Liên thông kết quả xét nghiệm – cần phải có hệ thống kiểm chuẩn quốc gia
Dư luận từng kêu trời vì việc các bệnh viện (BV) không chịu công nhận kết quả xét nghiệm của nhau, khiến người dân vừa tốn kém không cần thiết, vừa vất vả, lại mất thời gian chờ đợi, rất phiền hà mỗi khi phải chuyển từ BV này sang BV khác. Vì thế, chỉ đạo mới đây của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam về việc phải thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm đối với các phòng xét nghiệm thuộc các BV trực thuộc Bộ Y tế trước ngày 1-7-2017 thực sự là một tin vui với người bệnh.
|
Khi kết quả xét nghiệm liên thông, người bệnh phải làm xét nghiệm ít hơn. |
Lâu nay, các kết quả xét nghiệm của các BV tuyến tỉnh về BV tuyến Trung ương hầu như không được chấp nhận. Các BV cùng tuyến trên địa bàn Hà Nội cũng vậy. Ngay cả các BV tuyến Trung ương không phải khi nào cũng chấp nhận kết quả xét nghiệm của nhau.
Dù rằng, theo GS.TS Nguyễn Văn Thông, Phó Giám đốc BV Bạch Mai cho biết, nhiều BV tuyến Trung ương đã đạt chuẩn quốc tế với ISO 15189… và 23 BV vệ tinh của BV Bạch Mai ở các tỉnh đều có các labo xét nghiệm đạt chuẩn quốc gia. Các BV tư, phòng khám tư thì hầu như càng không chấp nhận kết quả xét nghiệm của bất cứ BV nào.
Chị Đỗ Thị Kim Oanh (phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Thái Nguyên) đưa cháu về Hà Nội chữa bệnh. Mặc dù khi bị tai nạn, cháu đã được BV Đa khoa Trung ương Thái Nguyên cấp cứu, chụp chiếu và làm các xét nghiệm nhưng khi về một BV tuyến Trung ương ở Hà Nội, bác sĩ vẫn yêu cầu làm lại tất cả từ đầu.
Vì thế, người nhà lại tất bật đưa bệnh nhân đi xét nghiệm. Vì lần đầu đi BV ở Hà Nội, nên việc tìm chỗ xét nghiệm, rồi xếp thứ tự chờ đến lượt xét nghiệm, sau đó lại chờ lấy kết quả, mãi đến chiều mới xong. Có được kết quả xét nghiệm rồi cũng là lúc bác sĩ nghỉ, lại phải đợi đến ngày hôm sau. Mà ở tỉnh về, thêm một ngày đêm ăn chực nằm chờ là cả một vấn đề khi còn bao nhiêu việc ở nhà bị lỡ, con nhỏ không ai trông nom v.v…
Không phải chỉ có các BV ở tỉnh không được BV tuyến trên thừa nhận kết quả xét nghiệm, mà nhiều BV ngay trên địa bàn Hà Nội cũng không thừa nhận kết quả xét nghiệm của nhau.
Chị Nguyễn Thị Thoa (phường Hàng Bột, quận Đống Đa, Hà Nội ) cho biết, chị từng đi khám bệnh tại BV Việt Nam - Cuba và được chỉ định làm các xét nghiệm. Sau đó, do tình trạng bệnh, chị phải chuyển sang BV Phụ sản Hà Nội và ở đây, các kết quả xét nghiệm của BV Việt Nam - Cuba không được chấp nhận nên chị phải làm lại toàn bộ. Mỗi lần xét nghiệm là một lần lấy máu, bệnh phẩm, rất mất thời gian chờ đợi, rồi còn phải chi phí thêm một lần nữa cho chính các xét nghiệm vừa mới làm.
Việc các BV không công nhận kết quả của nhau được lý giải với nhiều lý do. Có chỗ, bác sĩ cho biết, qui định của BV là thế. Cứ vào viện là phải xét nghiệm, không cần biết đã làm xét nghiệm ở đâu. Có chỗ, bác sĩ lại giải thích là phải làm xét nghiệm lại vì sợ tình trạng bệnh nhân thay đổi. Thậm chí, kết quả xét nghiệm nhóm máu của BV mà bệnh nhân điều trị trước đó cũng không được chấp nhận. Thế nhưng, dù có làm lại với các lý do khác nhau, thì kết quả xét nghiệm của các BV này hầu như không khác nhau.
