Phương pháp điều trị ung thư mới không phải thích hợp với mọi bệnh nhân

15:34 05/10/2018
Giải Nobel Y học và Sinh lý học 2018 vừa được công bố trao cho hai nhà khoa học James P.Allison (Mỹ) và Tasuku Honjo (Nhật Bản) với công trình nghiên cứu về liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư đang thu hút sự quan tâm của nhiều người. Công chúng, đặc biệt là những người bệnh đang hy vọng bước tiến của khoa học sẽ mang đến phương pháp điều trị ung thư mới để trở thành cứu cánh cho bệnh nhân của căn bệnh đang ngày càng có sức công phá lớn trong xã hội.

GS Mỹ James P Allison phát hiện ra CTLA4 và GS Tasuku Honjo phát hiện ra PD1 - 2 yếu tố là tác nhân điều biến miễn dịch và có vai trò quan trọng trong bệnh học ung thư. 2 kháng thể trên chính thức trở thành thuốc điều trị ung thư mới nhất trên thế giới với vai trò hoạt hoá và kéo dài tuổi thọ của các tế bào miễn dịch đặc hiệu, để các tế bào này có thể tấn công các tế bào ung thư.

Tin vui là ở Việt Nam, các nhà khoa học của Trường Đại học Y Hà Nội, trong đó có một học trò của GS Tasuku Honjo là GS.TS. Tạ Thành Văn, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội, cũng đang ứng dụng liệu pháp tế bào miễn dịch để điều trị bệnh ung thư từ gần 2 năm nay từ năm 2017 theo cơ chế tương tự với sự chuyển giao của chuyên gia Nhật Bản, thông qua đề tài khoa học do Bộ Y tế phê duyệt.

Với người bình thường, trong một ngày có vài ngàn tế bào bất thường, tức là tế bào tiền ung thư, được tạo ra. Khi cơ thể khoẻ thì hệ thống miễn dịch nhận diện được các tế bào này và tiêu diệt chúng. Nhưng khi sức đề kháng kém thì tế bào bất thường không bị tiêu diệt hết và sẽ khu trú ở cơ quan nào đó để phát triển thành khối u. Hiện có nhiều phương pháp điều trị ung thư: phẫu thuật, xạ trị, hoá chất, điều trị đích và khoảng10 năm gần đây có thêm liệu pháp miễn dịch với nguyên lý tăng cường sức đề kháng của hệ thống miễn dịch với các tác nhân nội sinh và ngoại sinh.

Bản chất của liệu pháp miễn dịch là tăng cường miễn dịch cơ thể. Dù đi theo hướng của công trình đạt giải Nobel, nhưng các nhà khoa học Việt Nam lại tiếp cận có khác một chút, là tách tế bào miễn dịch từ máu ngoại vi của bệnh nhân rồi tăng sinh và biệt hoá để từ số lượng tế bào khoảng vài triệu thành vài tỷ và truyền lại cho bệnh nhân. Sau khi đủ số lượng và có được các chức năng mong muốn, gồm chức năng nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư, tế bào miễn dịch sẽ được truyền trở lại cơ thể người bệnh, tạo ra hàng rào tế bào miễn dịch đủ mạnh để tiêu diệt các tế bào ung thư. Mỗi liệu trình được thực hiện trong 3 tháng với 6 lần truyền, cách nhau 2 tuần/lần.

Theo GS. Tạ Thành Văn, những kết quả bước đầu được áp dụng trên bệnh nhân đã cho thấy sự khả quan và có khả năng nhân rộng. 

Sau hơn hai năm triển khai,  liệu pháp tế bào miễn dịch trong điều trị ung thư đã được áp dụng cho các bệnh nhân bị ung thư thận, phổi, gan, dạ dày, đại tràng và vú, giúp cải thiện sức khỏe tốt hơn khi người bệnh đều ăn được, ngủ tốt hơn, bớt đau, chất lượng sống được nâng cao. Đặc biệt, một số bệnh nhân ở giai đoạn muộn cũng được cải thiện, nhất là, không có phản ứng phụ. 

Theo các nhà khoa học tại phòng nghiên cứu của Nhật thì việc áp dụng liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư cho kết quả cải thiện tới 60%, chất lượng sống thay đổi rõ. Có khoảng 3% bệnh nhân ung thư giai đoạn 3b và 4 nhưng khối di căn đã không phát triển. Hiện, các nhà khoa học Việt Nam đang tiếp tục đánh giá hiệu quả lâu dài của liệu pháp này, với mong muốn cải thiện hơn nữa triệu chứng lâm sàng và nâng cao chất lượng sống cho nhiều người bệnh hơn nữa.

