao giọng ca rồi giải thích: “Ngoài các làn điệu Cha chấp, Kâr-lời thì đây là điệu hát lý ẩn dụ xoáy vào lòng người. Chính vì hiệu quả đối với cộng đồng là rất lớn nên già không muốn để những điệu hát cổ này thất truyền, vì thế mà già đã cùng chung sức để giảng dạy cho lớp trẻ học được các làn điệu nói lý, hát lý…”.

Già làng Arác truyền dạy hát lý cho cán bộ văn hóa xã Hương Sơn.

Cùng đứng lớp giảng dạy các làn điệu cổ ở xã Hương Sơn, ngoài cụ Arác còn có 2 cụ Hồ Văn Xuân (80 tuổi) và Nguyễn Thị Hồng (75 tuổi). Theo cụ Xuân, mặc dù lớp dạy nói lý, hát lý vừa được mở cách đây chừng hơn 1 tháng; nhưng đến nay lớp học đã có trên 30 học viên ở độ tuổi 25-35 theo học và đã hiểu được các bài hát cơ bản.

Nói đến điệu nói lý, hát lý nổi tiếng của dân tộc mình, cụ Xuân giãi bày: “Đồng bào dân tộc Cơ Tu ở miền núi Nam Đông của già chỉ có điệu nói lý, hát lý mà thôi. Đây là loại hình ứng khẩu thường được sử dụng vào mục đích văn hóa, văn nghệ và các lễ hội truyền thống của đồng bào. Vì thế, để khởi đầu điệu hát lý, bao giờ người hát cũng khởi đầu bằng những câu nói về đạo lý, truyền thống và tinh thần đoàn kết của người Cơ Tu...”.

Ông Hồ Văn Nhũ, Phó trưởng Phòng Văn hóa Thông tin huyện Nam Đông phấn khởi nói rằng, hiện người Cơ Tu chiếm hơn 40% dân số của huyện nên việc mở lớp truyền dạy nói lý - hát lý ở xã Hương Sơn là một trong những hoạt động nhằm bảo tồn bản sắc văn hóa người dân tộc thiểu số trên địa bàn. “Việc mở lớp truyền bá giảng dạy các điệu hát lý, nói lý cho đồng bào Cơ Tu được xem là một biện pháp hay. Để tạo sự hưởng ứng trong cộng đồng, tới đây đơn vị sẽ phối hợp với các địa phương để nhân rộng lớp nói lý, hát lý như mô hình ở xã Hương Sơn, nhằm góp phần gìn giữ các làn điệu nói lý, hát lý cổ của đồng bào Cơ Tu có từ xa xưa đang dần bị thất truyền theo năm tháng”, ông Nhũ khẳng định.

Anh Khoa

Ngày 4/12, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam, Lệnh khám xét đối với Phạm Quang Thiện về tội “Làm, tàng trữ, phát tán, tuyên truyền thông tin, tài liệu nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” quy định tại Điều 117 Bộ luật Hình sự.

Người ta đến với ngành tình báo theo nhiều con đường khác nhau, chủ yếu là tự nguyện, nhưng đôi khi cũng vì sự chỉ đạo của cấp trên. Anh hùng Liên Xô, phi công Ivan Lezjov là một ví dụ điển hình. Ông từng phản đối quyết liệt khi bị điều động sang công tác tình báo, thậm chí ông cho là mình bị lừa. Tuy nhiên, sau nhiều lần từ chối, cuối cùng, ông cũng chấp nhận mệnh lệnh, mở ra một chương mới trong sự nghiệp quân ngũ của mình.

Để phục vụ công tác điều tra, mở rộng vụ án và đảm bảo quyền lợi cho các bị hại đã bị các đối tượng chiếm đoạt tiền, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Tuyên Quang đề nghị ai là nạn nhân của vụ lừa đảo với thủ đoạn như trên liên hệ với Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Tuyên Quang qua đồng chí Nguyễn Văn Luật, điều tra viên thụ lý vụ án, số điện thoại 0855.683.839 để được giải quyết.

Nhóm các nước trung gian hòa giải trong vấn đề Gaza gồm Ai Cập và Qatar, cùng 6 quốc gia Hồi giáo khác, ngày 6/12 đã lên tiếng cảnh báo về kế hoạch của Israel liên quan đến việc mở cửa khẩu Rafah theo hướng một chiều, chỉ cho phép người Palestine rời khỏi lãnh thổ nhưng không được quay trở lại, đồng thời tiếp tục hạn chế hàng viện trợ nhân đạo vào Dải Gaza.

Chiều 6/12, cơ quan CSĐT Công an tỉnh Cà Mau cho biết vừa thi hành lệnh bắt tạm giam đối với Nguyễn Hải Đảo (SN 1987, ngụ ấp Xóm Biển, xã Đất Mũi, tỉnh Cà Mau) về hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Ninh Bình đề nghị các cá nhân, người dân đã thỏa thuận, chi phí tiền cho Vũ Văn Linh, Vũ Văn Tính và cán bộ thuộc Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai, Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Ninh Bình, Cơ quan thuế tỉnh Ninh Bình có liên quan trong vụ án, liên hệ đến tại Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Ninh Bình trước ngày 31/12/2025

Ngày 6/12, UBND tỉnh An Giang cho biết, sau 5 ngày đêm thi công, Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC), Công ty Điện lực An Giang đã đóng điện thành công đường dây 110kV trên không, khắc phục sự cố cáp ngầm 110kV Hà Tiên – Phú Quốc; khôi phục cấp điện hoàn toàn cho toàn bộ khách hàng tại đặc khu Phú Quốc; hoàn thành trước 5 ngày so với kế hoạch. 

Ngày 6/12, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lâm Đồng xác nhận đã thực hiện lệnh bắt khẩn cấp Ức Kim Khoan, công chức Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam xã Phan Sơn về hành vi chiếm đoạt tài sản vào ngày 5/12. Công an Lâm Đồng cũng cho biết, thông tin Ức Kim Khoan chiếm đoạt 500 triệu đồng từ nguồn tiền hỗ trợ cho người dân bị thiệt hại do lũ lụt là chưa chính xác.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 11/ 2025 tăng 0,45% so với tháng trước chủ yếu do giá thực phẩm tăng cao tại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi mưa lũ sau bão; ăn uống ngoài gia đình tăng do chi phí nguyên liệu đầu vào và giá nhiên liệu tăng.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文