Nỗ lực giữ gìn tượng nhà mồ của đồng bào dân tộc Cơ Tu

08:28 25/08/2015
Ngoài nói lý, hát lý thì đồng bào Cơ Tu ở huyện miền núi Nam Đông (tỉnh Thừa Thiên - Huế) còn thể hiện bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình qua cách dựng nhà mồ và chế tác, điêu khắc tượng nhà mồ. Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân khác nhau nên đến nay, nét văn hóa trong cách chế tác, điêu khắc tượng nhà mồ ở vùng cao nơi đây đang dần mai một và có nguy cơ thất truyền.

Với mong muốn tìm hiểu nét văn hóa đặc trưng xoay quanh những bức tượng nhà mồ, chúng tôi đã tìm đến xã Thượng Long, huyện Nam Đông để tìm gặp nghệ nhân Ta Rương Via (59 tuổi) - người có hơn 40 năm làm nghề tạc tượng nhà mồ.

Nghệ nhân Via cho biết: “Nếu như nhà mồ là công trình kiến trúc độc đáo, thể hiện nét văn hóa vật thể và phi vật thể thì tượng nhà mồ mang tín ngưỡng dân gian truyền thống của đồng bào Cơ Tu. Theo quan niệm từ xa xưa, khi một người về bên kia thế giới thì họ phải mang những tập tục, văn hóa của đồng bào đi theo. Vì thế mà người trước khi mất thường căn dặn con cháu hoặc người thân trong gia đình tạc nhiều tượng nhỏ bằng gỗ có chạm khắc, sơn hoa văn... để đặt lên quan tài. Từ đó, đồng bào chúng tôi xem việc điêu khắc tượng nhà mồ như nét văn hóa đặc trưng, không thể thiếu trong hoạt động liên quan đến tín ngưỡng thờ cúng, chôn cất người chết...”.

Ông Ta Rương Mão (trái) và nghệ nhân Ta Rương Via giới thiệu về tượng nhà mồ của đồng bào Cơ Tu.

Khác với lăng mộ của người Kinh, nhà mồ của đồng bào Cơ Tu được xây dựng nhỏ gọn, đơn sơ nhưng đây là nơi lưu giữ rõ nhất nét văn hóa truyền thống của người Cơ Tu. Theo đó, nhà mồ được xây dựng theo hình chữ nhật hoặc hình vuông, được chạm khắc nhiều hoa văn, phần trên có mái che gắn hình đầu trâu, quanh các trụ được chạm khắc những con vật thân thuộc như chim, kỳ đà. Đặc biệt nhất là cỗ quan tài được chạm khắc bằng gỗ như một chiếc thuyền độc mộc. 

“Sau khi đưa quan tài đặt vào nhà mồ thì gia chủ sẽ làm lễ đặt mâm bằng gỗ có 4 bức tượng nhà mồ ở 4 góc ngay phía trên quan tài nhằm thể hiện lòng biết ơn giữa người sống và người đã mất”, nghệ nhân Via chia sẻ phong tục tạc tượng, đặt tượng tại nhà mồ của người Cơ Tu. Tuy nhiên, theo nghệ nhân Hồ A Linh, ở xã Thượng Long thì không phải người nào cũng có thể tạc được tượng nhà mồ bởi cách thức chế tác tượng rất khó học và chỉ truyền dạy cho người thân tín trong gia đình.

Ông Ta Rương Mão, cán bộ văn hóa xã Thượng Long cho biết, hiện tượng nhà mồ của người Cơ Tu trên địa bàn đang dần mất đi bản sắc so với ngày xưa bởi cách chế tác tượng không còn nguyên bản...

Trước thực trạng trên, UBND huyện Nam Đông đã lập nhiều phương án để gìn giữ văn hóa truyền thống của người Cơ Tu liên quan đến nhà mồ và tượng nhà mồ. Ông Hồ Văn Nhũ, Phó trưởng Phòng Văn hóa huyện Nam Đông nhận định: “Hiện nhà mồ chỉ còn tập trung chủ yếu ở xã Thượng Long và số nghệ nhân am hiểu, chế tác được tượng nhà mồ còn đếm trên đầu ngón tay. Do thiếu kinh phí mở lớp dạy chế tác tượng nên phòng đã tuyên truyền và khuyến khích các nghệ nhân nỗ lực truyền dạy nghề tạc tượng nhà mồ cho con cháu, qua đó góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống của người Cơ Tu tránh bị mai một”.

