Lan tỏa thông điệp về hiến, tặng mô tạng đến từng bệnh viện và người dân

Tại Hội thảo về hiến, lấy, ghép và điều phối mô, tạng tại Việt Nam tổ chức vào chiều 16/7, PGS.TS Đồng Văn Hệ, Giám đốc Trung tâm Điều phối Ghép tạng Quốc gia, Phó Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, tính đến ngày 1/6/2024, Việt Nam có 12 người chết não hiến mô tạng, trong đó có 6 ca tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức; 2 ca tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, các ca còn lại tại Bệnh viện E, Bệnh viện Uông Bí, Bệnh viện đa khoa Thái Nguyên, Bệnh viện đa khoa Phú Thọ. 

Số ca đăng ký hiến tặng mô, tạng và số ca gia đình đồng ý hiến tặng mô, tạng cũng đã tăng rất nhanh so với cùng kỳ năm ngoái. Tỷ lệ hiến mô, tạng sau khi qua đời cũng tăng gấp đôi so với cùng kỳ. Đây là những tín hiệu tích cực để tăng hơn nữa nguồn tạng hiến. Tuy nhiên, con số này vẫn chưa thể đáp ứng với thực tiễn có hàng nghìn bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo đang chờ ghép tạng. 

Theo PGS.TS Đồng Văn Hệ, hiện chưa có các văn bản dưới Luật hướng dẫn cụ thể về việc ghép tặng mô, tạng, trong khi đó, một số vấn đề chuyên môn sâu, phức tạp thì trong Luật ghi tương đối ngắn gọn, không cụ thể. Vì thế, tháng 6 vừa qua, Trung tâm Điều phối Ghép tạng Quốc gia đã thành lập 9 hội đồng và xây dựng quy trình điều phối, ưu tiên, tiêu chí ghép, tiêu chí cấp cứu. Việc thành lập này, sẽ giúp các cơ sở y tế tham gia mạng lưới hiến tặng mô, tạng và mạng lưới ghép có quy trình phân phối tạng minh bạch, công khai, hiệu quả và nhanh chóng, không lãng phí nguồn tạng hiến.

"Chúng tôi thành lập 5 hội đồng chuyên môn về điều phối ghép mô, tạng và 4 hội đồng chuyên môn về mạng lưới hiến. Thông qua việc thành lập này, các bệnh viện trong mạng lưới hiến và ghép trên toàn quốc sẽ ngồi với nhau, cùng tham gia các hội đồng như hội đồng điều phối ghép thận, ghép tim…Bộ Y tế cũng rất ủng hộ việc này vì mô hình này đã được thực hiện thành công ở Trung Quốc. Chúng tôi tin là Việt Nam cũng sẽ triển khai thành công mô hình này”, ông Hệ nói. 

Việc thành lập các hội đồng có sự tham gia của đại diện của các bệnh viện trong mạng lưới sẽ góp thêm tiếng nói để Trung tâm đưa ra quy trình chuẩn hơn. Cũng từ đó, lan tỏa được các thông điệp về hiến, tặng mô tạng đến từng bệnh viện và trong giới y khoa. 

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến, nguyên Bộ trưởng Y tế, Chủ tịch Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam, tỷ lệ thực tế người hiến tạng sau chết não năm 2023 tại Việt Nam chỉ chiếm 0,15%, đứng thứ 38 trên thế giới.

Để tăng nguồn tạng hiến, cần phải tăng cường truyền thông để người dân thay đổi quan niệm, nhận thức về chết phải toàn thây. Bên cạnh đó, trong các hoạt động truyền thông, lan tỏa thông điệp về việc cho đi là còn mãi, các cơ quan cần phải xác định các đối tượng đích để có cách truyền thông khác nhau. 

Giám đốc Trung tâm Điều phối Ghép tạng Quốc gia cho hay, một trong những mục tiêu lớn của việc giúp nhiều người dân hiểu về hiến tặng mô, tạng là phải đào tạo giới y khoa hiểu đúng, từ đó, các nhân viên y tế tự tin có đủ năng lực để lan tỏa nghĩa cử, hành vi đúng đó tới công chúng. 

“Chúng ta có 500 nghìn cán bộ nhân viên y tế, nên phải bắt đầu từ nhân viên y khoa. Từ tháng sau, chúng tôi sẽ đưa nội dung đào tạo khái niệm ghép tạng, hiến mô tạng, Luật hiến mô tạng, chết não, phát hiện và quản lý chết não tiềm năng vào chương trình đào tạo thường quy của Đại học Y Hà Nội từ tháng 8/2024, sau đó mở rộng giảng dạy ở các trường đại học y khác”, ông Hệ cho hay. 

Tại các bệnh viện cũng cần phải xây dựng mạng lưới bệnh viện hiến, đào tạo nhân viên y tế về khả năng phát hiện chết tiềm năng hiến mô tạng, khả năng đánh giá chức năng mô tạng hiến; hồi sức giữ chức năng mô tạng; tiếp cận và thuyết phục gia đình hiến… 

Theo ông Hệ, việc xây dựng mạng lưới bệnh viện hiến sẽ giúp không phải chuyển người bệnh chết não tiềm năng tới bệnh viện khác lấy mô tạng vì có thể làm nặng thêm tình trạng người bệnh, tăng nguy cơ ngừng tim. 

Để thay đổi cách thức tiếp cận đăng ký hiến mô tạng, trước đây, người dân sẽ đăng ký trực tiếp tại Trung tâm hoặc gửi email. Nhưng từ tháng 5/2024, người dân có thể đăng ký online và tháng 7/2024 đăng ký qua mạng xã hội. Hy vọng với các giải pháp nêu trên, trong thời gian tới, tỷ lệ người đăng ký hiến mô, tạng sẽ tăng hơn.