Bệnh quai bị vào mùa: Đàn ông thận trọng kẻo vô sinh

• Bệnh quai bị và biến chứng nguy hiểm
• Bùng phát bệnh quai bị ở huyện miền núi Quảng Nam

Hiện đang là “mùa” quai bị và điều đáng lo không chỉ là số người bệnh tăng hơn trước, mà là những biến chứng trong khi bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. 

Bởi bệnh có thể gây viêm màng não, phụ nữ có thai bị quai bị có thể bị sảy thai, đẻ non, còn nam giới tuổi trưởng thành có thể vô sinh nếu viêm tinh hoàn nặng hai bên.

Chiều 20-2, Ths.BS Vũ Mạnh Cường – Phó khoa Bệnh truyền nhiễm (Bệnh viện E) cho biết, Bệnh viện vừa tiếp nhận bệnh nhân T.V.A (28 tuổi, ở Nghĩa Tân, quận Cầu Giấy) vào viện trong tình trạng sốt, sưng đau góc hàm 2 bên, tinh hoàn bên trái sưng đau. Các bác sĩ đã khám và làm các xét nghiệm cần thiết, xác định bệnh nhân bị quai bị có biến chứng viêm tinh hoàn bên trái. 

Qua siêu âm, các bác sĩ phát hiện dịch trong màng tinh hoàn, tinh hoàn bên trái có kích thước to hơn bình thường. 

5 ngày trước đó, bệnh nhân có tiếp xúc với một người bạn mắc quai bị rồi bị sốt nhẹt, sưng đau góc hàm bên phải, sau đó bệnh lan xuống tinh hoàn bên trái. Bệnh nhân tự điều trị tại nhà nhưng không khỏi.

Nằm điều trị bên cạnh giường bệnh nhân A. là bệnh nhân Đ.T.V (63 tuổi, ở Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm) cũng nhập viện do mắc quai bị từ 5 ngày trước. Bệnh nhân V. nhập viện trong tình trạng sưng đau góc hàm bên phải, sau đó lan sang bên trái. 

Bác sĩ tiến hành siêu âm cho thấy tuyến nước bọt mang tai 2 bên có kích thước to hơn bình thường. Kết quả xét nghiệm mem tụy trong máu (amylase) tăng cao gấp 2,5 lần so với bình thường. Bệnh nhân không rõ nguồn lây, vì gia đình không có ai mắc bệnh và bệnh nhân chưa tiêm vaccine phòng bệnh quai bị.

Khoa truyền nhiễm (Bệnh viện Bạch Mai) cũng đang điều trị cho bệnh nhân B.Q.T, 23 tuổi, bị quai bị biến chứng gây sưng đau tinh hoàn, sưng hai tuyến mang tai và sốt nhẹ. 

Bệnh nhân cho biết mắc bệnh sau vài ngày tiếp xúc với một người bạn bị quai bị. Sau khi sưng hai tuyến mang tai và sốt cao, bệnh nhân bị sưng, đau tinh hoàn và phải vào viện cấp cứu. Đây không phải là bệnh nhân duy nhất bị biến chứng do quai bị mà Bệnh viện Bạch Mai đang điều trị. 

Vì thế, TS. BS Đỗ Duy Cường, Trưởng Khoa truyền nhiễm khuyến cao các bệnh nhân không nên chủ quan với bệnh quai bị, bởi bệnh này khi biến chứng rất nguy hiểm và có thể để lại hậu quả lâu dài.

Theo Ths.BS Vũ Mạnh Cường, bệnh quai bị ở người lớn tuy ít gặp, nhưng thường nặng và có nhiều biến chứng hơn ở trẻ em, như viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn với tỷ lệ 20-35% ở người sau tuổi dậy thì. Tinh hoàn sưng to, đau, mào tinh căng. 

Tình trạng viêm và sốt kéo dài 3-7 ngày, sau đó khoảng 50% số trường hợp tinh hoàn teo dần và có thể dẫn đến tình trạng giảm số lượng tinh trùng và vô sinh. 

Biến chứng gây viêm buồng trứng, có tỷ lệ 7% ở nữ sau tuổi dậy thì, ít khi dẫn đến vô sinh. Đặc biệt, bệnh quai bị ở phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể gây sẩy thai hoặc sinh con dị dạng, trong 3 tháng cuối của thai kỳ có thể sinh non hoặc thai chết lưu.

Bệnh quai bị còn có thể biến chứng gây nhồi máu phổi, dẫn đến hoại tử mô phổi. Nhồi máu phổi là biến chứng xảy ra sau viêm tinh hoàn. Biến chứng gây viêm tụy, có tỷ lệ 3% - 7%, là một biểu hiện nặng của quai bị. Bệnh nhân bị đau bụng nhiều, buồn nôn, có khi tụt huyết áp. 

Các tổn thương thần kinh như viêm não có tỷ lệ 0,5%, bệnh nhân có các hiện tượng như: thay đổi tính tình, bứt rứt, khó chịu, nhức đầu, co giật, rối loạn tri giác, rối loạn thị giác, đầu to do não úng thủy.

 Tổn thương thần kinh sọ não dẫn đến điếc, giảm thị lực, viêm tủy sống cắt ngang, viêm đa rễ thần kinh. Ngoài ra, còn có một số biến chứng nguy hiểm khác như viêm cơ tim, viêm tuyến giáp, viêm tuyến lệ, viêm thần kinh thị giác, viêm thanh khí phế quản, viêm phổi, rối loạn chức năng gan, xuất huyết do giảm tiểu cầu…