Nhiều trẻ bị rối loạn học tập nhưng cha mẹ không biết
Trẻ có rối loạn học tập được chẩn đoán ít, bởi nhiều cha mẹ quan niệm khi lớn sẽ khỏi…. khiến nhiều trẻ không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thế dẫn đến việc trẻ thậm chí bỏ học vì kết quả học tập không tốt, hoặc có thêm vấn đề về tâm lý hệ lụy từ rối loạn học tập.
Nhiều trẻ được phát hiện muộn
Chiều 20/11, tại hội thảo về Rối loạn học tập do Viện Sức khỏe tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai tổ chức, BS Cao Thị Ánh Tuyết chia sẻ, cách đây ít lâu, bệnh viện tiếp nhận nam thiếu niên 14 tuổi với chẩn đoán rối loạn học tập và rối loạn cảm xúc, hành vi vào điều trị.
Khi sinh ra, nam sinh có sức khoẻ hoàn toàn bình thường, tuy nhiên đến năm 4 tuổi vẫn chỉ nói được các câu ngắn, khó khăn trong việc mô tả một bức tranh hoặc kể câu chuyện một cách liền mạch, không thuộc lời được những bài hát hoặc bài thơ đơn giản như bạn cùng lứa tuổi.
Khi đi học tiểu học, trong quá trình học tập cháu bé tiếp thu được các kiến thức, có thể ghi nhớ các kiến thức được dạy và áp dụng các công thức toán học bình thường. Tuy nhiên, lại có khó khăn trong học môn tiếng Việt như khó chép chính tả, chép sai từ trong sách in ra vở.
"Bệnh nhân học giỏi Toán từ lớp 1 đến lớp 5 nhưng lại nói chuyện không rành mạch, thường không nghĩ ra từ, phải sử dụng ngôn ngữ cơ thể để mô tả lời nói. Khi lên THCS, cháu học kém môn Văn, có thể đọc hiểu tuy nhiên vốn từ ít, khó viết được một đoạn văn liền mạch; đồng thời kém trong các môn học yêu cầu sự khéo léo như thủ công cắt tỉa giấy, lắp ráp mô hình. Bệnh nhân vận động chậm, ít giao tiếp với các bạn và các kỹ năng tương tác xã hội bị kém", BS Tuyết cho biết thêm.
Theo chia sẻ của vị bác sĩ, 6 tháng nay khi bắt đầu lên lớp 9, nam sinh chuyển đến học ở trường mới và bị các bạn cùng lớp trêu chọc, lại càng khiến cậu bé khiến ít giao tiếp với mọi người xung quanh hơn. Nam sinh xuất hiện biểu hiện buồn chán, mệt mỏi, kém tập trung, dễ nổi nóng, cáu gắt, cãi lại lời bố mẹ, cảm giác căng thẳng khi phải tập trung, học lực giảm sút nhiều… Lúc này cha mẹ mới đưa con tới Viện Sức khỏe tâm thần khám.
"Với chẩn đoán rối loạn cảm xúc và hành vi khởi phát tuổi thanh thiếu niên, rối loạn học tập, trẻ được điều trị nội trú bằng liệu pháp can thiệp tâm lý và dùng thuốc. Sau 10 ngày các triệu chứng căng thẳng, cáu gắt buồn chán thuyên giảm. Bệnh nhân được xuất viện và tư vấn tiếp tục điều trị can thiệp tâm lý, cần hỗ trợ của các nhà giáo dục", BS Tuyến cho biết.
Theo các bác sĩ, Viện Sức khoẻ tâm thần tiếp nhận khá nhiều trường hợp rối loạn học tập vào thăm khám, nhưng hầu như không được phát hiện sớm, nhiều trường hợp đến viện trong tình trạng muộn.
Dấu hiệu nào để nhận biết rối loạn học tập ở trẻ?
BS Nguyễn Hoàng Yến, Phòng Tâm thần Nhi, Viện Sức khỏe tâm thần cho biết, cần nhìn nhận với trẻ rối loạn học tập khác với trẻ mang hội chứng tự kỷ hay khuyết tật trí tuệ.
Rối loạn học tập là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến thành tích học tập kém với thể hiện ở rối loạn đọc, viết hoặc tính toán. Theo BS Yến, dấu hiệu nghi ngờ có thể rối loạn học tập như, khi đi học mầm non trẻ sẽ có các dấu hiệu như nói muộn, khó nói, chậm học màu sắc và chữ cái. Tới độ tuổi tiểu học trẻ sẽ có những vấn đề kiến thức kém về chữ cái, kỹ năng ghép vần hoặc âm vị kém.
Ở độ tuổi trung học trẻ sẽ gặp các vấn đề khó khăn về ngôn ngữ diễn đạt; từ vựng về hình ảnh ít; diễn đạt kém… hoặc trẻ chậm tính toán, khó nắm bắt quy tắc Toán học, khả năng Toán học thấp dưới mức kỳ vọng với lứa tuổi…
“Nếu các dấu hiệu này duy trì hơn 6 tháng, dù đã được điều chỉnh, nhắc nhở, cha mẹ cần nghi ngờ khả năng trẻ bị rối loạn học tập. Cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở chuyên khoa để được đánh giá sớm xác chẩn đoán. Việc phát hiện, can thiệp càng sớm càng tốt, tránh ảnh hưởng đến chất lượng sống sau này của trẻ”, BS Yến chia sẻ.
Còn theo BS Lê Công Thiện, Trưởng Phòng Tâm thần Nhi, Viện Sức khoẻ tâm thần, một trẻ em có thể có nhiều rối loạn tâm thần, có thể rối loạn tính toán và kỹ năng đọc viết. Tuy nhiên, rối loạn học tập (rối loạn kỹ năng đọc và viết) không phải là bệnh tự kỷ.
Trẻ có rối loạn học tập vẫn được chẩn đoán ít, bởi nhiều cha mẹ quan niệm rồi khi lớn trẻ sẽ hết…. khiến nhiều trẻ không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến việc trẻ thậm chí bỏ học vì kết quả học tập không tốt, hoặc có thêm vấn đề về tâm lý hệ lụy từ rối loạn học tập.
Nhiều cha mẹ chưa hiểu và biết đến triệu chứng rối loạn học tập nên nhận biết về căn bệnh này còn rất ít. Tiến triển của rối loạn học tập có thể kéo dài, ngoài lứa tuổi trẻ em có thể kéo dài đến tuổi vị thành niên, có người đến tuổi trưởng thành. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm bệnh sẽ nặng hơn và có thêm các rối loạn khác.