Cơ hội cho vaccine Việt Nam xuất ngoại

Việt Nam hiện là một trong rất ít nước tự sản xuất được vaccine sử dụng phòng, chống dịch bệnh.

Những năm gần đây, các công ty sản xuất vaccine đã được đầu tư dây chuyền sản xuất đảm bảo theo đúng tiêu chuẩn GMP của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và đã sản xuất đủ cung cấp cho tiêm chủng mở rộng (TCMR) và tiêm chủng dịch vụ: Khả năng sản xuất vaccine viêm não Nhật Bản B là 6 triệu ml mỗi năm, trong khi nhu cầu của tiêm chủng mở rộng khoảng 4 triệu ml, khả năng sản xuất vaccine sởi là 7,5 triệu liều, trong khi nhu cầu mới là 3 triệu liều, khả năng sản xuất vaccine bại liệt uống khoảng 40 triệu liều, trong khi nhu cầu là 7,5 triệu liều.

Nhờ sử dụng các vaccine sản xuất trong nước cho chương trình TCMR mà Việt Nam đã thanh toán được bệnh bại liệt từ năm 2000, loại trừ uốn ván sơ sinh vào năm 2005 và các bệnh truyền nhiễm có vaccine dự phòng giảm từ hàng trăm đến hàng nghìn lần.

Nhưng một thành tích đáng ghi nhận của Việt Nam là, không chỉ đảm bảo về số lượng, mà chất lượng vaccine đã đạt tầm quốc tế. Điều này đã được ông Lahouari Belghabi, Trưởng đoàn đánh giá của WHO, nhấn mạnh: “Việt Nam đã vượt qua được đánh giá công nhận các chức năng hệ thống quản lý quốc gia về vaccine (NRA) với kết quả rất xuất sắc: tất cả các chức năng đều đạt trên 90%, trong đó có 3 chức năng đạt 100%, bình quân cả 6 chức năng NRA đạt 95%”. Theo kế hoạch, ngày 21/6/2015, Trưởng đại diện của WHO khu vực Tây Thái Bình Dương sẽ sang trao chứng nhận cho Việt Nam.

Theo GS.TS. Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế, đánh giá này được đưa ra sau khi WHO tổ chức đánh giá thẩm định chức năng NRA của Việt Nam, vào ngày 17-4. Trước đó, 14 chuyên gia hàng đầu của WHO về NRA đến từ 8 quốc gia và 2 quan sát viên đến từ Liên bang Nga đã có một tuần kiểm tra, đánh giá độc lập 6 chức năng của NRA, gồm: Chức năng hệ thống, chức năng quản lý cấp phép đăng ký, chức năng kiểm nghiệm, thanh tra GMP, thử nghiệm lâm sàng, giám sát phản ứng tiêm chủng. Bộ tiêu chuẩn để đánh giá NRA ở Việt Nam được áp dụng cho tất cả các nước trên thế giới, gồm cả những nước có nền công nghiệp sản xuất vaccine phát triển nhất như: Canada, Mỹ, Pháp, Bỉ…

Ông Lahouari Belghabi cho biết: Thậm chí, có chức năng rất khó như theo dõi phản ứng sau tiêm chủng, chức năng cấp phép, nhưng các bạn đã vượt qua một cách rất xuất sắc. Với kết quả này, Việt Nam có thể tự tin về các tiêu chuẩn quản lý vaccine đã được nâng lên đạt tiêu chuẩn quốc tế, vaccine sản xuất tại Việt Nam không chỉ được sử dụng tại Việt Nam, mà có thể xuất khẩu sang các nước khác trên thế giới. Qua đợt đánh giá này, WHO cũng đưa ra một số khuyến nghị để Việt Nam hoàn thiện hơn một số chức năng NRA, sau đó, Việt Nam sẽ báo cáo cho Đoàn đánh giá của WHO trước ngày 17/6/2015.

Việc WHO công nhận Việt Nam đạt tiêu chuẩn của WHO về NRA đặc biệt có ý nghĩa, trở thành một dấu mốc quan trọng của Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất vaccine.

Theo GS.TS Nguyễn Thanh Long, từ trước đến nay, rất ít nước, kể cả những nước phát triển trên thế giới, có thể vượt qua được sự đánh giá này ngay từ lần đầu như ở Việt Nam. Chúng ta không chỉ chủ động được nguồn cung vaccine với giá thành rẻ, mà đặc biệt, với việc WHO công nhận hệ thống NRA, sẽ mở ra cánh cửa xuất khẩu vaccine của Việt Nam ra thế giới, để góp phần cung cấp vaccine phòng, chống dịch bệnh cho khu vực và cho toàn cầu. Hiện, Việt Nam là một trong 44 nước trên thế giới có công nghiệp sản xuất vaccine, trong đó 39 quốc gia được công nhận đạt NRA và có thể xuất khẩu vaccine. Các vaccine như sởi, tả... của Việt Nam đang được Liên minh vaccine và tiêm chủng toàn cầu quan tâm.

Vì thế, sau khi WHO công nhận Việt Nam đạt NRA, có thể các vaccine này sẽ là vaccine đầu tiên được xuất khẩu. Cùng với việc xuất khẩu vaccine, Việt Nam còn có thể được tham gia đoàn thẩm định của WHO để đánh giá hệ thống quản lý vaccine các nước khác.