Nhiều trẻ bị dị tật nhưng chưa được phát hiện sớm
Hai năm bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, nhiều bệnh lý của trẻ em như bệnh thận ứ nước, dị tật tiết niệu sinh dục, bệnh lý về tiêu hóa, đặc biệt là khối u… không được thăm khám thường xuyên nên nhiều trẻ đến viện trong tình trạng muộn khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn.
Có mặt tại Khoa Phẫu thuật nhi và trẻ sơ sinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Bệnh viện Việt Đức) vào chiều 12/5, chúng tôi gặp nhiều bệnh nhi đang chờ phẫu thuật. Trong số đó, có nhiều trẻ bị bệnh thận ứ nước nhưng lại được phát hiện và điều trị muộn. Các bệnh như thận ứ nước, nhiễm trùng tiết niệu… để lâu sẽ ảnh hưởng đến chức năng thận của trẻ, lớn lên gây ra tình trạng suy thận. Đây là bệnh lý đứng số 1 trong số các dị tật bẩm sinh hiện nay tại Việt Nam.
Nhập viện mấy ngày nay, cháu Nguyễn Quốc Huy (11 tuổi, Hà Nội) được chẩn đoán thận ứ nước. Chị Nguyễn Thị Hoa (mẹ cháu Huy) kể: 2 tháng nay cháu thỉnh thoảng kêu đau bụng nhưng chỉ thoáng qua. Gần đây sáng dậy đi tiểu cháu đều kêu đau bụng, nhưng sau đó lại hết. Cách đây mấy ngày, cháu bị ngộ độc thực phẩm, nôn, đau bụng, gia đình cho cháu vào Bệnh viện Bạch Mai khám. Qua chụp chiếu, bác sĩ kết luận cháu bị giãn niệu quản và giãn đài bể thận, chuyển cháu đến Bệnh viện Việt Đức.
Tại Khoa Phẫu thuật nhi và trẻ sơ sinh, chúng tôi gặp một số phụ huynh đang ngồi chờ bác sĩ hội chẩn. Chị Nguyễn Thị H (Cao Bằng) cho biết, con chị năm nay 4 tuổi, được chẩn đoán bị thận ứ nước. Trước đó, chị H đã biết con mắc căn bệnh này từ khi cháu mới sinh ra, chờ con được 1 tuổi cho xuống Hà Nội khám, nhưng do đại dịch COVID-19 nên chị đã hoãn thăm khám cho con. “Khả năng cháu sẽ phẫu thuật trong thời gian tới, bác sĩ hội chẩn để quyết định”, chị H cho biết.
TS.BS Nguyễn Việt Hoa, Trưởng khoa phẫu thuật nhi và trẻ sơ sinh, Bệnh viện Việt - Đức cho biết, mỗi năm Khoa thực hiện khám cho khoảng 10.000 trẻ và thực hiện trung bình 2.000 ca mổ/năm, trong đó có nhiều trường hợp bệnh lý phức tạp. Nhiều dị tật bẩm sinh ở trẻ nhỏ như tim mạch, thần kinh, chi… được phát hiện từ khi trước sinh và can thiệp ngay khi sinh. Tuy nhiên, dị tật tiết niệu sinh dục ở trẻ nếu không có biểu hiện ra ngoài thì rất khó phát hiện để điều trị sớm.
Thận ứ nước là bệnh bẩm sinh, được phát hiện khi còn là bào thai, bệnh gây ảnh hưởng đến chức năng của quả thận, nếu phẫu thuật sớm thì khả năng phục hồi cao, ngược lại can thiệp muộn sẽ làm giảm chức năng thận, có thể dẫn tới suy thận sau này. "Với bệnh thận ứ nước và dị tật đường tiết niệu, điều trị hoàn toàn bằng phẫu thuật, phẫu thuật sớm bệnh sẽ khỏi và cuộc sống trở lại bình thường. Nếu để lâu, kéo dài, ảnh hưởng đến chức năng của thận và dẫn đến suy thận”, BS Hoa cho biết.
Thận ứ nước chiếm tỷ lệ 1/6 trong các dị tật ở trẻ em nói chung. Tại Khoa Phẫu thuật nhi và trẻ sơ sinh, tỷ lệ bị dị tật tiết niệu sinh dục chiếm 2/3 tổng số bệnh nhân tới khám; trung bình 1 ngày Khoa mổ 10 ca dị tật tiết niệu sinh dục. BS Hoa cũng cảnh báo, thận ứ nước diễn biến thầm lặng khiến trẻ nhiễm trùng đường tiết niệu. Vì vậy cần phát hiện và điều trị sớm từ trước 5 tuổi, có trường hợp phải điều trị từ vài tháng tuổi để tránh các biến chứng từ các đợt nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Bệnh nhi mổ sớm thì phục hồi được chức năng của thận, càng để dài thời gian thì chức năng thận càng giảm dần.
BS Hoa cũng cho biết, bệnh thường gặp nữa là ẩn một bên tinh hoàn - dị tật rất hay gặp ở trẻ trai và dị tật lỗ tiểu thấp chiếm 1/300 trẻ nam. Trước đây, dị tật ẩn tinh hoàn thường phẫu thuật hạ tinh hoàn cho trẻ sau 18 tháng. Nhưng nếu phẫu thuật muộn tinh hoàn không đúng vị trí sẽ dẫn đến nguy cơ teo tinh hoàn. Vì vậy Khoa Phẫu thuật nhi và trẻ sơ sinh đã phẫu thuật nội soi sớm cho trẻ trong vòng 1 tuổi, thậm chí từ 10 tháng tuổi, đặc biệt ở trẻ có tinh hoàn trong ổ bụng để tránh được nguy cơ teo tinh hoàn và giảm chức năng sinh sản sau này cho trẻ.
Dị tật lỗ tiểu thấp can thiệp sớm sẽ giúp trẻ tránh được nhiều nguy cơ như nhiễm trùng tiết niệu, ảnh hưởng tới cấu trúc của bộ phận sinh dục. Vì thế, hàng năm, Bệnh viện Việt Đức đều tổ chức chương trình khám, tư vấn miễn phí các bệnh lý thường gặp ở trẻ em để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý bẩm sinh và các khối u…
Những trẻ có bất thường dị tật bẩm sinh, hoặc cha mẹ có nghi ngờ con mắc các bệnh thoát vị hoành, phình đại tràng bẩm sinh, dị tật hậu môn trực tràng, các bệnh lý thận tiết niệu, giãn thận, các khối u bẩm sinh, thừa ngón, biến dạng chi, lõm xương ngực… hãy đưa con đến khám, tư vấn, chụp X quang, siêu âm miễn phí tại Phòng khám số 258, tầng 2 nhà C2, Khu Khám bệnh theo yêu cầu, Bệnh viện Việt Đức từ 7h30 đến 16h ngày 21/5/2022.
Đặc biệt, trẻ có hoàn cảnh khó khăn, người dân tộc vùng sâu vùng xa sẽ được Khoa Phẫu thuật Nhi và Trẻ sơ sinh, Bệnh viện hỗ trợ kinh phí. Để tham gia chương trình, phụ huynh đăng ký qua tổng đài CSKH 19001902.