Ghép gan cứu sống hai bệnh nhi xơ gan giai đoạn cuối

• Ca ghép gan cấp cứu từ người cho sống giúp bệnh nhân 40 tuổi thoát chết
• “Phép màu” lại đến với cô bé đầu tiên được ghép gan
• Bệnh nhi nhỏ tuổi nhất được ghép gan từ bố đã được xuất viện
• Thực hiện thành công ca ghép gan cho bé 13 tháng tuổi

Thành quả đó là nhờ vào những nỗ lực đầy tuyệt vời của ê kíp gây mê, phẫu thuật và hồi sức sau mổ của Bệnh viện Nhi Trung ương với sự giúp đỡ của Giáo sự Chin-su Liu cùng các cộng sự đến từ bệnh viện Veterans General – Đài Loan. Hai cháu bé đã có một cuộc sống mới nhờ một phần gan được hiến từ sự hy sinh cao cả của cha và mẹ. 

Chỉ trong hai ngày 24 đến 26-2, các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương đã thực hiện thành công hai ca ghép gan cho hai bệnh nhi nhỏ tuổi. Bé gái T.H.A. (20 tháng tuổi, nặng 9.5kg, ở Phú Thọ) được ghép ngày 24-2 và bé trai T.G.B. (9 tháng tuổi, nặng 7.5kg, ở Quảng Ngãi) ghép ngày 26-2. 

Cả hai bệnh nhân đều mắc bệnh teo đường mật bẩm sinh. Đây là dị tật bẩm sinh nặng của hệ thống đường mật, gây tổn thương đường mật trong và ngoài gan, khiến sự dẫn mật bị ứ trệ và gây hậu quả xơ gan mật và các biến chứng nặng nề, bệnh nhi có thể tử vong do xuất huyết tiêu hóa nặng hoặc hôn mê gan.

Theo TS.BS Cao cấp Nguyễn Phạm Anh Hoa, Trưởng khoa Gan Mật, cả hai bệnh nhân đều có tình trạng xơ gan nặng mất bù và có nhiều các biến chứng nặng đe dọa tử vong như: xuất huyết tiêu hóa do ăng áp lực tĩnh mạch cửa, nhiễm trùng đường mật tái diễn, suy chức năng gan…

Người mẹ hiến gan để cứu con

Các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương đã hội chẩn và đưa ra quyết định ghép gan là biện pháp duy nhất có thể cứu sống bệnh nhân. Tuy nhiên, đây là quyết định rất khó khăn trong hoàn cảnh bệnh viện đang cùng cả nước phải dồn nhân lực cho cuộc chiến chống dịch COVID-19, bệnh nhân đang trong tình trạng nặng, một trong hai bệnh nhân là trẻ rất nhỏ, đòi hỏi sự quyết tâm của đội ngũ y bác sĩ để vượt qua các trở ngại về kỹ thuật

“Ghép gan là phẫu thuật khó, ghép gan cho trẻ em là phẫu thuật đặc biệt khó khăn do cấu trúc giải phẫu phức tạp, tình trạng bệnh nền nặng, yêu cầu trình độ cao về phẫu thuật, gây mê hồi sức và chăm sóc trước trong và sau mổ. Mặc dù có nhiều trung tâm ghép gan cho người lớn, nhưng cả nước chỉ có ba bệnh viện: bệnh viện Nhi đồng 2, Vinmec, Nhi Trung ương là nơi đã thực hiện thành công những ca ghép gan trên trẻ em,đặc biệt là các ca ghép khó như ghép gan ở trẻ em nhỏ, trẻ có cân nặng thấp, ghép gan từ người cho không phù hợp nhóm máu… Bệnh viện Nhi Trung ương cũng là nơi có số lượng bệnh nhi lớn nhất” - GS.TS Lê Thanh Hải, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ.

Sau khi tiến hành hội chẩn, các bác sĩ quyết định tiến hành ghép gan cho hai bệnh. Cả hai trường hợp này được nhận gan từ bố mẹ đẻ của mình, trong đó bé gái nhận gan từ mẹ, bé trai nhận gan từ bố, đều cùng 29 tuổi.

Do đây là ca bệnh khó nên trong quá trình ghép có nhiều thách thức đặt ra. TS.BS Phạm Duy Hiền, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương kiêm Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Nội soi Nhi khoa và Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp – thay mặt ê kíp trực tiếp phẫu thuật cho bệnh nhi cho biết, khó khăn nhất với trường hợp bệnh nhi T.H.A. nằm ở bất thường giải phẫu gan của người mẹ cần các kỹ thuật tạo hình mạch máu.

Đối với bé trai có khó khăn hơn do mức độ xơ gan nặng, tĩnh mạch cửa (một tĩnh mạch cấp máu quan trọng cho gan) bị xơ hẹp. Trong mổ các bác sĩ đã phải thực hiện rất nhiều thủ thuật để tăng cường lượng máu cho tĩnh mạch cửa. Trong khi đó, bên phía người cho cũng có bất thường hệ thống động mạch cung cấp cho mảnh gan ghép. 

“Chúng tôi phải vô cùng cẩn thận khi lấy mảnh gan ghép ra nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn tuyệt đối không gây tổn thương đến phần gan còn lại. Đây là một thách thức về mặt phẫu thuật đã được các bác sĩ vượt qua và phẫu thuật thành công” - TS.Phạm Duy Hiền cho biết.

Ở trẻ nhỏ, một khó khăn khác là khẩu kính động mạch gan rất nhỏ, chỉ 2mm. Các bác sĩ phải sử dụng kính hiển vi phẫu thuật để nối hai đầu động mạch. Ca mổ đầu tiên diễn ra trong 9 giờ và ca thứ hai kéo dài hơn, khoảng 10 giờ. Tình trạng sau mổ tạm thời ổn định, bệnh nhân đã được chăm sóc tích cực sau phẫu thuật và hiện được theo dõi, điều trị và chăm sóc tại khoa Gan Mật – Trung tâm Tiêu hóa, Gan Mật và Dinh dưỡng – Bệnh viện Nhi Trung ương.

Từ ga ghép gan đầu tiên năm 2005, đến nay Bệnh viện Nhi Trung ương đã ghép gan thành công cho 18 trường hợp, đa số là các trẻ nhỏ dưới 10kg. Bệnh viện là một trong những cơ sở y tế thực hiện những ca ghép gan đầu tiên của Việt Nam đặc biệt trong lĩnh vực Ngoại Nhi. Hai ca ghép gan thành công trong đó có một trẻ chỉ mới 9 tháng tuổi một lần nữa đánh dấu các bước tiến bộ về kỹ thuật ghép tạng và các nỗ lực của bệnh viện trong điều trị các bệnh nhi không may mắc bệnh hiểm nghèo.