Có hay không việc không công nhận kết quả xét nghiệm giữa các BV là lạm dụng xét nghiệm, để “moi tiền” bệnh nhân? Câu trả lời là có. Thực tế cho thấy, khi các BV được giao quyền tự chủ, hầu hết các BV đều muốn bệnh nhân gia tăng các dịch vụ, trong đó, có xét nghiệm, để tăng nguồn thu. Và thiệt thòi vẫn thuộc về người bệnh. Bệnh nhân kêu ca, phàn nàn đã đành mà chính kết quả thanh tra, kiểm tra của BHXH Việt Nam cũng cho thấy, trong số hàng ngàn tỷ đồng bội chi quỹ BHYT năm 2016, có một tỉ lệ không nhỏ là việc gia tăng sử dụng dịch vụ xét nghiệm. Vì thế, việc thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm sẽ mang lại nhiều lợi ích cho cả người bệnh lẫn quỹ BHYT.
|
GS.TS Trần Bình Giang, Giám đốc Bệnh viện Việt-Đức: Quan trọng là phải nâng chuẩn của các bệnh viện Tôi hoàn toàn ủng hộ việc liên thông kết quả xét nghiệm để tạo thuận lợi và giảm chi phí cho người bệnh. Tuy nhiên, cần có cái nhìn tổng thể về việc không công nhận kết quả xét nghiệm của nhau hiện nay, từ đó, có biện pháp phù hợp. Tuy nhiên, việc không công nhận kết quả xét nghiệm của nhau còn có lý do khác. Đó là sự khác biệt về chất lượng xét nghiệm giữa các BV. Kết quả xét nghiệm phụ thuộc vào 3 điều kiện quan trọng: máy xét nghiệm, hóa chất và chuẩn của máy, mà các yếu tố này hiện mỗi BV một khác. Những BV làm ăn nghiêm túc thì máy móc phải đúng nguồn, xuất xứ từ hãng mới đảm bảo chất lượng, còn có nơi mua máy “bãi rác” về sử dụng; hoặc mua máy cũ tân trang lại rồi đưa qua nước thứ ba và thành máy mới; máy móc của Trung Quốc nhưng sửa lại thành máy của các nước G7. Do đó phải có hệ thống kiểm chuẩn quốc gia để kiểm tra tất cả các máy móc, nhằm đảm bảo chất lượng máy giữa các BV tương đương nhau. Nếu không có chuẩn thì người cuối cùng dựa trên những kết quả đó đưa ra quyết định điều trị sai, mổ sai thì ai chịu trách nhiệm, khi cuối cùng người bệnh vẫn phải chịu thiệt thòi? Hiện BV Việt-Đức vẫn sử dụng lại kết quả xét nghiệm của BV lớn, có uy tín, nhưng chủ yếu bằng lòng tin nên rất khó. Vì vậy, đòi hỏi phải có Hội đồng gồm các chuyên gia hàng đầu kiểm tra chất lượng máy móc, trình độ nhân lực của các BV theo tiêu chuẩn ISO và Hội đồng kiểm chuẩn phải chịu trách nhiệm trước việc đánh giá các kết quả xét nghiệm. Để liên thông kết quả xét nghiệm, vấn đề quan trọng là phải nâng chuẩn xét nghiệm của các BV lên, tránh dẫn đến điều trị sai cho bệnh nhân. |
|
GS.TS Phạm Minh Thông, Phó Giám đốc BV Bạch Mai: Kiểm chuẩn quốc gia là cơ sở để liên thông Điều kiện liên thông kết quả xét nghiệm là các BV phải có các labo đạt chuẩn, được khẳng định qua các lần nội kiểm và ngoại kiểm. Tốt nhất là đạt chuẩn quốc tế ISO 15189, nếu chưa thì tối thiểu phải đạt chuẩn quốc gia, vì hiện tuyến tỉnh chưa đạt ISO 15189. Trong đó, việc nội kiểm liên tục là rất quan trọng, làm cơ sở để các BV tương đương nhau về kết quả. Tuy nhiên, cũng cần phải nói rằng, không phải khi bác sĩ cho làm lại xét nghiệm đều là lạm dụng. Nhiều xét nghiệm cần làm lại để đảm bảo tính chính xác, nhất là các bác sĩ ở BV tuyến sau phải đưa ra các quyết định điều trị và chịu trách nhiệm về sức khỏe của bệnh nhân. Để liên thông kết quả đòi hỏi phải kiểm chuẩn quốc gia. Chúng ta đã có các labo tham chiếu kiểm chuẩn là BV Bạch Mai, BV Đại học Y Hà Nội, BV Trung ương Huế… Phần lớn các tỉnh cũng đạt chuẩn quốc gia, do được giao lưu học hỏi từ các BV tuyến trên và các hãng cung cấp thiết bị v.v… Cũng phải tăng cường chuyên môn cho các tuyến để đạt chuẩn. Việc này không khó khăn vì từ mấy năm trước, Bộ Y tế đã có kế hoạch thực hiện để liên thông kết quả xét nghiệm và liên thông kết luận. Điều này làm lợi cho cả bệnh nhân và bác sĩ khi dựa vào kết quả xét nghiệm có thể biết được tình trạng bệnh tật của bệnh nhân ở tuyến dưới. |