Bệnh Zika làm teo não trẻ sơ sinh có nguy cơ "đổ bộ" Việt Nam

• Quân đội Brazil tham gia chống đại dịch Zika
• Đại dịch Zika bùng nổ khắp châu Mỹ
• Brazil: Dịch Zika bùng nổ, ngày càng nhiều trẻ em bị dị tật bẩm sinh

Báo động đỏ toàn cầu

Bà Margaret Chan, Tổng giám đốc WHO cho rằng dịch Zika là cực kỳ đáng lo ngại. Virus Zika sẽ tiếp tục lan truyền tới hầu hết các nước khu vực châu Mỹ, những nơi có lưu hành muỗi Aedes. Các chuyên gia y tế thế giới cũng bày tỏ lo ngại khi virus Zika có thể lan sang châu Á vì khu vực này có nhiều muỗi Aedes.

Virus Zika khiến mọi người lo sợ là bởi một số chuyên gia cho rằng có liên quan tới hàng nghìn trẻ em sinh ra với bộ não bị teo vì mẹ nhiễm virus lúc mang thai, ảnh hưởng tới việc phát triển tâm thần cũng như thể chất của trẻ. Tình trạng trầm trọng đến mức một số nước đã khuyến cáo phụ nữ không mang thai trong thời gian này.

Căn bệnh này có các biểu hiện như sốt, phát ban, đau khớp, đỏ mắt và các biểu hiện này có thể kéo dài từ vài ngày tới vài tuần. Nhưng, đáng chú ý là 80% người mang virus không có triệu chứng nào.

Lý giải nguyên nhân khiến virus lây lan nhanh, đại diện Cục Y tế Dự phòng cho biết là do người dân chưa từng phơi nhiễm với virus Zika nên không có miễn dịch trong cộng đồng, hơn nữa, loại muỗi Aedes truyền virus Zika phổ biến ở hầu hết các nước khu vực châu Mỹ, trừ Canada và Chile.

Việc virus Zika được truyền qua muỗi Aedes đã được khẳng định rõ ràng, trong khi các đường lây truyền khác thì rất hạn chế. Virus Zika cũng đã được phân lập trong tinh dịch và cũng ghi nhận một trường hợp có khả năng lây truyền qua đường tình dục. Virus Zika có thể lây truyền qua đường máu nhưng không phải là phổ biến. Tuy nhiên việc hiến máu và truyền máu cần được tuân thủ các quy trình chuẩn để đảm bảo an toàn.

WHO cũng cho rằng, các bằng chứng về việc truyền bệnh từ mẹ sang con cũng rất hạn chế. Hiện nay không có bằng chứng về việc lây truyền virus Zika qua sữa mẹ, nên những bà mẹ trong vùng có virus Zika vẫn nên cho con bú sữa mẹ bình thường. Các nghiên cứu gần đây có thể cung cấp thêm bằng chứng về việc truyền từ mẹ sang con khi sinh khi dịch Zika tại Brazil đã trùng hợp với sự gia tăng đáng kể các trường hợp mắc bệnh đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh.

Cần làm gì để phòng ngừa virus Zika

WHO cho rằng, để phòng bệnh hiệu quả virus Zika, cần phải loại trừ nơi sinh sản của muỗi, đặc biệt là những đồ đựng nước; không để muỗi đốt. Do đó cần loại bỏ nơi sinh sản của muỗi bằng cách thu dọn những vật dụng đựng nước nơi muỗi có thể đẻ trứng như thùng, xô, chậu, lọ hoa, lốp xe và đậy nắp kín những nơi đựng nước sinh hoạt.

Điều này cũng góp phần khống chế dịch sốt xuất huyết. Người dân sống trong khu vực lưu hành muỗi Aedes cần phòng muỗi đốt bằng bôi hóa chất đuổi muỗi hoặc mặc quần áo dài để tránh bị muối đốt; đóng các cửa để muỗi không vào nhà, nằm màn khi ngủ kể cả ban ngày.

Phụ nữ mang thai nên được chăm sóc cẩn thận để tránh bị muỗi đốt. Phụ nữ khi đi đến vùng lưu hành virus Zika nên tư vấn cán bộ y tế trước và sau khi trở về; trong trường hợp có phơi nhiễm với virus Zika nên tư vấn với cán bộ y tế để theo dõi chặt chẽ trong suốt quá trình mang thai.

PGS.TS. Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng khuyến cáo người dân về các biện pháp chủ động phòng chống bệnh do virus ZIKA xâm nhập và lây lan tại nước ta.

Theo đó, người nhập cảnh về từ các nước có lưu hành virus ZIKA chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 14 ngày, nếu có biểu hiện sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị, không tự ý điều trị tại nhà.

Tại gia đình, người dân cần đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng. Thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn để diệt loăng quăng, bọ gậy; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân chạn.  

Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày. Người dân cần hợp tác chặt chẽ với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất diệt muỗi để phòng, chống dịch. Để phòng bệnh, khi đến những vùng nguy cơ, mọi người cần bôi các loại thuốc xua côn trùng để tránh bị muỗi đốt.