Phát hiện Linga - Yoni liền khối thế kỷ IX lớn nhất Việt Nam
- Khu di tích Mỹ Sơn tạm dừng đón khách tham quan
- Tổng thống nước Cộng hòa Ấn Độ trồng cây Bồ đề đất Phật tại Khu di tích Mỹ Sơn
Sáng 28/5, Ban Quản lý Di sản văn hóa Mỹ Sơn (tỉnh Quảng Nam) cho biết trong quá trình khai quật và phát lộ tại đền A10, các chuyên gia Ấn Độ và Việt Nam đã phát hiện một đài thờ sa thạch với Linga - Yoni liền khối còn khá nguyên vẹn, có kích thước 2,24mx1m68 thuộc phong cách Đồng Dương thế kỷ IX.
| Linga - Yoni liền khối trong đền hố thiêng A10. Ảnh: BQL cung cấp |
Theo ông Jalihal Ranganath, Trưởng nhóm công tác bảo tồn, đây là một bộ Linga - Yoni liền khối lớn nhất tại khu đền tháp Mỹ Sơn cũng như trong điêu khắc Chămpa.
Với việc phát hiện này đã làm rõ một đài thờ hoàn chỉnh thuộc đền A10. Việc phát hiện và phục hồi lại vị trí nguyên gốc cho đài thờ và 4 trụ đá thuộc ngôi đền này đã làm rõ chức năng của ngôi đền là nơi thờ thần Shiva qua biểu tượng Linga - Yoni và đã trả lại không gian thờ tự như xưa.
Ngôi đền A10 được xây dựng vào thế kỷ IX dưới triều vua Indravarman II, vị vua xây dựng Phật viện Đồng Dương nổi tiếng vào năm 875 sau công nguyên.
Cùng với đền B4, đền A10 là một trong hai ngôi đền tiêu biểu mang phong cách Đồng Dương tại thung lũng Mỹ Sơn. Được khai quật vào năm 1903 và 1904, khi đó tường phía Nam giáp với A1 còn khá cao, tuy nhiên sau khi bị lãng quên và chiến tranh tại Việt Nam trong năm 1969 và 1972, công trình này đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Từ kết quả khai quật tại di tích Mỹ Sơn của các chuyên gia Pháp (EFEO) trong các năm 1903-1904 cho thấy, hầu hết trong lòng các đền thờ đã bị xáo trộn do các cuộc săn lùng báu vật trước khi các chuyên gia Pháp tiếp cận Mỹ Sơn. Tương tự, đền A10 cũng đã bị xáo trộn trong lòng hố thiêng, sự xáo trộn này đã làm đài thờ A10 sập xuống dưới đáy hố.
| Trang trí chân đài thờ A10. |
Đài thờ đền A10 và A1 ảnh hưởng từ đài thờ Mỹ Sơn E1, nhưng với cách trang trí đơn giản hơn do quá trình thay đổi về kiến trúc đền trong giai đoạn thế kỷ VIII đến nửa sau thế kỷ IX sau công nguyên, từ kiến trúc đền “mở” chuyển sang kiến trúc đền “đóng”.
Được biết, đây là năm thứ 4 trong chương trình hợp tác bảo tồn giữa Việt Nam và Ấn độ tại khu đền tháp Mỹ Sơn. Trong năm này, qua 5 tháng làm việc miệt mài của các chuyên gia Ấn độ và Việt Nam cùng với 100 công nhân lành nghề, đến nay, đền A10, A11, A8 và tường bao sắp hoàn thành. Các ngôi đền còn lại thuộc nhóm A sẽ tiếp tục được trùng tu trong năm 2021.