Nano vàng chữa ung thư -các nhà khoa học lên tiếng
Thời gian gần đây, dư luận xôn xao về việc nano vàng chữa khỏi ung thư đang được rao bán trên mạng. Vì thế, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã có công văn đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông có biện pháp chấm dứt hoạt động của trang mạng đăng tải quảng cáo nano vàng chữa khỏi ung thư. Bệnh viện K cũng khẳng định nano vàng chữa ung thư là phi pháp vì Bộ Y tế không cho phép.
Để làm rõ hơn tác dụng thực của nano vàng, chúng tôi đã xin ý kiến của một số nhà khoa học của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam: TS. Nghiêm Thị Hà Liên, Phó Giám đốc Trung tâm Điện tử học lượng tử (Viện Vật lý), người đã có 12 năm nghiên cứu sâu về nano vàng và TS. Hà Phương Thư – Trưởng phòng Vật liệu nano y sinh, Viện Khoa học vật liệu - người đã gần 20 năm nghiên cứu về nano và đang nghiên cứu nano từ để điều trị ung thư.
TS. Nghiêm Thị Hà Liên:
Viện Vật lý cũng chỉ chuẩn bị nghiên cứu nano vàng trên chuột
Cần lưu ý là khả năng trị bệnh ung thư bằng nano vàng là hoàn toàn có thể, nhưng còn đang ở mức độ nghiên cứu ban đầu, chưa được kiểm nghiệm trên người. Các nghiên cứu cơ bản như hiệu ứng quang nhiệt của các vật liệu nano ở nước ta cũng chỉ mới được mở ra.
Viện Vật lý hiện đã làm chủ được công nghệ chế tạo các loại nano vàng, đáp ứng đòi hỏi của phương pháp quang nhiệt để diệt tế bào ung thư như: thanh nano vàng/bạc, các loại hạt nano vàng/bạc cấu trúc lõi/vỏ, các hạt hình sao, cầu rỗng…Nhưng mới chỉ chuẩn bị nghiên cứu chữa ung thư trên chuột.
 |
| TS Hà Liên |
Hiện nay, xu hướng phát triển của các loại hạt nano plamonics sử dụng cho liệu pháp quang nhiệt là tập trung vào các nghiên cứu tăng cường thời gian lưu giữ của hạt trong cơ thể; tăng hiệu quả hấp thụ ánh sáng chiếu trên một đơn vị khối lượng vật liệu plasmonics và làm hẹp hơn phổ hấp thụ của hạt.
Bên cạnh đó, xu hướng kết hợp phương thức điều trị khối u bằng quang nhiệt với các phương thức khác như đốt từ, nhả thuốc chậm cũng đang được nghiên cứu bằng cách chế tạo các hạt nano đa thành phần từ/vàng gắn thuốc đặc trị ung thư và phân tử sinh học hướng đích. Sự phối hợp các phương thức khác nhau nhằm tăng đáng kể hiệu quả điều trị.
Cần lưu ý, trên thế giới đã có hai đợt thử lâm sàng cho liệu pháp điều trị quang nhiệt sử dụng hạt nano vàng. Đợt thứ nhất sử dụng một liều nano điều trị cho 11 bệnh nhân với khối u dai dẳng/hoặc tái phát ở đầu và cổ, những bệnh nhân này được theo dõi trong 6 tháng sau khi điều trị. Đợt thứ hai sử dụng chế phẩm Aurolase để điều trị các khối u ác tính ở phổi; 5 bệnh nhân được truyền các hạt nanoshell sử dụng liều chiếu laser hồng ngoại tăng dần. Nhưng, có điều, các kết quả thử nghiệm này vẫn chưa được công bố.
TS. Hà Phương Thư:
Dùng nano vàng qua đường uống - nhiều vấn đề chưa làm rõ
Hiện nay các nhà khoa học đang nghiên cứu hai phương pháp dựa trên sự sinh nhiệt bởi các hạt nano kim loại, nhằm chữa trị ung thư, là nhiệt từ trị và quang nhiệt trị. Nhưng thế giới vẫn chưa có ứng dụng nhiệt từ trị và quang từ trị để chữa ung thư cho người, mà tất cả chỉ mới dừng lại ở động vật thí nghiệm.
