Vua Hàm Nghi còn là họa sĩ tài hoa

09:09 07/03/2015
Nhắc đến vua Hàm Nghi (1871 – 1944), người ta nhớ đến chân dung một vị vua yêu nước, thủ lĩnh của phong trào Cần Vương chống Pháp. Ít ai biết rằng, trong những năm tháng bị chính quyền thực dân Pháp lưu đày tại Alger (thủ đô Algerie), ông còn là một họa sĩ, một nhà điêu khắc tài hoa với bút danh Tử Xuân.

Người dựng lại chân dung nghệ sĩ của vua Hàm Nghi là cô Amandine Dabat (1987) – nghiên cứu sinh tiến sĩ lịch sử mỹ thuật Việt Nam của trường ĐH Sorbonne – Paris IV. Đặc biệt, cô là hậu duệ đời thứ 5 của vua Hàm Nghi tại Pháp. “Tháng 9 - 2009, tôi đang học về lịch sử dịch thuật và khảo cổ học.  Bà nội tặng tôi  bài thơ “Tử Xuân” của nữ sĩ Judith Gautier tặng vua Hàm Nghi. Tôi thấy hay quá, không ngờ trong gia đình chúng tôi lại có một di sản mà chưa ai tìm hiểu, nghiên cứu.

Tôi hỏi giáo sư hướng dẫn, rằng tôi  có thể nghiên cứu đề tài “Vua Hàm Nghi – một cuộc đời nghệ sĩ” cho luận án tiến sĩ của mình hay không? Giáo sư khuyên trước tiên tôi phải kiểm tra tư liệu. Nếu chỉ có mỗi bài thơ  mà nghiên cứu về một tác giả thì không thỏa đáng. Vậy là tôi bắt đầu lục tìm tư liệu và càng lúc càng ngạc nhiên với tổ tiên của mình”, cô tâm sự.

Nguồn tư liệu mà Amandine Dabat tìm được chủ yếu từ kho lưu trữ của gia đình. Theo Amandine Dabat, vua Hàm Nghi bắt đầu vẽ tranh từ năm 1889. Ông được một người sĩ quan Pháp giới thiệu và học vẽ với Marius Reynaud – một họa sĩ Pháp sống ở Algerie. Sau này, vua Hàm Nghi còn học thêm điêu khắc với điêu khắc gia vĩ đại nhất nước Pháp Auguste Rodin (1840 – 1917). Trong buổi tọa đàm tại Thư viện Khoa học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, Amandine Dabat đã giới thiệu đến công chúng 15 tác phẩm tiêu biểu của vua Hàm Nghi.

Bức “Cây ô liu già” vẽ năm 1905 của vua Hàm Nghi.

Ông thích vẽ tĩnh vật, chân dung và đặc biệt, vẽ phong cảnh Algerie và Pháp. Tranh của ông thường pha lẫn giữa phong cách phương Tây (trường phái ấn tượng) và tinh thần văn hóa Việt Nam. Bối cảnh ông thể hiện trong tranh thường là cây cổ thụ cô độc giữa cánh đồng, xa xa là cánh chim cuối trời gợi nhớ đến hình ảnh làng quê Việt Nam với cánh cò bay lả trên đồng. Màu sắc trong tranh thường trầm buồn, u uẩn và dáng người trong tranh luôn nhỏ bé trước thiên nhiên bao la, rộng lớn.

Với vua Hàm Nghi, nghệ thuật đã trở thành phương tiện để ông hoài nhớ quê hương, gửi gắm nỗi đau khổ, cô độc của người con mất nước, bị lưu đày. “Lúc đầu, tôi nghĩ rằng ông vẽ như một cách để tìm vui, để giải bày. Nhưng khi đã đam mê thì ông vẽ, điêu khắc cả ngày như một nghệ sĩ thực sự. Ông thường điêu khắc tượng phụ nữ bán thân hoặc toàn thân. Theo tôi, ông đã trở thành họa sĩ theo cách tự nhiên”, cô Amandine Dabat nhận xét.

Nổi bật nhất trong di sản tranh của ông chính là bức “Chiều tà”, sáng tác năm 1915. Nhờ sự kiện bán đấu giá bức tranh này tại  Paris ngày 24/11/2010, công chúng Việt Nam mới biết tới vua Hàm Nghi với tư cách là họa sĩ. Trước đó, tranh của ông chưa từng được công bố và giới thiệu với công chúng bởi sinh thời, vua Hàm Nghi xem nghệ thuật là lĩnh vực để ông bày tỏ tâm tình, chia sẻ với bạn bè, người thân. Các bức tranh của ông không bán mà được dành tặng những người thân hữu. 

