Những “quốc bảo” bảo vệ vùng trời, vùng biển Tổ quốc tham gia A80

Ngày 2/9/2025, tại Quảng trường Ba Đình sẽ diễn ra lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 (nhiệm vụ A80). Chương trình diễu binh, diễu hành mở đầu bằng lễ rước đuốc, tiếp đến là bắn loạt đại bác chào mừng. Tiếp theo, các biên đội bay sẽ bay qua Quảng trường Ba Đình. Thứ tư là diễu binh diễu hành các khối đi bộ.

Sau diễu binh diễu hành của khối đi bộ sẽ đến phần diễu binh của khối xe quân sự, xe đặc chủng Công an và diễu binh lực lượng vũ trang trên biển. Trong đó, diễu binh lực lượng vũ trang trên biển sẽ tiến hành ở Vịnh Cam Ranh, Khánh Hòa và diễn ra đồng thời với diễu binh của lực lượng xe pháo quân sự và xe đặc chủng Công an; được truyền hình trực tiếp về Quảng trường Ba Đình.

Đây là lần đầu tiên Việt Nam tổ chức diễu binh diễu hành trên biển tại Khánh Hòa. Trong đó, phương tiện của Quân chủng Hải quân đóng vai trò nòng cốt. Nổi bật nhất khối diễu binh trên biển là tàu ngầm Kilo thuộc Dự án 636 Varshavyanka do Nga phát triển, sản xuất tại nhà máy đóng tàu Admiralty Verfi (St. Petersburg), một trong những cơ sở đóng tàu lâu đời nhất của Nga.

Tàu ngầm Kilo luôn nằm trong danh sách tàu ngầm được quan tâm, xuất khẩu nhiều nhất thế giới. Các quốc gia đang vận hành tàu ngầm Kilo gồm Nga, Algeria, Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, Ba Lan, Romania và Việt Nam. Nhiều nước khác cũng quan tâm đến loại khí tài này.

Kilo thuộc lớp tàu ngầm tấn công chạy bằng động cơ diesel - điện, có nhiệm vụ tác chiến chống hạm, chống ngầm và tấn công mục tiêu mặt đất. Đây là tàu ngầm thuộc thế hệ tiên tiến nhất thế giới, dài gần 74 m, rộng 10 m, độ choán nước khoảng 3.100 tấn, tốc độ 20 hải lý/giờ (37 km/h), lặn sâu tối đa 300 m, hoạt động độc lập 45 ngày đêm, thủy thủ đoàn 52 người.

Về vũ khí, tàu được trang bị 6 ống phóng ngư lôi đường kính tiêu chuẩn 533mm. Tuy nhiên, thứ vũ khí uy lực nhất và quan trọng nhất trên Kilo là tổ hợp tên lửa hành trình đa năng Klub-S có khả năng khai hỏa đa dạng tên lửa. Trong đó, tên lửa 3M54E chống hạm chứa đầu nổ nặng 450 kg, tầm bắn tối đa 220 km, đủ sức phá hủy tàu mặt nước cỡ lớn. Phiên bản 3M-54E1 có tầm bắn 300 km, bay ở tốc độ cận âm 990 km/h cùng đầu nổ uy lực.

Klub-S cũng có thể triển khai tên lửa chống ngầm 91RE1/RE2 tầm bắn 50 km, có khả năng tự tách đầu đạn để ngư lôi tìm mục tiêu. Phiên bản 91RE1 tốc độ tối đa 2.900 km/h, ngư lôi mang đầu nổ 76 kg đủ sức đánh thủng vỏ tàu ngầm đối phương.

Để tấn công mặt đất, Klub-S có thể khai hỏa tên lửa 3M-14E có tầm bắn đạt 300 km, vận tốc cận âm Mach 0,8 (hơn 950km/h) và đầu đạn nặng 450 kg. Tên lửa loại này được trang bị hệ thống định vị toàn cầu, sử dụng hệ thống đo độ cao, khớp ảnh địa hình nên có thể bay bám sát địa hình, khiến đối phương khó phát hiện, đánh chặn.