Điều đáng mừng là chi phí điều trị bằng liệu pháp miễn dịch tại Trường Đại học Y Hà Nội thấp hơn nhiều so với điều trị ở nước ngoài, do nhóm nghiên cứu đã làm chủ được quy trình công nghệ. Hiện nay tại phòng nghiên cứu của Trường ĐH Y Hà Nội chỉ thực hiện được 6-8 bệnh nhân cho mỗi liệu trình, lại chưa thể mở rộng thêm quy mô, nên vẫn có hàng trăm bệnh nhân chờ đợi để được điều trị bằng phương pháp này. Do mỗi liệu trình điều trị của một bệnh nhân kéo dài 3 tháng, lại đang ưu tiên cho những người đã ở giai đoạn cuối, nên các nhà khoa học Việt Nam cũng chưa thể làm gì để giúp số đông còn lại.

Trao đổi với PV Báo CAND, GS. Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam lại nhấn mạnh rằng đừng quá lạc quan quá mức về phương pháp mới này. Ông cho biết các tác giả công trình được trao giải Nobel không phải là những người điều trị mà là nghiên cứu sâu về cơ chế. Phương pháp này cũng không thể sử dụng cho tất cả bệnh nhân ung thư, mà chỉ dùng cho các bệnh nhân đã ở giai đoạn muộn, di căn, với các loại thuốc, hóa chất và phương pháp điều trị khác đã bất lực. Còn với những bệnh ở giai đoạn sớm, các biện pháp khác như phẫu thuật, hóa trị liệu có hiệu quả cao hơn. Vì thế, những người mới mắc bệnh không nên điều trị theo phương pháp này vì rất tốn kém.

Theo Chủ tịch Hội ung thư Việt Nam, ngoài ra, thuốc chỉ sử dụng được đối với bệnh nhân có chốt kiểm dịch, không phải ai cũng có thể dùng. Bệnh nhân phải trải qua một số xét nghiệm để xác định có chốt kiểm soát miễn dịch hay không thì mới sử dụng được liệu pháp miễn dịch. Trong số các bệnh nhân có thể điều trị, cũng có khi chỉ 20-30% là nhạy thuốc, chứ không phải tất cả đều có tác dụng với liệu pháp này. Việt Nam mới cho phép thực hiện liệu trình này từ 2017 nên còn quá sớm để đánh giá kết quả ra sao.

Các bác sĩ của Bệnh viện K cũng cho hay, liệu pháp miễn dịch ra đời không có nghĩa là những phương pháp trước đây như phẫu trị, hóa trị, xạ trị, nội tiết, nhắm trúng đích... không còn hiệu quả. Vấn đề căn bản là phải tùy vào từng loại bệnh, thể trạng của bệnh nhân cũng như giai đoạn bệnh, mà bác sĩ sẽ đưa ra những chỉ định phù hợp để có được hiệu quả điều trị tốt nhất.

Thanh Hằng

Sau hơn 6 giờ nỗ lực tìm kiếm, lực lượng chức năng cùng người dân đã phát hiện, vớt thành công thi thể của 2 mẹ con nhảy cầu tự tử vào trưa cùng ngày.

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump mới đây đã cáo buộc Panama tính phí quá cao khi sử dụng kênh đào Panama và cho biết nếu Panama không quản lý kênh đào theo cách chấp nhận được, ông sẽ yêu cầu đồng minh này của Mỹ giao lại kênh đào.

Tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024, nhiều loại vũ khí trang bị hiện đại của QĐND Việt Nam đã được trưng bày, nổi bật là vũ khí lục quân đã thu hút sự quan tâm của các đoàn khách quốc tế và đông đảo người dân.

Sáng 22/12, cầu thủ Văn Toàn đã được đưa đi kiểm tra y tế sau chấn thương gặp phải trong trận đấu với đội tuyển Myanmar. Kết quả kiểm tra cho thấy cầu thủ này có thể phải ngồi ngoài sân trong các trận đấu còn lại của ASEAN Cup 2024.

Sau 12 năm kể từ ngày được khởi công và 17 năm kể từ ngày dự án được phê duyệt, lúc 10h sáng ngày 22/12, tuyến Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) của TP Hồ Chí Minh đã chính thức vận hành thương mại để phục vụ nhu cầu đi lại của người dân…

Sau cơn lũ dữ, làng Nủ (xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, Lào Cai) đang dần hồi sinh với những đổi thay tích cực. Trong khung cảnh núi rừng xanh thẳm, tiếng cười nói hồn nhiên của trẻ thơ vang lên từ những điểm trường nhỏ, như khúc nhạc vui thổi bừng sức sống mới. Những mái trường giản dị nay trở thành nơi khơi dậy hy vọng, nơi ươm mầm tri thức cho thế hệ tương lai của làng Nủ – một biểu tượng cho sự kiên cường và tinh thần vượt khó của bà con nơi đây.

Thời tiết tại các tỉnh thành miền Bắc tiếp tục duy trì giá rét với nền nhiệt đêm và sáng sớm ở mức thấp 11-13 độ C, trong ngày tăng lên mức 18-22 độ. Một số nơi có thể có mưa bất chợt.

Quân đội Mỹ đã tiến hành các cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu có liên quan đến phiến quân Houthi tại thủ đô Sanaa của Yemen, bao gồm một cơ sở lưu trữ tên lửa và một địa điểm "chỉ huy và kiểm soát".

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文