Không biết cách cứu trẻ hóc dị vật, chỉ vài phút là có thể tử vong

• Dùng cơm chữa hóc dị vật ở cổ, người phụ nữ suýt mất mạng
• Hóc dị vật ở người lớn – chuyện không đùa
• Bác sĩ có đôi tay vàng, gắp thành công hơn 1.000 ca hóc dị vật
• Nhiều trẻ bị hóc dị vật dịp Tết
• Xử lý khi trẻ hóc dị vật
• Nhiều trẻ em bị hóc dị vật

Bệnh viện (BV) Nhi Trung ương từng phải tiếp nhận nhiều trẻ nhỏ nhập viện do hóc dị vật, có thời điểm tới 4-5 ca/tuần. Dị vật thường là đồng xu, đồ chơi, cúc áo, hạt quả, thậm chí, một số trường hợp trẻ nuốt phải các vật kim loại sắc nhọn như đinh vít, dây xích… gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe và tính mạng của trẻ. 

Mặc dù các bác sĩ đã lên tiếng cảnh báo nhiều lần, nhưng vẫn có những em bé phải qua đời chỉ vì những sơ suất nhỏ của cha mẹ, hoặc do không biết cách sơ cứu ban đầu cho bé.

Tuần vừa qua, BV Nhi Trung ương cũng vừa phải tiếp nhận một bệnh nhi 2 tuổi (Nam Định) bị hóc hạt nhãn trong tình trạng rất nặng. Trao đổi với báo giới vào chiều 25-7, BS. Phạm Ngọc Toàn (Khoa Cấp cứu chống độc, BV Nhi Trung ương) cho biết, bệnh nhi được chuyển tới BV Nhi Trung ương vào ngày 22-7. 

Theo người nhà bệnh nhân thì lúc đi học về, cháu được người chú ruột cho ăn nhãn. Do không bóc hạt nhãn ra, lúc đang ăn cháu bé bật cười dẫn đến ho sặc sụa làm hạt nhãn rơi vào đường thở khiến người tím tái. 

Bé đã được đưa đi cấp cứu tại BV Đa khoa tỉnh Nam Định và khi chuyển lên BV Nhi Trung ương, cháu bé đã bị ngưng tim, phù phổi cấp.

Theo BS. Toàn, do xử lý ban đầu không đúng nên cháu bé đã bị hôn mê khi nhập viện. Mặc dù các bác sĩ đã tích cực cấp cứu nhưng do não đã tổn thương, không hồi phục do thiếu ô-xy nên hiện cháu bé đang trong tình trạng sống thực vật. Trước đó, BV đã từng tiếp nhận một cháu bé bị hóc hạt chôm chôm, khi đến BV đã bị ngưng tim do xử trí quá muộn.

BS Toàn khuyến cáo, việc xử trí hóc dị vật rất quan trọng nên phải là kiến thức thường thức cho các bậc phụ huynh, để khi trẻ có dấu hiệu bị hóc dị vật, cha mẹ xử lý nhanh, đúng cách để cứu trẻ. 

Dị vật có trong đường thở từ 5-6 phút sẽ khiến bé ngừng thở, suy hô hấp dẫn tới tử vong. Nếu cách xử trí ban đầu đúng thì có thể cứu sống được bệnh nhân. Còn nếu việc xử trí không đúng và kịp thời trong vài phút đầu, trẻ sẽ bị thiếu ô-xy lên não khi chuyển đến cấp cứu tại BV. Trường hợp như vậy thì dù có cứu được mạng sống cũng để lại di chứng suốt đời

Theo BS. Toàn, nếu trẻ đang chơi, đột nhiên ho nhiều, ho tím tái, nôn, trớ cần… cha mẹ cần nghĩ tới việc bị hóc dị vật. Trẻ ho tốt, ho không có tím tái cần theo dõi trẻ và đưa tới cơ sở y tế. Trong lúc di chuyển không nên bế trẻ nằm ngửa. 

Nếu trẻ ho tiếng ho không rõ, tím tái, vật vã, li bì cần phải sơ cứu tại chỗ trong thời gian chờ xe cấp cứu đến. Với trẻ nhỏ, phụ huynh phải bình tĩnh bế sấp, đặt trẻ lên cánh tay, cho đầu cúi xuống sau đó vỗ lưng 5 lần. Sau đó, kiểm tra xem dị vật đã ra chưa, nếu chưa thì lật ngược bệnh nhân lại rồi ấn tại vị trí ép ngực.

Đối với trẻ lớn bị hóc dị vật, cha mẹ cần đặt lên đùi và thực hiện sơ cứu như trẻ nhỏ. Trẻ lớn dùng thủ thuật Heimlich, vòng tay qua người trẻ ấn mạnh 5 lần vào vùng thượng vị (vùng trên rốn và dưới xương ức). Làm động tác này tới khi nào bé thấy đỡ hơn, tỉnh táo hơn, hồng hào và đưa trẻ đi viện.

Trong trường hợp, trẻ lớn hơn hoặc quá nặng bị hóc dị vật, cha mẹ có thể để trẻ nằm sấp trên đùi, sau đó xác định vị trí dị vật để tác dụng lực nhằm đẩy dị vật ra ngoài. Một tay giữ bé, một tay dùng lòng bàn tay vỗ thật mạnh 5 – 7 cái vào lưng bé – chỗ giữa hai xương bả vai. Hành động này sẽ khiến áp lực trong lồng ngực trẻ tăng lên nhằm tống đẩy dị vật ra ngoài. Sau khi làm xong, nếu trẻ vẫn khó thở, tím tái, cha mẹ cần đặt bé nằm ngửa, dùng hai ngón trỏ ấn nhanh, mạnh, đột ngột vào xương ức..