H-Capita: "Bão" dư luận vì còn đó những nghi vấn
Sự nhiễu "loạn" thông tin trong dư luận hiện nay khiến có bệnh nhân ung thư hoang mang, nghi ngại trong việc dùng thuốc trị bệnh ung thư. Thủ tướng đã phải chỉ đạo giao Thanh tra Chính phủ thanh tra toàn diện công tác cấp phép nhập khẩu, đăng ký thuốc của Cục Quản lý Dược (QLD) - Bộ Y tế.
"Thuốc H-Capita caplet 500mg của Công ty VN Pharma có được coi là thuốc giả hay không. Cục QLD phải có câu trả lời người dân rõ ràng minh bạch về vấn đề này. Chứ không thể né tránh! Tại sao có cả một hàng rào thẩm định cấp phép thuốc nhập khẩu với đội ngũ hùng hậu, kĩ càng mà lại để lọt lưới vào tới giai đoạn đấu thầu, tới các bệnh viện (BV) để đến khi "nghi vấn giá thấp" của VN Pharma mới nhờ Công an phối hợp điều tra rồi rút giấy phép các loại thuốc của VN Pharma nhập khẩu?". Bà Phạm Khánh Phong Lan, nguyên Phó Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đặt vấn đề trong trao đổi với PV Báo CAND.
| Bệnh nhân ung thư điều trị tại Bệnh viện Ung bướu TP Hồ Chí Minh. (Ảnh mang tính minh họa) |
Bà Phạm Khánh Phong Lan cũng nhận định, giải pháp đấu thầu thuốc tập trung đã cho thấy sự bất ổn. Mục tiêu đặt ra của Bộ Y tế sắp tới sẽ hạ giá thuốc trúng thầu xuống còn 10-15% nữa thì càng cần phải xem xét lại. Vì như vậy lại vẫn coi trọng vấn đề giá mà không đặt trọng vấn đề kĩ thuật trong đấu thầu. Mục tiêu này lại sẽ lại tạo ra cơ hội cho những sản phẩm thuốc trôi nổi từ nước ngoài vào VN.
Bà Lan cũng khẳng định, qua vụ việc VN Pharma cho thấy, bị can Nguyễn Minh Hùng đã chuẩn bị kĩ lưỡng, cùng với nhóm tòng phạm làm hồ sơ giả cho lô thuốc toàn bộ. Không giấy tờ, không nguồn gốc, không xuất xứ thì dù có kết quả kiểm nghiệm ở đâu đi chăng nữa thì nó vẫn được coi là "đồ giả".
Cục QLD và Bộ Y tế khẳng định, toàn bộ việc cấp phép là đúng qui trình. Theo bà Lan, việc đúng hay không đúng qui trình hiện phải chờ Thanh tra Chính phủ vào cuộc và Công an điều tra lại cho minh bạch.
Theo đó, bà Lan đã đưa ra một số dẫn chứng cho rằng, trả lời của Cục QLD trước dư luận về qui trình cấp giấy phép nhập khẩu lô thuốc H-Capita chứa đựng quá nhiều mâu thuẫn.
"Không thể trả lời rằng, đã cấp số đăng kí rồi nhưng do nghi vấn H-Capita có vấn đề nên Cục QLD đã báo cho Bộ Công an để kịp thời điều tra. Điều này là mâu thuẫn vì Cục QLD dựa vào căn cứ nào để nghi ngờ? Toàn bộ qui trình, bộ phận thẩm định của Cục QLD trong cấp phép nhập khẩu cho thuốc H-Capita thì đa số là căn cứ trên hồ sơ để duyệt, thấy hồ sơ có những điểm không khớp nhưng bộ phận thẩm định vẫn "nhắm mắt" cấp. Và nhấn mạnh: "Đến khi có người trong Công ty VN Pharma tố cáo ra thì Cục QLD mới có "động thái" này!".
Cũng theo bà Phạm Khánh Phong Lan, về việc "định danh" lô hàng H-Capita là kém chất lượng hay giả, Cục QLD "cũng không có cơ sở gì" vì, khi một loại thuốc được cấp giấy phép nhập khẩu, khi đưa ra lưu hành, sử dụng cho bệnh nhân phải chờ qua một thời gian, qua quá trình sử dụng lúc đó mới có những cảnh báo từ BS, từ bệnh nhân, về cho Sở Y tế (nhà quản lý-PV) rồi từ đây báo cáo lại cho Cục QLD.