Anh Khoa

Là quốc gia đầu tiên trên thế giới thực thi lệnh cấm toàn diện người dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội, Australia đang tiến hành một cuộc thử nghiệm chính sách chưa có tiền lệ. Động thái này, bắt đầu từ ngày 10/12/2025, không chỉ làm thay đổi đời sống kỹ thuật số của hàng triệu thanh thiếu niên trong nước mà còn đặt ra một tiêu chuẩn toàn cầu mới khiến các chính phủ và tập đoàn công nghệ trên khắp thế giới phải theo dõi sát sao.

Gần 7 năm kể từ khi Kết luận thanh tra số 585 (KLTT) được ban hành, những tồn tại, sai phạm trong quản lý tài chính và đất đai tại xã Triệu Đại, huyện Triệu Phong (nay là xã Triệu Bình, tỉnh Quảng Trị) vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Thực tế cho thấy, việc kéo dài không chỉ bắt nguồn từ các khoảng trống pháp lý trong quá trình xử lý, mà còn xuất phát từ cách thức tổ chức thực hiện của chính quyền và cơ quan chức năng địa phương thời kỳ trước chưa thực sự thấu tình, đạt lý, khiến vụ việc rơi vào trạng thái bế tắc kéo dài.

Không bục giảng, không phấn trắng, nhưng suốt hàng chục năm qua, bước chân của ông KLuận – Trưởng ban Công tác Mặt trận ấp 4, xã Tà Lài, tỉnh Đồng Nai - chưa bao giờ ngơi nghỉ. Giữa nắng bụi hay đêm tối đại ngàn, người đàn ông ấy vẫn lặng lẽ đi từng ngõ, gõ từng nhà để "níu" lũ trẻ ở lại với lớp học, thắp lên niềm hy vọng về một tương lai tươi sáng hơn cho đồng bào Mạ, Stiêng.

Không còn chỉ là những băng nhóm hoạt động trong thế giới ngầm khép kín, tội phạm có tổ chức ở châu Âu đang “tái cấu trúc” để thích nghi với kỷ nguyên số. Với một “DNA mới” lai giữa không gian mạng và đời thực, các mạng lưới tội phạm ngày càng khó nhận diện, khó truy vết và trở thành thách thức an ninh nội khối mang tính cấu trúc đối với Liên minh châu Âu (EU).

Báo cáo với Bộ Xây dựng vào ngày 12/12 vừa qua, ông Bùi Hòa Án, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh đã nêu ra loạt giải pháp trong chuyển đổi phương tiện giao thông “xanh” đang được thành phố ưu tiên triển khai. Tổng lượng phát thải CO2 cả gián tiếp và trực tiếp từ giao thông đường bộ tại thành phố vào năm ngoái đã ở mức 10,8 triệu tấn. Trong đó riêng phương tiện cá nhân là xe gắn máy và xe hơi chiếm tới 49% tổng lượng phát thải…

Thời tiết nắng ráo diễn ra tại hầu khắp các tỉnh thành trên cả nước với nền nhiệt cao nhất tại miền Bắc dao động khoảng 27 độ C còn ở miền Nam ở mức 34 độ C. Thủ đô Hà Nội trời nắng đẹp.

Viện KSND tối cao vừa ban hành cáo trạng truy tố Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc và Phó Tổng Giám đốc Công ty Z Holding cùng 15 bị can khác trong vụ án “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm”, “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” và Rửa tiền” xảy ra tại Công ty Z Holding với số tiền gần 6.700 tỷ đồng.

Ngày 18/12, Viện An ninh phi truyền thống (Trường Quản trị và Kinh doanh, ĐH Quốc gia Hà Nội) phối hợp cùng Cổng Thông tin điện tử Chính phủ và Việt Nghiên cứu Phát triển kinh tế-xã hội Hà Nội tổ chức Tọa đàm với chủ đề "An ninh phi truyền thống trong quản trị đô thị Hà Nội: Thực trạng - thách thức - giải pháp bền vững".

Nhà nước đã miễn học phí cho học sinh, nhưng nhiều phụ huynh vẫn phải gánh thêm hàng triệu đồng mỗi tháng vì các môn học liên kết được đưa vào chính khóa. Thực trạng này đang gây bức xúc, tạo áp lực nặng nề cho học sinh và gia đình, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải rà soát, chấn chỉnh để trả lại bản chất cốt lõi của giáo dục phổ thông.

Liên quan chuyên án đấu tranh triệt xóa, bắt giữ nhóm đối tượng hình sự, hoạt động côn đồ, sử dụng hung khí để giải quyết mâu thuẫn, gây mất ANTT trên địa bàn Chợ Mới (An Giang), chiều 18/12, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh An Giang cho biết vừa bắt giữ thêm đối tượng Bùi Thanh Trường (SN 1983, thường trú: ấp An Bình, xã Mỹ An Hưng, tỉnh Đồng Tháp) về hành vi “Gây rối trật tự công cộng”.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文