Đối với các thí nghiệm dùng hạt nano vàng trên chuột, thông thường các khối u được tạo dưới da chuột để tăng khả năng hấp thu nguồn bức xạ. Có hai cách thường được sử dụng để đưa hạt nano vàng vào khối u chuột, là tiêm trực tiếp vào khối u hoặc tiêm qua đường tĩnh mạch.
Các hạt nano vàng thường được bao bọc bởi các chất mang có khả năng tương thích sinh học, phân hủy sinh học kết hợp với các yếu tố hướng đích, để tăng khả năng hướng đích đến khối u ung thư theo cơ chế hướng đích thụ động hoặc chủ động.
| TS Phương Thư |
Ít có thí nghiệm sử dụng qua đường uống bởi các câu hỏi chưa được làm rõ: Sẽ có bao nhiêu % hạt nano vàng đến được khối u? Khi không đến được các khối u, phần lớn các hạt nano vàng sẽ tích tụ ở tế bào lành, cũng như các cơ quan khác như gan, thận, lách, tụy...?
Các hạt nano vàng ảnh hưởng như thế nào tại các cơ quan này và sau bao nhiêu lâu thì hạt nano vàng mới đào thải ra khỏi cơ thể... Mà, nguồn chiếu xạ được sử dụng liệu có đủ làm các hạt nano vàng nóng lên, khi nó phải đi qua bề dày hơn 10 cm của cơ thể ....Tất cả những điều này cần phải được nghiên cứu một cách bài bản trước khi áp dụng lên người.
|
Theo ông Vũ Tuấn Cường, Cục trưởng Cục Quản lý Dược trên trang https://www.facebook.com/hathang.doan.3 có giới thiệu và quảng cáo sản phẩm nano vàng như một dạng thuốc chữa ung thư. Nhưng qua kiểm tra, xác minh, sản phẩm trên chưa được Bộ Y tế cấp phép lưu hành là thuốc chữa bệnh. Theo quy định tại Luật Dược, đây là hành vi bị cấm. Vì thế, để bảo đảm an toàn cho người sử dụng, Cục Quản lý Dược đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông có biện pháp chấm dứt hoạt động của trang mạng trên. |
|
Thông thường, trước khi một loại thuốc được đưa vào điều trị phải trải qua quá trình thử nghiệm nhiều bước trong các điều kiện chặt chẽ và khoa học: Thử nghiệm sinh học trong phòng thí nghiệm để đánh giá hiệu quả của hoạt chất thuốc trên quy mô tế bào; thử nghiệm trên động vật nhỏ để đánh giá hoạt tính của thuốc; thử nghiệm trên động vật lớn và cuối cùng mới thử nghiệm trên một nhóm người tình nguyện. Ở nước ngoài, thường những người tình nguyện tham gia thử nghiệm một loại thuốc mới đều được các nhà khoa học phân tích kỹ càng thông tin về thuốc cũng như các khả năng có thể xảy ra đối với sức khỏe, đồng thời, còn được trả một khoản tiền nhất định. Trong khi đó, ở Việt Nam, nhiều bệnh nhân ung thư chẳng những đang trở thành người thí nghiệm không công về điều trị bằng nano vàng, mà còn phải trả những khoản tiền không nhỏ để mua thuốc. Mà như đã nói ở trên, đến nay, thế giới cũng như ở Việt Nam, nano vàng hoàn toàn chưa được thử nghiệm trên người, cũng chưa có bất cứ bằng chứng khoa học nào chứng minh uống nano vàng chữa khỏi ung thư. Đặc biệt, quy trình sản xuất nano vàng ở Việt Nam ra sao, quản lý chất lượng thế nào, hay kết quả khảo sát lâm sàng sau khi uống nano vàng tác động đến khối u bao nhiêu, tích tụ trong cơ thể bao lâu, đến nay chưa ai rõ. |