Về phần diễu binh trên không, theo kế hoạch, Quân chủng Phòng không - Không quân sẽ tổ chức 9 tốp bay với 30 máy bay bay chào mừng trong dịp A80 gồm trực thăng, C295, C212i, Yak-130, L-39NG, Su-30MK2. Sử dụng ba sân bay cất, hạ cánh gồm Hòa Lạc, Gia Lâm (Hà Nội) và Kép (Bắc Ninh).

Nổi bật nhất đội hình là tiêm kích Su-30MK2, cũng là thế hệ máy bay chiến đấu hiện đại nhất của quân đội Việt Nam, được biên chế từ tháng 12/2006. Su-30MK2 là phiên bản nâng cấp sâu của Su-30 – vốn là mẫu tiêm kích đa năng hạng nặng tầm xa được tập đoàn KnAAPO của Nga phát triển dựa trên mẫu chiến đấu cơ Su-27SK nổi tiếng từ đầu thập niên 2000.

Về thiết kế, Su-30MK2 khá tương đồng Su-30 và Su-27, nhưng được trang bị động cơ mạnh mẽ, với công nghệ phụt nhiên liệu vector để tăng khả năng cơ động. Động cơ này giúp Su-30MK2 có thể đạt vận tốc lên tới Mach 2 (khoảng 2.100 km/h). Phạm vi hoạt động của máy bay vào khoảng 3.000 km khi không tiếp nhiên liệu và xa hơn nếu được tiếp liệu trên không.

Su-30MK2 được lắp đặt các thiết bị quang học thế hệ mới, bao gồm hệ thống bắt ngắm mục tiêu Sapsan-E, hệ thống quang điện tử OEPS-30MK-E và các thiết bị trinh sát. Máy bay được bố trí nhiều radar, gồm radar quét ngang, có tầm quét tối đa trên 100 km. Thiết bị được sử dụng để khóa các mục tiêu trên biển và phát hiện các điểm mù (blind spot) phía sau máy bay, đồng thời cung cấp thông tin mục tiêu cho các tên lửa không đối không bắn ra phía sau.

Bên cạnh đó, hệ thống radar nhắm bắn Su-30MK2 có khả năng bám bắt hàng chục mục tiêu cả trên không lẫn trên biển, khóa 4 mục tiêu khác nhau với độ chính xác cao.

Về vũ khí, máy bay có thể mang 12 tấn vũ khí treo trên 12 điểm cố định dưới cánh. Chúng có thể là tên lửa không đối không, không đối đất, rocket, bom dẫn đường hoặc bom trọng lực thông thường. Ngoài ra, Su-30MK2 cũng được trang bị pháo tốc độ cao để không chiến tầm gần. 

Trong tác chiến thực tế, Su-30MK2 thường được trang bị tên lửa đối không dẫn đường tầm nhiệt Vympel R-73 tầm bắn 30km, tốc độ hành trình Mach 2,5; tên lửa không đối không tầm trung R-27ER1 có tầm bắn 70-80km, trang bị đầu dẫn radar bán chủ động hoặc đầu dẫn hồng ngoại; tên lửa không đối không tầm trung R-77 có tầm bắn 80km, có thể đánh chặn mục tiêu ở độ cao 5m-25km, lắp đầu tự dẫn radar chủ động.

Trong nhiệm vụ không đối hạm, Su-30MK2 mang được 6 tên lửa diệt mục tiêu mặt đất, tàu chiến, radar, nổi bật là mẫu Kh-31A đạt tầm bắn 25-100km, lắp đầu tự dẫn radar chủ động. 

Để tấn công mục tiêu mặt đất, ngoài bom và rocket, Su-30MK2 có thể khai hỏa tên lửa Kh-29 có tầm bắn 10-30km (tùy từng biến thể), lắp đầu dẫn laser bán chủ động. Kh-29 có khả năng công phá các công trình quân sự của đối phương.