Năm 1962, căn nhà ông sống ở Algerie bị cháy và  cướp. Do đó, mặc dù ông sáng tác rất nhiều tranh và tượng nhưng đến nay, chỉ còn giữ lại khoảng 100 bức tranh trong gia đình và bạn bè ông. Riêng tượng điêu khắc thì không còn bức nào.

Quỳnh Nga

“Đây là bài học ê chề cho cả cuộc đời bị cáo” - đó là những lời mà bị cáo Phạm Tấn Hoàng (cựu Phó Chánh án TAND Cấp cao tại Đà Nẵng) thốt ra, bày tỏ sự ân hận khi nhiều năm công tác trong ngành tòa án, vì phạm sai lầm, cuối cùng lại phải đứng trước tòa với tư cách bị cáo.

Giữa lúc xung đột với Nga chưa chấm dứt, Ukraine đang xúc tiến các bước chuẩn bị pháp lý cho khả năng tổ chức bầu cử, đồng thời tìm kiếm các cam kết bảo đảm an ninh từ Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, những thách thức lớn về an ninh, hậu cần, biến động nhân khẩu học cùng sức ép chính trị từ bên ngoài đang khiến triển vọng bầu cử ở UKraine trở nên phức tạp với nhiều biến số.

Kết quả thăm dò dư luận mới nhất do Trung tâm Nghiên cứu Dư luận Toàn Nga (VTsIOM) công bố hôm 24/12 cho thấy, đa số người dân Nga kỳ vọng xung đột tại Ukraine sẽ kết thúc vào năm 2026. Khảo sát phản ánh sự thay đổi đáng chú ý trong tâm lý xã hội Nga, trong bối cảnh xung đột chuẩn bị kéo dài sang năm thứ tư và các nỗ lực ngoại giao quốc tế đang được thúc đẩy mạnh mẽ.

Sau sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, TP Hồ Chí Minh bước vào giai đoạn quản lý mới với quy mô rất lớn, địa bàn rộng hơn, dân số đông hơn, hoạt động kinh tế – xã hội đa dạng và phức tạp hơn đã đặt ra yêu cầu rất cao đối với công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC).

Dù mưa lớn kéo dài trong đêm Giáng sinh (24/12), đông đảo giáo dân và người dân vẫn có mặt tại Nhà thờ Chánh tòa Long Xuyên ở phường Long Xuyên (tỉnh An Giang) để tham dự các nghi thức hành lễ. Trong không khí trang nghiêm, ấm áp, các hoạt động mừng lễ diễn ra an toàn, trật tự, thể hiện sự ổn định trong đời sống sinh hoạt tôn giáo và niềm tin của nhân dân đối với công tác bảo đảm an ninh trật tự (ANTT) trên địa bàn.

Ngày 31/12 tới là thời hạn cuối cùng các địa phương phải hoàn thành phương án sắp xếp các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên theo Kết luận 221-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tình hình, kết quả hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương hai cấp.

Thành tích của hàng loạt VĐV trẻ ở SEA Games 33 đã giúp đội tuyển điền kinh Việt Nam có thể yên tâm ở quá trình chuyển giao thế hệ, để ít nhất cũng có thể giữ được vị thế tại sân chơi SEA Games và hướng đến những tấm huy chương ASIAD.

Nhớ về quãng thời gian “tòng phu” ra Côn Đảo, bà Tư rổn rảng: Năm 1981 cô ra đây theo ổng thì có một đứa con trai rồi, tên là Thọ, sinh năm 1977; hiện nay là bác sĩ bệnh viện đặc khu Côn Đảo. Năm 1982, sinh con trai thứ hai là Nghiệp, năm 1983 thì sinh một cô con gái. Đến giờ các con cũng lập gia đình, sinh sống gần đây. Cô chú có 6 đứa cháu nội ngoại. Vậy là nhà cô đến giờ có ba đời ở Côn Đảo rồi đó.

Ngày 24/12, Thanh tra Chính phủ ban hành thông báo Kết luận thanh tra một số dự án có khó khăn, vướng mắc tại Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và hạ tầng cấp thiết khu trung tâm Đại học Thái Nguyên).

"Bệnh viện Y học cổ truyền cần phát huy thế mạnh của mình để đẩy mạnh nghiên cứu, bào chế, sản xuất thuốc đông y, đáp ứng yêu cầu về thuốc Y học cổ truyền không chỉ phục vụ khám, chữa bệnh tại bệnh viện mà còn cung ứng trong lực lượng CAND, mục tiêu lâu dài phấn đấu tiến ra thị trường..."- Đó là nội dung chỉ đạo của Trung tướng Đặng Hồng Đức, Thứ trưởng Bộ Công an tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025, triển khai nhiệm vụ công tác năm 2026 của Bệnh viện Y học cổ truyền Bộ Công an, tổ chức chiều 24/12, tại Hà Nội.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文