Tôi đóng vai người Cộng sản Lý Tự Trọng
Khi Bác Hồ kính yêu chọn 17 người đang ở độ tuổi thanh niên hoạt động ở Thái Lan sang Trung Quốc để đào tạo, huấn luyện thành những cán bộ thanh niên sau này về làm hạt nhân “cách mạng” trong đó có Lý Tự Trọng.
Lý Tự Trọng tên thật là Lê Văn Trọng, Bác Hồ đặt tên và bí danh là Lý Tự Trọng.
Quãng những năm 1960-1964, tôi đang học ở Trường cấp I Lý Tự Trọng (phường Văn Miếu, quận Đống Đa, Hà Nội). Ngày nào chúng tôi cũng hát một bài hát truyền thống của nhà trường, ca ngợi Anh hùng Lý Tự Trọng. Đến bây giờ tôi vẫn còn nhớ lời bài hát:
“Muôn đời sau Lý Tự Trọng
Còn như ngôi sao mai lấp lánh trên trời cao
Mang tuổi thanh xuân đầy sức sống
Đã chiến đấu cho Tổ quốc, anh đã ngã xuống
cho chúng tôi hôm nay…”.
Như là duyên số, thời gian đó, đại diện gia đình của Lý Tự Trọng có tới thăm nhà trường và kể lại những kỷ niệm của tuổi trẻ Lý Tự Trọng. Tôi nghe thấm từng lời để sau này trở thành vốn sống của tôi về Lý Tự Trọng trong quá trình đóng phim.
Năm 1971, khi tôi đang làm bài thi tốt nghiệp Trường Sân khấu Điện ảnh Việt Nam thì có một đoàn làm phim tới gặp Ban Giám hiệu (thầy Hiệu trưởng Vũ Tích Phiên), đó là đạo diễn Vũ Phạm Từ, quay phim Nguyễn Quang Tuấn, chủ nhiệm phim Nguyễn Văn Hưng. Cả lớp học xốn xang. Rồi bằng những công tác nghiệp vụ, nhóm làm phim gặp tôi, chụp ảnh, quay phim thử, hỏi chuyện, tâm sự, thử diễn xuất… Cuối cùng tôi nhận được quyết định đi đóng phim “Người Cộng sản trẻ tuổi”.
Khi chiếc xe đến đón tôi ở khu văn công Mai Dịch, Tất Bình, Lê Hùng, Tiến Đạt, Hoàng Mai và cả lớp chia tay tôi rơm rớm nước mắt vì xúc động và dặn tôi phải đóng phim thật hay. Cô Hà Nhân bảo đây là vai diễn Bằng Thái tốt nghiệp đấy, em phải cố lên.
Thế là cả một năm trời 1971 tôi đi đóng phim. Chao ôi! Không thể kể hết những gian nan vất vả, những giây phút tự hào huyền diệu, những giọt mồ hôi, nỗi cay cực phải nếm trải để ra được một bộ phim này.
 |
| Một cảnh trong phim "Người Cộng sản trẻ tuổi". |
Lúc đó đoàn làm phim ở Hải Phòng chừng vài tháng. Lúc này đang còn chiến tranh chống Mỹ, cứu nước. Vừa đóng phim vừa thực tế ở những cảnh quay dã ngoại như: cảng Hải Phòng, bến than Vật Cách, nhà máy Duyên Hải. Có những lúc quần chúng tham gia đóng phim đông tới hàng ngàn người. Tôi được làm quen với các nghệ sỹ Đoàn nghệ thuật Hải Phòng đóng quần chúng và một số vai chính, thứ.
Tình cờ tôi gặp được một nghệ sĩ, một võ sĩ quyền Anh nổi tiếng ở Hải Phòng tên là Phùng Gia Thành. Một lần tôi tâm sự với anh Thành: “Sắp tới về Hà Nội quay cảnh Lý Tự Trọng bị bắt giam và tra tấn dã man trong tù. Nếu em cứ để cân thế này e không hợp (56kg), phải gày đi mới hợp với hoàn cảnh (chừng 50-51kg thì tốt)”.
Anh Thành dạy tôi cách “ép cân”, thật không ngờ chỉ trong vòng 10 ngày tôi giảm được 4kg mà không hề ảnh hưởng tới sức khỏe.
Cho đến giờ phút này thỉnh thoảng tôi lại dùng “bí quyết giảm cân” của anh Phùng Gia Thành và rất hiệu quả khi cần gày đi để phù hợp vai.
Hôm nay thì đã 40 năm có lẻ, tôi vẫn rưng rưng những tình cảm của những ngày tháng đóng phim ấy.
Có thể nói, qua bộ phim thế hệ trẻ của Lý Tự Trọng được tái hiện công phu, hoành tráng và chân thực. Những cảnh diễn có tới hàng ngàn quần chúng tham dự (nhà máy Duyên Hải, Hải Phòng), bến than Vật Cách, sân banh Quần Ngựa – Hà Nội. Sự thành công với số đông khổng lồ quần chúng đó chính là đoàn làm phim đã biết dựa vào quần chúng nhân dân.
Thành công của bộ phim chính là nhờ sự quan tâm của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước với bộ phim, ưu tiên và dành sự chăm sóc đặc biệt cho bộ phim “Người Cộng sản trẻ tuổi” từ Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Hoàng Minh Giám và các đồng chí cán bộ lão thành cách mạng khác cùng thời hoạt động với Lý Tự Trọng…
Tất cả toàn tâm toàn ý để bộ phim ra đời hiệu quả và chất lượng. Đó còn là sức mạnh nghệ thuật được huy động tới mức tối đa từ Doãn Hoàng Giang, Văn Thành, Sỹ Cừ, Bích Vân, Nguyễn Quang Tuấn, Nguyễn Đình Tấn, Nguyễn Tiến Lợi, Phạm Ngọc Tuân, Tạ Đức Giang,… hết thảy đã vào cuộc để chất lượng bộ phim đạt hiệu quả cao nhất. Lúc đó còn có các thủy thủ của tàu
Những gì mọi người đóng góp chỉ nhằm một mục đích là làm sao hoàn thành sớm nhất bộ phim về Lý Tự Trọng (ông Nhỏ), một tấm gương của thế hệ thanh niên Việt
Với tôi, hoàn thành được vai diễn Lý Tự Trọng là một thử thách lớn, một kỷ niệm đẹp và xúc động. Càng tìm hiểu về người cộng sản trẻ tuổi, tôi càng thêm yêu quá khứ của cha ông mình. Theo gương Lý Tự Trọng, chúng ta hãy biến ước mơ của thế hệ các anh thành hiện thực tươi đẹp trên đất nước ta hiện nay. Đó là tâm nguyện của tôi muốn được tâm sự với các bạn trẻ nhân dịp kỷ niệm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
Hải Hà, Quảng Ninh ngày 25 tháng 3 năm 2012