Gương mặt tiếp theo sẽ xuất hiện trên bầu trời Hà Nội vào ngày 2/9 tới là Yak-130 - dòng máy bay huấn luyện đa năng hai chỗ ngồi đã chứng tỏ vai trò quan trọng trong biên chế của không quân nhân dân Việt Nam, từng được mệnh danh là "bàn học bay".

Yak-130 có chiều dài khoảng 11,5m và sải cánh gần 10m, được vận hành bởi hai động cơ công suất 2.500 mã lực. Máy bay có trọng lượng cất cánh tối đa 10.290kg, được lắp 9 giá treo có thể mang theo 3.000 kg vũ khí, tốc độ bay tối đa 1.060 km/h và tầm bay cao nhất 12.500m. Ngoài huấn luyện, Yak‑130 còn có thể hoạt động như tiêm kích hạng nhẹ, trinh sát và tấn công tầm trung.

Được phát triển bởi Viện Nghiên cứu Yakovlev (Nga), Yak‑130 là giải pháp tổng hòa cho yêu cầu đa nhiệm, nhỏ gọn và chi phí vận hành vừa phải. So với các dòng máy bay huấn luyện khác, Yak-130 được trang bị một buồng lái cùng hệ thống điều khiển tân tiến nhất hiện nay, có khả năng mô phỏng được tính năng chiến đấu của máy bay thế hệ 4, 4+ và thế hệ 5 của cả Nga và châu Âu.

Vũ khí máy bay mang theo có thể dễ dàng tiêu diệt tàu đổ bộ, bộ binh, xe thiết giáp, trực thăng, máy bay vận tải và máy bay không người lái... Có khả năng bay thấp bám địa hình tốt, vốn là đặc tính quan trọng của máy bay cường kích.

Với kích thước tương đồng Yak-130, L-39NG thế hệ máy bay huấn luyện phản lực hiện đại, ưu việt và phù hợp cho hoạt động đào tạo phi công tiêm kích chiến đấu của QĐND Việt Nam. Đây cũng sẽ là lần đầu tiên L-39NG tham gia bay biểu diễn tại buổi lễ quan trọng của đất nước.

L-39NG do Aero Vodochody của CH Czech phát triển, có thiết kế dựa trên loại máy bay L-39 Albatros nhưng đã cải tiến về động lực học để giảm thiểu sức cản không khí và thiết bị hiện đại hơn. Máy bay trang bị một động cơ phản lực FJ44-4M, thiết bị điều khiển buồng lái được số hóa, ứng dụng cả trí tuệ nhân tạo (AI), phù hợp huấn luyện phi công các máy bay thế hệ thứ 4 và 5.

Về đặc tính kĩ thuật, FlyingMag cho biết, L-39NG có chiều dài 11,7m, sải cánh 9,4m, trọng lượng cất cánh tối đa khoảng 5,8 tấn (bao gồm giá treo nhiên liệu ngoài). Máy bay đạt vận tốc tối đa khoảng 900km/h, trần bay 11.500m và tầm bay 2.600km, nhưng có thể tăng thêm nếu mang thêm thùng nhiên liệu gắn ngoài. Mẫu L-39 có giá chào bán hiện nay khoảng 15 triệu USD/ chiếc.

Ngoài mục đích huấn luyện, L-39NG cũng có thể mang theo hơn một tấn vũ khí (nếu bỏ thùng nhiên liệu dưới cánh), bao gồm tên lửa không đối không, bom dẫn đường không đối đất dẫn đường laser, bom trọng lực, tên lửa không đối đất không dẫn đường FFAR cùng pháo phòng không. Trong quá trình thử nghiệm, L-39NG từng khai hỏa tên lửa S-5, bom P-50-75, bom OFAB-100-120.