Nhiều nguy cơ từ việc cơ sở thẩm mỹ sử dụng tế bào gốc “xách tay” điều trị bệnh
Hiện nay, nhiều cơ sở, phòng khám thẩm mỹ “xách tay” sản phẩm được gọi là “tế bào gốc” từ nước ngoài về Việt Nam, quảng cáo có thể điều trị được nhiều loại bệnh mà không qua kiểm định chất lượng. Người dân vẫn tin tưởng, chi trả số tiền lớn cho các dịch vụ này, trong khi chất lượng và độ an toàn chưa được bảo đảm, gây ra sự cạnh tranh không lành mạnh với các cơ sở đầu tư bài bản, tuân thủ đúng quy định…
Nhận định trên được TS.BS Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế) đưa ra tại Hội thảo Xây dựng tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) đối với tế bào và sản phẩm từ tế bào sử dụng trong nghiên cứu, do Bộ Y tế tổ chức ngày 6/10 tại Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh.
Theo TS.BS Nguyễn Ngô Quang, thời gian qua, việc phát triển lĩnh vực tế bào và sản phẩm từ tế bào vẫn thiếu sự kiểm soát. Trong khi nhiều nhà khoa học và cơ sở nghiên cứu đầu tư nghiêm túc, tuân thủ quy định để đảm bảo chất lượng, thì không ít cơ sở y tế và phòng khám thẩm mỹ, kể cả chính thức lẫn không chính thức đã lợi dụng danh nghĩa ứng dụng tế bào để cung cấp dịch vụ cho khách hàng mà không được quản lý, tiềm ẩn nhiều rủi ro và hệ lụy.
TS. Võ Thị Nhị Hà, Trưởng phòng Quản lý Nghiên cứu Khoa học và Phát triển công nghệ, Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế, cho biết thêm, việc “xách tay” tế bào gốc từ nước ngoài về Việt Nam hoặc đưa bệnh nhân ra nước ngoài điều trị đều tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn và pháp lý. Các sản phẩm “xách tay” này không tuân thủ quy định pháp luật, chưa được kiểm nghiệm, kiểm định bởi cơ quan có thẩm quyền, nên không thể đảm bảo chất lượng. Quá trình vận chuyển, bảo quản, các sản phẩm này thường không được thực hiện đúng quy trình kỹ thuật, dễ biến đổi đặc tính sinh học, gây nguy cơ cho người sử dụng.
TS.BS Nguyễn Ngô Quang nhận định, nếu không có công cụ quản lý cụ thể, hậu quả trước hết sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân. Ông nhấn mạnh, việc kiểm soát chất lượng tế bào trong quy trình ứng dụng tế bào gốc là yêu cầu bắt buộc.
Cũng theo TS.BS Nguyễn Ngô Quang, đây là lĩnh vực công nghệ chiến lược, do đó cần có hành lang pháp lý rõ ràng, tạo cơ chế phát triển nhưng vẫn nằm trong sự kiểm soát của Nhà nước.
TS.BS.CKII Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh: “Bộ tiêu chuẩn đầu tiên rất quan trọng và là nền móng cho quá trình hoàn thiện về sau để phục vụ cho nghiên cứu và tiến tới phục vụ cho công tác điều trị, từ đó, hướng đến mục tiêu chung là bảo đảm sức khỏe nhân dân, chuẩn hóa các liệu trình điều trị và nghiên cứu, tránh những sai sót hoặc hệ quả đáng tiếc trong quá trình ứng dụng sau này”.
Trong năm 2025, Bộ Y tế sẽ ban hành bộ tiêu chuẩn chất lượng tế bào và sản phẩm từ tế bào, trước mắt áp dụng trong nghiên cứu và ứng dụng lâm sàng, sau đó mở rộng cho điều trị, nhằm đảm bảo kiểm soát chất lượng và hiệu quả trong thực tiễn.