Còn trong vụ H-Capita, lúc Cục QLD báo cho Công an nhờ hỗ trợ thì thuốc còn niêm phong trong kho, chưa sử dụng thì làm sao biết "kém chất lượng"? Lý do Cục QLD trả lời do thấy giá thuốc H-Capita của VN Pharma đưa ra giá trúng thầu thấp nên mới nghi ngờ, theo bà Lan càng thêm mâu thuẫn ở chỗ, khi VN Pharma trúng thầu thì Sở Y tế TP Hồ Chí Minh chưa hề có báo cáo lên Cục QLD? Vậy Cục QLD lấy thông tin ở đâu về lô thuốc này trúng thầu vào Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, giá là bao nhiêu để nói là do nghi ngờ giá thấp?
Ngoài ra, vào thời điểm thuốc H-Capita trúng thầu vào khu vực TP Hồ Chí Minh, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh lúc đó mới báo cáo cho ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam để cùng phối hợp trong trả tiền bệnh nhân dùng thuốc khi thuốc được lưu hành.
Nhưng ở thời điểm đó cũng chưa hề kí hợp đồng với các BV để cung ứng các mặt hàng đấu thầu. Vì vừa mới có kết quả trúng thầu thì Bộ Y tế đã "ách" lại vì Công an điều tra, bắt Tổng Giám đốc VN Pharma. Nên Cục QLD làm sao biết được giá trúng thầu rẻ hay đắt?
Một tình huống nữa, nếu như Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đã trình báo cáo cho Cục QLD rồi đi chăng nữa, thì "ai" chỉ cho Cục QLD "mở" ra trong hàng ngàn danh sách các công ty nhập khẩu thuốc vào Việt Nam, để Cục QLD "cầm trúng" hồ sơ H-Capita để nói rằng, giá nó quá rẻ?
Cũng theo bà Lan, còn rất nhiều loại thuốc khác trúng thầu vào các BV có giá còn rẻ hơn H-Capita, tại sao Cục QLD không nghi ngờ mà chỉ có H-Capita? Nếu như vậy thì sao không huy động nhân lực để mang tất cả hồ sơ những loại thuốc giá rẻ ra nhờ Công an điều tra, có phải là thuốc kém chất lượng hay không?
Đề cập tới vấn đề vì sao H-Capita không những “lọt” qua khâu kiểm tra hồ sơ của Cục QLD mà còn “lọt” cả khâu đấu thầu, một cán bộ Khoa Dược của một BV tại TP Hồ Chí Minh cũng cho hay, VN Pharma trúng thầu thuốc H-Capita là vì đã làm giả hồ sơ xuất xứ nên thuốc được đứng ở nhóm dược phẩm sản xuất ở nước phát triển để đấu thầu.
Việc sản xuất thuốc giả, thuốc kém chất lượng mang lại lợi nhuận khổng lồ, cho tới nay cũng chưa có một quốc gia nào dám khẳng định sẽ chấm dứt được chuyện sản xuất thuốc giả. Nhưng vấn đề là nhà quản lý phải có kiểm soát, kiểm tra để phát hiện ra và sau đó xử lý thật nghiêm.
Bà Phạm Khánh Phong Lan cũng cho biết, bà đã có một văn bản góp ý về Luật Dược sửa đổi năm 2015 gửi tới Bộ Y tế, trong đó đã chứng minh nguyên nhân tăng giá thuốc một phần vì các công ty dược không thể bỏ qua việc kê đơn, hoa hồng cho BS. Những quy định về việc nhập khẩu thuốc là rất chặt chẽ. Vấn đề là người thực hiện, thẩm định, những người “gác cổng” làm việc ra sao để thuốc kém chất lượng không lọt vào.
Nhưng, để chấm dứt chuyện phí "bôi trơn", hoa hồng cho BS thì phải sửa lại luật. Ngoài ra, trong các điều khoản của luật pháp hiện nay không có điều khoản nào "xử" việc BS ăn hoa hồng trong kê toa. Tại nước ngoài, nếu nhà quản lý phát hiện công ty chi hoa hồng cho BS kê toa tìm cách đẩy thuốc vào BV thì luật pháp sẽ xử chính công ty chứ không xử phạt BS.
Có công ty bị phạt lên tới cả tỷ USD nếu bị phát hiện kê hoa hồng cho BS. Thậm chí đóng cửa công ty. Ngược lại ở ta hiện nay, do khâu "gác cổng" còn để lọt cả thứ thuốc như H-Capita thì tất yếu sẽ xảy ra việc chạy đua nhau chi hoa hồng thật cao để thuốc trúng thầu vào thị trường, vào BV.